Van een luisterend oor tot advies: zo helpt Slachtofferhulp na een misdrijf of ongeluk

De organisatie heeft kantoren in het hele land. De vestiging in Den Haag werkt voor de stad en de omliggende gemeenten, inclusief Leidschendam-Voorburg, Zoetermeer, Delft en Westland. 'Dat levert heel veel zaken op', weet Lahm. Er is ook een kantoor in Alphen aan den Rijn.

Van de steekpartij op Bevrijdingsdag 2018 in Den Haag tot de explosie in de Jan van der Heijdenstraat en de brand bij Shurgard in Zoetermeer, van ongeluk tot inbraak, en van overval tot misbruik, van mishandeling tot internetoplichting, iedereen die slachtoffer of getuige is van een misdrijf of ongeluk kan een beroep doen op Slachtofferhulp Nederland.

De organisatie helpt jaarlijks zo'n 200.000 mensen. Bij een kleine 65.000 ging het in 2018 om een meer dan eenmalig contact. Soms wordt een slachtoffer jarenlang begeleid. 'Als er een heel heftig incident is geweest waarbij het tot een strafzaak komt, en ook nog hoger beroep, dan ben je zo twee jaar verder,' vertelt Lahm.

Slachtoffers worden door medewerkers van Slachtofferhulp benaderd nadat er aangifte is gedaan bij de politie. Het hangt af van de ernst van het delict of je benaderd wordt. 'Bij een fietsendiefstal nemen we geen contact met je op.'

Maar bij zwaardere delicten wel. 'We bellen binnen 48 uur, en dat proberen we vijf keer. Als dat niet lukt sturen we een brief of mail.' Dat levert niet altijd meteen een vervolgcontact op: 'Dat kan ook na een maand. Mensen zitten vaak eerst in de overlevingsstand, zeggen 'ik red me wel' en dan na een maand komt het leven weer tot rust en dan realiseren ze zich dat het toch wel een grote impact heeft gehad.'

De ondersteuning die Slachtofferhulp biedt is enorm breed. Voor Sylvia Lahm begint het bij luisteren. 'Wat ik heel belangrijk vind is dat ik luister als mens, en dat is vaak al een verademing voor een slachtoffer: er zit geen therapeut of professional, er zit gewoon een mens die luistert naar een mens.'

'Een inbraak kan bijvoorbeeld heel ingrijpend en emotioneel zijn. Mensen zijn bang in huis, 'ze komen terug', dan kunnen wij tips geven, maar we vragen ook of iemand een verzekering heeft en of die is gebeld. We geven advies. We doen zo min mogelijk, en dat lijkt heel onaardig, maar het blijkt dat mensen door zelf te doen het heft weer in eigen handen nemen en de grip op het leven weer terug krijgen.'

Hoe lang Slachtofferhulp betrokken blijft varieert per persoon. 'Wij zeggen zo kort als mogelijk, zo lang als nodig. Dat kan één gesprek betekenen, maar het kan ook betekenen dat je een jaar of twee, drie met iemand meeloopt. En je hebt misschien niet wekelijks contact, maar je hebt een lijntje. Ik bel zo nu en dan om te vragen hoe het gaat, en dan zie je dat het steeds beter gaat, dat vind ik ook het mooie aan dit werk, maar dan komt de zitting en dan komen alle emoties weer boven. Soms verwijzen we mensen ook wel door naar de professionele hulpverlening.'

Ook andere verwijzingen komen voor, bijvoorbeeld bij zedenzaken. Sommige slachtoffers komen pas na twintig of dertig jaar. ‘Dan gaat het om psycho-sociale hulpverlening, maar wij kunnen die mensen ook helpen met een verwijzing naar het fonds Slachtoffers Geweldsmisdrijven. Niet omdat geld alles goed maakt, maar omdat de overheid daarmee zegt 'er is jou iets verschrikkelijks aangedaan, dat erkennen we, en daar staat iets tegenover'.'

Ook bij het verkrijgen van een schadevergoeding van een dader speelt Slachtofferhulp een rol. De medewerkers kunnen helpen bij het opstellen van een eis, en tips geven voor het vinden van een goeie advocaat daarvoor. Ook wordt geholpen bij het opstellen van een slachtofferverklaring. 'Maar we hebben geen totaaloplossing, geen zak met geld. Maar als iemand zijn pas is gestolen en zijn bankrekening geplunderd terwijl de AOW net gestort was dan hebben we wel een fonds waardoor zo iemand in ieder geval weer even eten kan kopen.'

De vrijwilligers van Slachtofferhulp, het team van Lahm bestaat uit zo’n dertig mensen, zijn zelf geen professionele psychologen. Ze krijgen wel intern begeleiding, en ze krijgen genoeg tijd om de verhalen van slachtoffers zelf te verwerken, want omgaan met andermans verdriet kan soms zwaar zijn.

'We werken niet full-time, we hebben heel veel tijd om dingen te verwerken, we kunnen altijd terecht bij collega's of teamleiders en je leert in de loop der jaren om ermee om te gaan. Je moet er niet zelf aan onderdoor gaan', aldus Lahm. 'Je moet jezelf kennen en je moet je grenzen bewaken. Dat is wel één van de voorwaarden om bij Slachtofferhulp te werken.'

Een andere voorwaarde is geduld. 'Heel veel geduld, en empathisch vermogen. En je moet leergierig zijn, je willen verdiepen in zaken voor de mensen die je helpt. Ik vind dit werk echt een verrijking, en daarom doe ik het ook met heel veel plezier. Er is niks leuks aan de ellende van een ander, maar je komt iemand tegen op een dieptepunt en je bent erbij als iemand weer opkrabbelt en zijn leven weer op kan pakken. Dat is het mooie.'