400 jaar Pilgrims: 'Lokale Leidse geschiedenis verbinden met wereldberoemd verhaal'

De Pilgrims kwamen als geloofsvluchtelingen uit Engeland naar Leiden en woonden tussen 1609 en 1620 in de Sleutelstad. Roumen en Marlijn Kok zijn al vier jaar bezig met de voorbereidingen van het Leidse Pilgrimjaar dat vierhonderd jaar na het vertrek plaats zal vinden. Ze doen dat samen met Erfgoed Leiden en omstreken, Museum De Lakenhal, Leiden Marketing en Pieterskerk Leiden. De samenwerking heet Leiden400. Samen met mensen in Engeland en in de VS hebben ze nagedacht hoe ze deze herdenking het beste kunnen vormgeven.

'Het is in de eerste plaats een unieke herdenking omdat het onze lokale geschiedenis verbindt met zo’n wereldberoemd verhaal', zegt Roumen. 'Op het moment dat de Pilgrims hier zitten, gebeurt er veel in Leiden: Rembrandt loopt er rond, Carolus Clusius kweekt de eerste tulpen en de universiteit is net opgericht. Dus we hebben hier een heel bijzonder hoofdstuk in dat wereldberoemde verhaal.'

Daarnaast zijn er parallellen te trekken met bijvoorbeeld de huidige vluchtelingenproblematiek. 'Het is daarom ook een relevante herdenking omdat we bij de Pilgrims ook te maken hebben met thema's als migratie, tolerantie en onderdrukking. Je hoeft de televisie maar aan te zetten en het gaat er nog steeds over. Dus we kunnen ook wat leren van het verhaal van de Pilgrims.'

Beide organisatoren benadrukken dat er voor het eerst wordt stilgestaan bij de desastreuze gevolgen die de Europese migratie had voor de oorspronkelijke bevolking van Amerika (de Indianen). 'En daarom zijn zij ook betrokken bij het vormgeven van het programma.'

'We proberen het Leidse hoofdstuk in het verhaal van de Mayflower wat meer bekendheid te geven', zegt Marlijn Kok. 'In de eerste plaats voor de Leidenaren, maar ook voor de Amerikanen.' Roumen vult aan: 'Uiteindelijk stammen 25 miljoen Amerikanen af van de Pilgrims, waaronder negen presidenten. Maar het Leidse deel van het verhaal is bij veel Amerikanen onbekend, dus daar is voor ons nog veel te winnen.'

Dat de herdenking veel Amerikanen interesseert is inmiddels wel duidelijk. Amerikaanse media hebben belangstelling voor het verhaal en er worden ook Pilgrimreizen aangeboden door reisorganisaties. 'We mikken niet op het massatoerisme, maar er zijn wel groepen Amerikanen die veel belangstelling hebben voor hun eigen Europese familiegeschiedenis', weet Roumen.

En die kunnen als ze naar Leiden komen bijvoorbeeld naar de zogenoemde Ancestor Booth van Erfgoed Leiden. 'Daar kunnen ze op zoek gaan naar hun voorouders in het archief', zegt Kok. 'Ze kunnen daar ook echt documenten in hun handen houden van hun voorouders. Dat levert ontroerende scenes op want zoiets betekent heel veel voor Amerikanen.'

Het komende jaar staat in Leiden bol van allerlei evenementen, rondleidingen en exposities rond de Pilgrims. Een compleet overzicht daarvan is hier te vinden.