Nieuwe Haagse hoofdofficier Zwinkels maakt zich zorgen over stekende jeugd

Haagse hoofdofficier Michiel Zwinkels.
Haagse hoofdofficier Michiel Zwinkels. © Omroep West
DEN HAAG - 'Het baart mij zorgen dat jongeren geweld verheerlijken en met heel grote messen op straat rondlopen', aldus Michiel Zwinkels, die per 1 april zal aantreden als nieuwe hoofdofficier van justitie in Den Haag. Hij volgt Bart Nieuwenhuizen op die aan de slag is gegaan als rechter. In een gesprek over zijn nieuwe functie zegt Zwinkels dat er in de afgelopen twee jaar sprake is van een verdubbeling van het aantal incidenten waarbij jongeren met messen betrokken zijn.
Afgelopen weekend stak een 18-jarige jongen uit Alphen aan den Rijn een 16 jarige jongen dood. En eind vorig jaar kwam de 20-jarige Bilal Aydin uit Den Haag om het leven bij een steekpartij. Zijn dood zou te linken zijn aan zogeheten drillrap. Dat is een genre binnen de rapmuziek die vaak bol staat van bedreiging met geweld. In clips zwaaien rappers met messen, kapmessen en vuurwapens. Zwinkels: 'Wat mij het meest zorgen baart, is dat daarin ook echt wordt opgeroepen tot geweld. Er ontstaat een sfeer dat als je dat zingt, je het ook echt moet laten zien, anders verlies je je status.'
Eerder deze maand riep burgemeester Charlie Aptroot van Zoetermeer ouders nog op hun jongeren op dit gebied aan te spreken. 'Ouders, waar zijn jullie? Ga opvoeden!' Daar kan de nieuwe baas van het Openbaar Ministerie (OM) zich in vinden. 'Het strafrecht komt pas kijken als het al te laat is. We willen het geweld proberen te voorkomen en daarin kunnen ouders een rol spelen. Het is goed ook hen hun verantwoordelijkheid te laten nemen.'

Vreugdevuren

In zijn nieuwe hoedanigheid als hoofdofficier zal Zwinkels zich samen met waarnemend burgemeester Johan Remkes ook bezighouden met de vreugdevuren. Deze vuren in Den Haag konden afgelopen jaarwisseling voor het eerst in lange tijd niet door gaan. Na de vonkenregen op nieuwjaarsdag in 2019 weigerde Remkes de organisaties een vergunning te geven. Maar voor dit jaar ziet het er voor de liefhebbers beter uit. Zwinkels: 'Er is echt gevaar geweest, dus de veiligheid moet voorop staan. Daarover worden gesprekken gevoerd met de bouwers. Een voorwaarde is bijvoorbeeld de omvang. Maar als het binnen die veilige marge kan, zou dat een heel goed idee zijn.'
Met het niet doorgaan van de vreugdevuren dachten veel mensen dat de hele stad in de fik zou vliegen. 'Dat viel gelukkig mee', althans gaat Zwinkels verder, 'het werd geen veldslag. Evengoed zijn er veel auto's in de fik gegaan en is er fors veel schade toegebracht. Niet alleen tijdens de jaarwisseling, maar ook in de dagen daaraan voorafgaand.' Dat het niet volledig uit de klauwen is gelopen, dankt Zwinkels aan de enorme inzet van politie en justitie.

Capaciteitsgebrek

En dat terwijl er binnen die organisaties al sprake is van krapte. Zo komt het OM volgend jaar zeven of acht officieren van justitie te kort. Zwinkels: 'Door de jarenlange bezuinigingen hebben we nu te weinig mensen die direct kunnen inspringen. Het duurt nog even voordat er nieuwe mensen worden opgeleid.' Dat betekent dat de werkdruk onder het justitiepersoneel op dit moment erg hoog is. 'Daar zit mijn zorg ook wel', legt de hoofdofficier uit. 'Ik moet waken dat mensen niet omvallen. Maar dat heeft helaas soms wel tot gevolg dat zaken niet worden opgepakt of langer op hun afhandeling moeten wachten dan wenselijk is.'
En ook het capaciteitsgebrek bij de politie, baart de nieuwe topman bij justitie zorgen. Komend jaar staan er veel grote evenementen op het programma, denk aan de Invictus Games en het Songfestival. 'Dat trekt enorm veel capaciteit bij de politie weg. Je kunt de agenten maar een keer inzetten, dus die kunnen we dan niet gebruiken voor de opsporing van strafbare feiten. Dat is frustrerend voor de slachtoffers. Zij zullen te horen krijgen dat de politie niet meteen hun zaak oppakt.'

Moord Derk Wiersum

Die politiebeveiliging geldt sinds kort ook voor sommige officieren van justitie. Dat heeft alles te maken met de moord op de Amsterdamse advocaat Derk Wiersum vorig jaar september. Hij stond kroongetuige Nabil B. bij, die belastende verklaringen heeft afgelegd over de organisatie van Ridouan Taghi. Zwinkels: 'We zijn met de moord een pad ingeslagen waarin geen weg meer terug is.'
'Het is de eerste keer in Nederland dat iemand die betrokken was bij de rechtspleging vanwege zijn vak is vermoord. Ik denk dat we tot die moord nog in een wellicht naïeve veronderstelling waren dat dát in Midden-Amerika of in Italië gebeurt, maar niet hier.' Zwinkels legt uit hoe dat ook zijn werk als de nieuwe hoofdofficier beïnvloedt. 'Het feit dat je over beveiliging moet nadenken. Dat heeft wel een impact op mij als hoofdofficier. Ik moet nadenken over hoe mijn mensen veilig hun werk kunnen doen. Dat is wel echt een verantwoordelijkheid die erbij is gekomen.'
Michiel Zwinkels (1969) werkt sinds februari 2017 als plaatsvervangend hoofdofficier bij het parket Den Haag en is sinds medio 2019 waarnemend hoofdofficier. Hij begon in 2004 als officier van justitie bij het parket Amsterdam. Daarna heeft hij in verschillende inhoudelijke en leidinggevende functies gewerkt bij het parket Amsterdam, het Functioneel Parket en het Landelijk Parket.