Coronavirus: afhalen bij coffeeshops en Rutte spreekt land toe

Premier Mark Rutte heeft maandagavond in een toespraak vanuit het Torentje gezegd dat de maatregelen tegen coronavirus ongekend zijn voor een land in vredestijd. Het coronavirus zal voorlopig onder ons blijven, zei de premier in zijn toespraak. Een groot deel van de bevolking zal besmet raken.

Coffeeshops mogen wiet en hasj gaan verkopen aan een afhaalloket. Dat heeft burgmeester Hubert Bruls van Nijmegen maandag bekendgemaakt na overleg van de 25 veiligheidsregio's met justitieminister Ferd Grapperhaus.

Het besluit is genomen om de straathandel tegen te gaan. Er ontstonden zondag lange rijen toen bekend werd dat ook coffeeshops moesten sluiten.

De Haagse gemeenteraad komt alleen nog voor 'hoogstnoodzakelijke' gevallen bijeen. Dat heeft het dagelijks bestuur van de raad vandaag besloten. Dit vanwege de nieuwe maatregelen die het kabinet zondag aankondigde vanwege het coronavirus. Daarom moeten er ook in Den Haag nu 'zo min mogelijk contactmomenten' zijn.

Het Langeland Ziekenhuis in Zoetermeer heeft alle geplande operaties uitgesteld. Mensen krijgen hierover persoonlijk bericht. Bloedafname gaat alleen nog door in spoedgevallen.

Klanten van Dunea die bijvoorbeeld hun rekening niet kunnen betalen, hoeven in deze tijden niet bang te zijn dat ze thuis zonder water komen te zitten.

'Wij hebben besloten om de komende tijd klanten niet af te sluiten. Daarnaast proberen wij de klanten die momenteel afgesloten zijn, vanwege wanbetaling, waar mogelijk her aan te sluiten', aldus Dunea.

Seniorenorganisatie KBO-PCOB heeft maandag een telefoonnummer geopend voor senioren die vragen hebben over het coronavirus. Van maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur is er op 030-3400600 iemand aanwezig om vragen te beantwoorden of een luisterend oor te bieden.

KBO-PCOB laat weten dat ze niet alleen dagelijks vragen van leden krijgen over het virus, maar dat ze ook merken dat ouderen om een praatje verlegen zitten nu ze alleen thuis zitten en alle activiteiten zijn stilgelegd. 'Juist nu is het belangrijk dat we, met alle alle beperkende maatregelen, er voor zorgen wel verbonden te blijven met elkaar, zodat niemand zich alleen hoeft te voelen.'

Het RIVM heeft maandagmiddag bekendgemaakt dat het dodental gestegen is van 20 naar 24. Het aantal vastgestelde besmettingen is gestegen naar 1413. GGD Hollands Midden meldt dat er maandag vier nieuwe besmettingen in de regio bij zijn gekomen. Het gaat om een 70-jarige vrouw en een 73-jarige man uit Leiden, een 34-jarige vrouw uit Gouda en een 63-jarige man uit Teylingen. Het is de eerste vastgestelde besmetting in die laatstgenoemde gemeente.

We kunnen vandaag waarschijnlijk geen nieuwe maatregelen verwachten. Dat heeft minister Bruno Bruins maandag gezegd voorafgaand aan nieuw crisisberaad van het kabinet. Het kabinet wil eerst zien welke uitwerking de tot dusver getroffen maatregelen hebben.

Het RIVM kondigde wel een nieuwe maatregel aan. Er vinden voorlopig geen bevolkingsonderzoeken naar baarmoederhalskanker, borstkanker en darmkanker plaats. Dat moet de ziekenhuizen meer ruimte geven, omdat er minder mensen doorverwezen zullen worden.

De groepsvaccinaties voor kinderen van 9 en 13 jaar gaan niet door. De inentingen worden met een halfjaar uitgesteld. Dat heeft het RIVM laten weten. Volgens de organisatie komt de gezondheid van de kinderen met de maatregel niet in gevaar. De vaccinaties voor kinderen tot vier jaar die bij het het Centrum voor Jeugd en Gezin plaatsvinden gaan wel gewoon door.

De groepsvaccinaties voor kinderen van veertien jaar tegen de Meningokokkenziekte zijn eveneens afgelast. Omdat de ziekte nog steeds circuleert is het belangrijk dat kinderen voor 1 juli worden ingeënt. Het RIVM gaat daarom kijken naar een andere manier waarop het deze vaccinaties veilig kan organiseren.

Veel mensen vragen zich ook af of hun kinderen nog wel met vriendjes mogen spelen. Volgens het RIVM mag dat gewoon. 'Kinderen kunnen gewoon met elkaar spelen. Zo lang je maar niet gelijk met dertig mensen bij elkaar komt. Blijf je gezonde verstand gebruiken.'

De landelijke viering van Koningsdag in Maastricht gaat dit jaar niet door. Hoewel de door het kabinet afgekondigde maatregelen tot 6 april duren, worden de voorbereidingen dusdanig verstoord dat de gemeente het feest op 27 april niet kan organiseren.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima bedanken artsen en verpleegkundigen in een bericht op social media. Zij werken namelijk 'met volle inzet om corona het hoofd te bieden', staat in de verklaring van het koningspaar. De koning en koningin laten ook weten te denken aan iedereen in het land die vanwege de situatie onder hoogspanning staan.

De Voedselbank Haaglanden heeft vandaag de deuren gesloten tot minimaal 6 april. Volgens bestuurslid Henk Baars is het door het coronavirus niet langer mogelijk om mensen van voedselpakketten te blijven voorzien. 'De voedselstroom is enorm afgenomen door de kabinetsmaatregelen. We hebben wel wat telefoontjes vanuit de horeca gekregen, maar niet voldoende om de vierduizend pakketten per week te vullen.'

Daarnaast merkt Baars dat er deze periode minder vrijwilligers beschikbaar zijn. 'Een groot gedeelte van onze vrijwilligers zijn al met pensioen en behoren daardoor tot de risicogroep. Daarom willen ze nu liever niet helpen. We hebben vandaag met het bestuur gekeken, maar we kunnen niet waarmaken wat we normaal beloven, dus hebben we besloten om te sluiten.'

Sinds afgelopen vrijdag ontstond er een run op pasta, soepen, rijst, maar ook producten zoals wc-papier. Het zorgde ervoor dat er heel wat lege schappen te zien waren in de supermarkten. Maandag zijn er echter weer duizenden extra vrachtwagens onderweg om de supermarkten te bevoorraden.

Hoewel de lege schappen anders deden vrezen, hebben de fabrikanten ruim voldoende voorraden van voedsel- en hygiënische producten. Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en de politiek roepen iedereen op alleen de boodschappen te kopen die je normaal ook dagelijks koopt en vooral niet te gaan hamsteren.

Toch is maandagmiddag de indruk van het CBL dat mensen nog steeds aan het hamsteren zijn. 'We zijn de balans nog aan het opmaken, maar volgens de eerste indrukken is het nog steeds aardig druk', zegt een woordvoerster. Volgens haar zijn er genoeg vakkenvullers. 'Wij horen nog geen geluiden over een branchebreed personeelstekort.'

Wel zijn inmiddels gevallen bekend van oud-supermarktmedewerkers die per mail worden gevraagd weer te komen werken. De CBL-woordvoerder vindt het logisch dat supermarkten meer inzetten op de werving van personeel. 'Het werk is nu pittig en ook supermarktmedewerkers kunnen ziek worden. Dat is iets waar we op moeten anticiperen.'

De gemeente Kaag en Braassem waarschuwt voor nep-brieven die uit naam van de gemeente zouden zijn verspreid, waarin staat dat de supermarkten sluiten. De ontvangers worden opgeroepen om voedselpakketten te bestellen en het geld hiervoor (45 euro per pakket) aan de deur te hangen.

Bij uitvaartplechtigheden mogen vanaf dinsdag nog maar maximaal dertig mensen aanwezig zijn. Dat zegt Heidi van Haastert van de BGNU, de branchevereniging voor de uitvaartsector. In overleg met families moet worden vastgesteld welke dierbaren worden uitgenodigd. De Landelijke Vereniging van Crematoria en Dela, de uitvaartondernemer die jaarlijks 33.000 van de 106.000 uitvaarten in ons land verzorgt, gaan deze lijn volgen. Tot de maatregel werd maandag rond het middaguur besloten. De plechtigheden op maandag gaan nog door als gepland.

Bij geen enkele begrafenis of crematie wordt voorlopig ook nog koffie geschonken, om te voorkomen dat mensen elkaar dan toch weer gaan aanraken. Ook werken de uitvaartondernemers niet meer mee aan een nazit elders. 'Het is echt verschrikkelijk voor de nabestaanden dat dit moet. Want als er iets is dat op zo'n moment helpt, is het aandacht en aanwezigheid', aldus de woordvoerder van de vereniging van crematoria. Ook Dela noemt de maatregelen 'zeer ingrijpend voor de nabestaanden'.

Ziekenhuizen worden massaal gebeld door patiënten, met overbelaste telefoonlijnen en onbereikbaarheid tot gevolg. Diverse ziekenhuizen roepen het publiek op om niet te bellen over het al dan niet doorgaan van eerder geplande afspraken. Poliklinische behandelingen en ingrepen die niet spoedeisend zijn, worden veelal uitgesteld. Ziekenhuizen krijgen het steeds drukker door het toenemende aantal besmettingen met het coronavirus. Ze willen bovendien binnenshuis de kans op besmetting zoveel mogelijk voorkomen.

'Wij willen onze patiënten nadrukkelijk vragen om ons even niet te bellen', drukt het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda patiënten op het hart. 'Mocht u bij ons een afspraak hebben en u wordt niet door ons gebeld, dan gaat uw afspraak gewoon door. Onze medewerkers zijn momenteel druk bezig om de betreffende patiënten hierover te informeren.'

Ziekenhuizen hebben vooralsnog voldoende capaciteit om de toeloop van patiënten met het coronavirus het hoofd te bieden. Grootste zorg is nu het dreigende tekort aan neus-mondmaskers, vertelt de woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ). 'Er worden wel partijen beloofd, maar het komt maar druppelsgewijs binnen.' Over de verdeling van bestaande voorraden wordt continu gecommuniceerd door alle betrokken organisaties, zegt hij.

Een grote zending van de beschermende maskers voor zorgverleners zou onderweg zijn naar Nederland, maar daarover had de woordvoerder geen verdere informatie. Het feit dat ziekenhuizen ingrepen die niet acuut noodzakelijk zijn uitstellen, zorgt ervoor dat voorraden minder snel slinken. 'Maar het is spannend'.

De hoop is ook dat in productieland China, waar het aantal besmettingen volgens de autoriteiten inmiddels over zijn piek heen is, de productie weer steeds meer op gang komt.

Gezondheidscentrum Dillenburg in Alphen aan den Rijn vraagt aan patiënten of zij thuis nog mondkapjes hebben liggen en die bij hen in willen leveren. 'In de zorg is op dit moment een groot tekort aan persoonlijke beschermingsmiddelen zoals mondkapjes. Mocht u thuis nog mondkapjes hebben liggen, of kent u iemand die nog mondkapjes heeft liggen, dan ontvangen wij die graag van u om onszelf adequaat te kunnen beschermen tijdens zorghandelingen', staat te lezen in een email die het zorgcentrum heeft gestuurd.

Ook inwoners van Sassenheim hebben gehoor gegeven aan de oproep van de huisartsen in het dorp om mondkapjes te doneren. Er zijn enkele tientallen exemplaren afgegeven door verschillende mensen. De mondkapjes moesten in een doos in de hal van een huisartsenpraktijk worden gelegd. 'We hebben er weer genoeg', zegt huisarts Maarten Moerman.

Bakker van Roon en Bakker Jaap uit Delft slaan vanaf deze week de handen ineen: ze gaan samenwerken om brood thuis te bezorgen bij mensen die dat nodig hebben. 'Onze winkels zijn nog open, maar mensen die thuis moeten blijven of tot de risicogroep behoren, kunnen ons een whatsappberichtje met hun bestelling sturen', vertelt bakker Jack van Roon. 'Wij sturen dan een betaalverzoek en als die is betaald, dan hangen we de bestelling bij de mensen thuis aan de deur, zodat we zo min mogelijk contact hebben.'

De bakkers hebben er bewust voor gekozen om samen te werk te gaan. 'Ja, samen sta je sterk, zeker in deze bijzondere tijd', aldus Van Roon. 'We merken al sinds vrijdag dat er extra vraag is naar bijvoorbeeld brood. Bovendien kunnen we zo de postcodes in Delft onder elkaar verdelen, zodat het gemakkelijker wordt om de hele stad te bedienen. Het is echt een stukje service naar de mensen toe.'

Nu een groot gedeelte van Nederland stilligt is het stil op plekken waar normaal veel mensen zijn zoals op de Haagse Grote Markt of op treinstations. De sociale controle is op die plekken veel minder aanwezig. Toch gaat de politie hier niet extra controleren. 'Wij zien natuurlijk ook dat het veel stiller op straat is geworden', geeft een woordvoerder van de politie Den Haag aan. 'Maar voor ons is dat nog geen reden om anders te werk te gaan. Wij hanteren dezelfde werkpatronen zoals we dat altijd doen.'

Vervoersbedrijven HTM en Arriva passen de dienstregeling aan in verband met de uitbraak van het coronavirus. HTM laat minder bussen en trams rijden, omdat er minder reizigers worden verwacht. Arriva zet de zomerdienstregeling in. Daarnaast blijft de voorste deur van alle bussen en de tramlijnen 1, 6, 12 en 16 gesloten. Ook de NS past de dienstregeling aan, wat betekent dat er minder treinen in de spits zullen rijden.

Lees hier alle maatregelen die NS, HTM en Arriva hebben genomen.

OV-NL, de koepelorganisatie van openbaarvervoerbedrijven, meldt maandagochtend dat het aantal reizigers in het openbaar vervoer deze ochtend met 85 procent is afgenomen.

Het Rode Kruis is een hulplijn gestart voor mensen die in quarantaine of thuisisolatie zitten. Vanaf maandag 09.00 uur is het nummer 070-4455888 hiervoor in gebruik. 'We bieden een luisterend oor, geven advies en kijken samen of mensen praktische problemen kunnen oplossen met hun eigen sociale netwerk. Mocht dat niet mogelijk zijn, dan kijken we of wij met onze getrainde vrijwilligers of ons burgerhulpnetwerk Rode Kruis Ready2Help kunnen bijdragen, of wellicht moeten doorverwijzen naar andere hulpverleningsinstanties', legt het Rode Kruis uit.

Uit eigen onderzoek maakt het Rode Kruis op dat vooral ouderen en zieken die gedwongen thuis moeten blijven, behoefte hebben aan iemand die boodschappen doet en helpt met het verzorgen van een maaltijd. Tegelijk blijken veel mensen graag bereid te zijn de helpende hand te bieden, bijvoorbeeld door boodschappen te doen, 'en dat is mooi'.

ICT'er Ilona Uding uit Den Haag heeft samen met haar man een ICT en helpdeskbedrijf voor particulieren en bedrijven. 'Het is sinds donderdag alle hens aan dek', vertelt Ilona. 'Omdat veel mensen nu thuiswerken, moesten we helpen allerlei extra voorzieningen te treffen.'

Ilona en haar man doen veel werk vanuit huis, maar als een van hen bij een klant langsgaat, nemen ze wel een eigen toetsenbord en muis mee. Hoewel ze in de sector van essentiële beroepen werken en hun kinderen dus op school opgevangen kunnen worden, doen ze dat niet. 'De kinderen kan ik gelukkig meenemen naar kantoor. Ze denken dat ze drie weken vrij hebben, maar ze gaan gewoon online lessen volgen. Gelukkig is Nederland zover dat we digitaal kunnen leven.'

Ook verloskundigen nemen maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Ze gaan meer consulten met zwangere vrouwen telefonisch houden en minder in hun praktijken. Per individu wordt ingeschat of er een medische noodzaak is voor een fysieke controle.

Volgens het RIVM hoeven zwangeren zich niet meer zorgen te maken dan anderen over de gevolgen van het virus. 'We zien dat infectie met het virus hetzelfde verloop heeft als bij vrouwen die niet zwanger zijn. Voor zover bekend is er geen verhoogde kans op een miskraam of aangeboren afwijkingen', aldus het instituut.

PostNL gaat door met het bezorgen van post en pakketten. Het postbedrijf meldt in een verklaring dat er wel een aantal maatregelen worden getroffen om werknemers te beschermen. Het bezorgen van post, pakketten en andere zendingen draagt volgens PostNL bij aan het in stand houden van het maatschappelijke verkeer.

Consumenten hoeven voorlopig niet meer op een handheld scanner te tekenen voor ontvangst van een pakket of een aangetekende verzending. De bezorger zal dat namens de ontvanger doen door de laatste drie tekens van het nummer van paspoort of rijbewijs te noteren na ontvangst. Verder wordt gewerkt aan de verruiming van de dagelijkse bezorgtijd en andere maatregelen voor postbezorgers. Dat vergemakkelijkt voor hen de opvang van jonge kinderen thuis, aldus PostNL.

Scholen en kinderdagverblijven zullen vanaf maandag geen regulier onderwijs meer aanbieden. De deuren zullen alleen opengaan om kinderen van ouders die in vitale beroepen werken op te vangen. Zo kunnen zij gewoon doorwerken ondanks de verregaande coronamaatregelen.

Ondanks dat de meeste scholen opgelucht reageerden op het nieuws dat ze tot 6 april gesloten zullen zijn, moest er zondagavond wel nagedacht worden over de invulling van de verplichte sluiting. De twee vraagstukken die zij moeten beantwoorden: hoe regelen we de opvang van kinderen van ouders met vitale beroepen en hoe zorgen we voor continuïteit van het onderwijs?

De verslagenheid bij de horecaondernemers is groot na het besluit van de regering om alle horecagelegenheden tot 6 april te sluiten vanwege het coronavirus. Zondag om 17.30 uur zaten mensen nog lekker op het terras of liepen ze een restaurant binnen om een hapje te eten. Enkele minuten later hoorden de horecagelegenheden dat ze binnen een half uur moesten sluiten.

'Het is surrealistisch hoe snel het van alles naar niks is gegaan', vertelt Maarten Hinloopen van Koninklijke Horeca Nederland. Lees hier de reacties van verschillende horecagelegenheden in de regio.

Ondernemers die maling hebben aan het besluit van de rijksoverheid dat horeca-instellingen tot 6 april dicht moeten, kunnen rekenen op forse boetes. Die kunnen oplopen tot tienduizenden euro's. Dat zegt Charlie Aptroot, voorzitter van de Veiligheidsregio Haaglanden tegen Omroep West.

Ook de Tweede Kamer neemt de komende weken maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. De meeste debatten en andere soorten overleg gaan voorlopig niet door. Alleen noodzakelijke dingen, zoals debatten over het coronavirus, gaan wel door. Dat meldt Kamervoorzitter Khadija Arib.

De fractievoorzitters en het bestuur van de Tweede Kamer bespraken de kwestie zondagavond per telefoon. De maatregelen gelden in ieder geval tot 6 april, net als de maatregelen die het kabinet eerder zondag afkondigde voor de rest van Nederland.

Omroep West kreeg heel veel vragen over het coronavirus. Annette de Boer, directeur van GGD Haaglanden, en arts Johan Versteegen hebben zondag in een extra uitzending van Radio West vragen van luisteraars beantwoord. Hier kun je alle vragen en antwoorden teruglezen.