De namen zingen rond, wie kan de zware burgemeestersklus in Den Haag aan?

Den Haag is alweer bijna gewend aan een burgemeester - zij het tijdelijk – die zich weer in de stukken verdiept. Die ervaring heeft als minister en dus niet opschrikt van een dikke loodgieterstas met commissiebrieven, verslagen en ambtelijke voorstellen die ’s avonds na een lange werkdag nog even moeten worden doorgeploegd.

De herinneringen aan het optreden van Pauline Krikke beginnen daarmee ook al iets te vervagen. De vergadering die zij soms opende met 'Hallo jongens en meisjes, goed jullie weer allemaal te zien.' Verfrissend amicaal in het begin - een bron van irritatie toen later bleek dat het een masker was, waarachter driftbuien en soms ook overschatting van eigen kennis verborgen gingen.

Toch was het een bewuste keuze van de Haagse gemeenteraad om haar te benoemen. Natuurlijk, veel lokale politici kenden haar wellicht niet, toen ze op 6 februari 2017 over haar moesten stemmen. Maar dit was wel wat ze wilden. Na jaren van wat meer uitgesproken, ervaren, dominante bestuurders (Wim Deetman, Jozias van Aartsen) was het tijd voor iets meer lucht. Iemand die 'goed benaderbaar' is, iemand met 'humor'. Iemand ook die 'een goede balans weet te vinden tussen de wat afstandelijke positie die bij de functie hoort en de wezenlijke betrokkenheid bij het wel en wee van de stad', stond in de profielschets.

Het werd dus Krikke. Oud-wethouder in Amsterdam, voormalig burgemeester van Arnhem, nog even directeur van het Scheepvaartmuseum en senator. Zij verlangde na haar aantreden geen overdrachtsdossier van haar voorganger, maar ging zelf de stad in om Den Haag te leren kennen. Die gesprekken, met de inwoners, gingen haar prima af. Ze bleek charmant, innemend.

Maar zoveel moeilijker ging het in het stadhuis. Al snel kwam er kritiek. Ambtenaren vertrokken, haar optreden na de steekpartij op het Johanna Westerdijkplein wordt gekraakt. Na de jaarwisseling van 2018/2019 met de vonkenregen op Scheveningen zwelt het rumoer alleen maar aan.

Krikke was te licht voor Den Haag.

Op zondag 6 oktober 2019 zag zij dat zelf ook in. Middels een filmpje op Instagram maakte zij haar vertrek bekend. 'Het debat over mijn toekomst, zit het debat over de toekomst van Den Haag in de weg.'

Dus moet de gemeenteraad weer op zoek naar een burgemeester. Naar weer een ander type. Een 'ervaren bestuurder, met hart voor het openbaar bestuur en affiniteit met de lokale democratie, die transparant is en integriteit hoog in het vaandel heeft staan. Een burgemeester die problemen niet verdoezelt, maar deze helder en met een oplossingsgerichte visie op tafel legt', staat in de huidige profielschets.

Daarnaast moeten nieuwe problemen op het gebied van openbare orde worden vermeden, als het aan de raad ligt. De profielschets: de nieuwe burgemeester moet op dit gebied 'ervaring hebben en standvastig en consistent optreden'. Een mengeling, lijkt het zo bijna te moeten worden, van de kenmerken van de drie laatste burgemeesters.

Op zich zijn die eisen wel verklaarbaar. Want er is in en buiten het stadhuis veel werk te doen. Twee wethouders moesten aftreden na een onderzoek van het Openbaar Ministerie naar mogelijke corruptie. Een topambtenaar vertrok omdat hij zich niet aan de regels hield. Bovendien laat waarnemend burgemeester Johan Remkes doorschemeren dat er op het gebied van integriteit in het stadhuis nog wel meer inspanningen nodig zijn.

Ook het leiden van de raadsvergadering is niet altijd even makkelijk met vijftien fracties. Met partijen die identiteitspolitiek bedrijven tot partijen die wortels hebben in de conservatieve islam. Een raad die behoorlijk opstandig kan zijn en het gezag van een burgemeester voortdurend aanvecht. Om maar te zwijgen over het feit dat er ook nog eens wordt gelekt uit vertrouwelijk geachte bijeenkomsten.

Extra complicatie is dat de nieuwe burgemeester ook nog eens aantreedt tijdens de coronacrisis, die al diens vaardigheden op het gebied van openbare orde en veiligheid op de proef stelt.

Toch hebben nog 23 mensen er vertrouwen in dat zij de geschikte kandidaat zijn, maakte de commissaris van de Koning in Zuid-Holland, Jaap Smit, midden maart bekend. Negentien mannen, vier vrouwen. De jongste is dan 23, de oudste 63.

De grote vraag is natuurlijk nu wie dat gaat worden. In het stadhuis en daarbuiten gonst het alweer van de namen. Een échte favoriet, zoals in 2008 bij Van Aartsen, is er nu niet. Alhoewel. Er was er een. Bruno Bruins. De oud-wethouder van Den Haag werd voor hij op 19 maart aftrad als minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gezien als meest ideale kandidaat. Maar inmiddels lijken diens kansen sterk geslonken.

Dus gaan er nu heel veel andere namen rond. Bijvoorbeeld van de tijdelijke opvolger van Bruins in het kabinet, Martin van Rijn (PvdA). Hij solliciteerde bijna vier jaar geleden ook, maar legde het toen af tegen Krikke, bleek later. Nu wordt hij weer gezien als sterkte kandidaat.

Een wat meer verrassende naam die voorbij komt is die van oud-minister Bert Koenders. De PvdA’er werd gesignaleerd in het stadhuis terwijl hij aandachtig het informatiepaneel met de gezichten van de raadsleden stond te bestuderen.

Anderen zien liever partijgenoot Jeroen Dijsselbloem aantreden. De huidig voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid is na zijn rapport over de rampzalig verlopen jaarwisseling van anderhalf jaar geleden al een beetje op de hoogte van de verhoudingen in de lokale politiek.

Meer liberaal georiënteerde mensen zien liever de voormalig collega van Koenders en Dijsselbloem in het kabinet Rutte II, Jeanine Hennis-Plasschaert worden gekozen. Zij is nu voor de Verenigde Naties speciaal vertegenwoordiger in Irak. Anderen uit de VVD-hoek wijzen er weer op dat Sander Dekker misschien wel zin heeft om naar de voor hem vertrouwde collegekamer in het stadhuis terug te keren.

Ook zou – wordt gefluisterd – een flink aantal burgemeesters zin hebben om naar de derde stad van het land over te stappen: Marja van Bijsterveldt (CDA, Delft) Liesbeth Spies (CDA, Alphen aan den Rijn), John Jorritsma (VVD, Eindhoven) en Henri Lenferink (PvdA, Leiden).

En dan is er – als het om Den Haag gaat – ook weer Alexander Pechtold. De oud-leider van D66 is nu aan het puinruimen bij het CBR. Wie zijn naam zegt, maakt daarbij direct de onvermijdelijke grap dat hij al een appartement op Scheveningen heeft. Bronnen op het Binnenhof melden dat de promotie van Pechtold door D66 wel als passende beloning wordt gezien voor deelname aan het huidige kabinet.

Op dit moment weet maar een handjevol mensen om wie het écht gaat. Zoals de zeven leden van de Haagse vertrouwenscommissie en wethouder Saskia Bruines die namens het college van burgemeester en wethouders optreedt als adviseur. Aan hen de moeilijke taak om uit de mensen die écht hebben gesolliciteerd de juiste keuze te maken. Na het ongeplande vertrek van Krikke en met de uitdagingen die er dus wachten, is het tijd voor rust en daadkracht in het Haagse stadhuis.