Meeste geheime bijlagen over Haagse topambtenaar blijven geheim

De kwestie draait om een integriteitsonderzoek naar een topambtenaar die verantwoordelijk was voor de bouw van cultuurcomplex Amare op het Spuiplein. Uit het onderzoek dat het college afgelopen najaar na een integriteitsmelding liet uitvoeren, is gebleken dat hij niet transparant zou hebben gehandeld en de gedragscode zou hebben overtreden. Daarom zijn de ambtenaar en een extern ingehuurde medewerker 'in goed overleg' vertrokken bij de gemeente, schrijft het college begin mei aan de gemeenteraad.

In de tussentijd deed ook NRC Handelsblad onderzoek. De krant wist te melden dat de topambtenaar toezeggingen zou hebben gedaan aan Volker Wessels, de bouwer van Amare. Toezeggingen waar Volker Wessels en niet de gemeente van profiteerde en waarvan wethouder Boudewijn Revis (VVD) op de hoogte zou zijn. Revis ontkende vorige maand in een spoeddebat dat er sprake zou zijn geweest van 'schimmige' deals.

Maar het stelde een deel van de gemeenteraad niet gerust. Het onderzoek zelf is door de gemeenteraad onder strikte geheimhouding te lezen, maar de tientallen bijlagen die horen bij het onderzoek niet. Die bijlagen bestaan uit onder meer mails, meldingen en gespreksverslagen.

Partijen in de gemeenteraad wilden deze bijlagen ook lezen, maar dat vond het college een slecht idee, zo bleek tijdens een debat. Het zou een te grote inbreuk zijn op de persoonlijke levenssfeer van de betrokken ambtenaar en andere medewerkers die aan het onderzoek hebben meegewerkt. 'Met deze weigering laadt het college de verdenking op zich dat er heel wat te verbergen is', stelde de Haagse Stadspartij.

Om de raad tegemoet te komen besloot het college toch om te bekijken of er meer openheid gegeven kan worden en heeft hiervoor extern advies ingewonnen. Bestuurskundige Marcel Boogers van de Universiteit Twente en advocatenkantoor Pels Rijcken zijn hiervoor door het college in de arm genomen, schrijft het college in een brief aan de gemeenteraad.

De deskundigen adviseren over de meeste bijlagen vergelijkbaar. Die moeten geheim blijven omdat het algemeen belang niet opweegt tegen de bescherming van de eigen medewerkers. Zij moeten zich 'te allen tijde' vrij kunnen voelen om zich te melden bij een integriteitskwestie. Ook moeten medewerkers de vrijheid voelen om aan een integriteitsonderzoek mee te werken.

Over een aantal documenten die 'persoonlijk van aard' zijn, maar gaan over vastgoedprojecten in opdracht van de gemeente, zijn de meningen verdeeld. Het zijn documenten die volgens het college los van het integriteitsonderzoek al bestonden en die in het recente onderzoek zijn betrokken.

Volgens de juristen zouden deze stukken naar de gemeenteraad kunnen. Bestuurskundige Boogers adviseert daarentegen om terughoudend te zijn. Als reden geeft hij onder andere aan dat de onderzoeksbijlagen niet alleen betrekking hebben op de medewerkers waarnaar het onderzoek is uitgevoerd, maar ook op medewerkers die niet betrokkenen zijn.

Boogers: 'Interne communicatie, waarvan ambtenaren mochten verwachten dat hiervoor een zekere beleidsintimiteit gold, komt hiermee ineens onder een politiek vergrootglas te liggen. Dit zal ten koste gaan van hun vrijheid om onafhankelijk beleidsadvies te geven. Ook omdat een focus op de onderzoeksbijlagen de suggestie wekt dat niet het college, maar het ambtelijk apparaat verantwoordelijk wordt gehouden voor de gang van zaken bij de bouwprojecten.'

Volgens Boogers was het logischer geweest als het college eerst was gekomen met een eigen feitenrelaas en nadere duiding van de gebeurtenissen en zo politieke verantwoording had afgelegd. 'Met zo’n verantwoordingsdebat kan meer recht worden gedaan aan het samenspel tussen gemeenteraad, het college van B&W en het ambtelijk apparaat dan de gemeenteraad inzage geven in de onderzoeksbijlagen bij ambtelijke integriteitsonderzoeken', concludeert hij.

Het college heeft besloten om tegen het advies van Boogers in, deze specifieke documenten toch vertrouwelijk aan de raad te laten lezen.

'Wij willen de eerdergenoemde beleidsintimiteit voor onze ambtenaren zoveel mogelijk beschermen', schrijft het college aan de gemeenteraad. 'Tegelijkertijd wil het college maximale transparantie betrachten. Ook wil het college graag op een zo goed mogelijke manier over de inhoud van deze zaak met u van gedachten wisselen. Na afweging van deze belangen komt het college tot de slotsom dat genoemde documenten in dit uitzonderlijke geval aan de raad ter inzage worden gegeven. Om de belangen van onze ambtenaren te beschermen zal dit gebeuren onder het opleggen van geheimhouding.'