Theaters programmeren creatief coronaproof, maar zien toekomst niet rooskleurig

Monique Aalbers van de Leidse Schouwburg - Stadsgehoorzaal
Monique Aalbers van de Leidse Schouwburg - Stadsgehoorzaal © Omroep West
REGIO - Ondanks de feestelijke aftrap van het cultureel seizoen afgelopen weekend zien schouwburgen en theaterzalen het komend seizoen niet al te rooskleurig in. De zaalcapaciteit is door de coronamaatregelen fors verminderd en een aantal organisaties heeft medewerkers ontslagen. Dat blijkt uit een rondgang van Omroep West langs theaters in de regio.
'We hebben flink wat mensen naar huis moeten sturen, alle freelancers en zzp-ers. Daar horen collega’s bij die al heel lang bij ons werkten, en dat doet pijn', vertelt Monique Aalbers van de Leidse Schouwburg en Stadsgehoorzaal. Bij de Leidse theaters is geen werk meer voor de tien freelancers en is flink in de flexibele pool van 40 oproepmedewerkers 'voor hospitality en kaartverkoop' gesneden. Tien medewerkers werd de wacht aangezegd, 'maar dat trekt iets aan nu het theaterseizoen weer begint', aldus Aalbers.
Nieuw theaterseizoen is grote uitdaging vanwege coronacrisis: 'Kosten stijgen, inkomsten zijn door het ijs gezakt'
Bij de Goudse Schouwburg vielen eerder dit jaar gedwongen ontslagen. Enkele theaters hebben het aantal freelancers dat ze inhuurden drastisch teruggebracht. Bij het World Forum in Den Haag waren pré-corona 58 mensen in vaste dienst en werkte er één freelancer. Door de verplichtte sluiting en de daardoor weggevallen inkomsten heeft het theater-en congrescentrum zeventien vaste medewerkers en de freelancer de wacht aangezegd.

Coronaproof een avond naar het theater

Het is essentieel dat mensen naar het theater blijven gaan, blijkt uit alle reacties van de theaterzalen. 'Blijf komen', is het credo. De zalen hebben alle maatregelen genomen om een avond theater coronaproof te laten verlopen. Zo is het aantal verkochte stoelen fors teruggebracht, zodat er een veilige ruimte tussen de bezoeker zit. De grote zaal van het World Forum is bijvoorbeeld al 'uitverkocht' met 650 bezette stoelen, terwijl er in de zaak 2161 zetels staan. Bij Theater Pepijn kunnen nog maar 30 mensen naar een voorstelling in plaats van de oorspronkelijk 98 die in het Haagse zaaltje passen.
De maximale capaciteit van de Leidse Schouwburg is nu 120 in plaats van 506 bezette stoelen. ‘In heel gunstige gevallen, als iedereen precies zoveel tweepersoons, driepersoons of één-persoonskaarten koopt, kan dit nog net iets hoger uitpakken’, vertelt Aalbers.

Toiletten ook in de pauze schoonmaken

Tegenover de dalende inkomsten, staan de stijgende kosten. 'Je hebt meer personeel nodig om het gebouw schoon te houden, alles te desinfecteren en toiletten ook in de pauze schoon te houden. En dat terwijl de inkomsten door het ijs zakken, dus de tekorten stapelen zich op', stelt de directeur van het Nationale Theater Çees Debets.
Het Stadstheater Zoetermeer heeft uitgerekend dat ze de komende periode slecht 8.000 bezoekers kunnen verwelkomen. Normaal zijn dat 32.000 bezoekers in de periode september t/m december. Het theater hoeft voorlopig nog geen huur en gemeentebelasting te betalen. Ondanks de verschillende landelijke steunpakketten ziet directeur Hilko Folkeringa de toekomst niet rooskleurig in. 'Als er geen extra financiële ondersteuning komt, is het de vraag of het Stadstheater het in de huidige hoedanigheid overleeft, stelt hij'

Aanpassing programmering

De theaters hebben de programmering noodgedwongen aangepast. 'Grotere concerten, toneelproducties en shows zoals van Tineke Schouten en Roel van Velzen, die oorspronkelijk geboekt waren, zijn doorgeschoven naar het seizoen hierna', vertelt Nico Baars van Westland Theater De Naald. ‘Het is financieel onmogelijk om deze grote en dure producties voor slechts 110 mensen te spelen.’
Veel artiesten en theaters kiezen ervoor om voorstellingen twee keer op een avond te spelen om zo meer bezoekers te trekken. Voor seizoen 20/21 hebben theaters vaak gekozen om jonge makers, opkomende artiesten en cabaretiers te programmeren. Solovoorstellingen of voorstellingen met een klein aantal artiesten kunnen doorgaan en staan in de theateragenda.

Zoeken naar nieuwe mogelijkheden

Soldaat van Oranje, Nederlands langst lopende musical, is sinds 2 september weer begonnen met spelen. Voor een publiek van 300 mensen in plaats van de 1.103 bezoekers die voorheen in de zaal zaten. 'Dat betekent dat er met verlies gedraaid wordt. Vooralsnog is dit tot begin volgend jaar vol te houden, we hopen op versoepelingen van de overheid waardoor meer bezoekers ontvangen kunnen worden. En dat we daarmee in ieder geval niet meer verliesgevend spelen', laat een woordvoerder weten.
'Als er geen tweede lockdown komt, gaan we er met minder omzet en creatief denken wel uitkomen', verwacht Michel Sirre van het Wassenaarse Theater de Warenar optimistisch. Door de coronacrisis wordt gezocht naar nieuwe mogelijkheden. Zoals bijvoorbeeld live-streaming van concerten. 'Je leert op andere manieren je publiek te benaderen, dat vind ik een van de voordelen', zegt Aalbers. 'Zo hebben we in de Stadsgehoorzaal Leiden sinds de zomer een grand café geopend, daar programmeren we iedere donderdag t/m zaterdag live muziek met Leidse muzikanten.'

'Live is altijd beter'

Ondanks alle tegenslag zijn de theaters dan ook blij de deuren weer te kunnen openen voor het publiek en een rol te spelen in deze coronacrisis. 'We blijven mensen en de gemeenschapszin verbindt ons, theater is de plek waar dat kan, en dat proberen we zo veel mogelijk te faciliteren', zegt Debets. Collega-directeur Baars beaamt dat: 'Theaters zijn gemaakt om elkaar te ontmoeten, niet om elkaar te ontwijken. Want live is altijd beter.'