Spandoeken, protestliedjes en joelende menigtes: 'Demonstreren hoort bij een volwassen democratie'

Den Haag kent een rijke traditie van demonstraties en protesten. 'Dat hoort nu eenmaal bij een volwassen democratie', vindt Christa van Zeggeren, die voor een tentoonstelling met bijbehorend boek in de roerige Haagse demonstratiehistorie dook.

Die demonstratiehistorie is een stuk geschiedenis dat zich tot ver in de jaren negentig grotendeels op het Binnenhof afspeelde. Pal voor de deur van de Ridderzaal en onder de vergaderkamers van de politici. Zo dicht mogelijk bij de beleidsmakers als het maar kon.

'Formeel is demonstreren op het Binnenhof niet verboden', vertelt Van Zeggeren. De wet openbare manifestaties (wom) maakt het in principe mogelijk om op die plek te demonstreren. Maar de gemeente Den Haag wil het niet meer.

'In 1999 was de laatste demonstratie daar', gaat zij verder. 'Op 6 december dat jaar was er een protest van scholieren. Zij hadden last van de strenge eisen voor examenvakken. Die hebben toen de ramen op het Binnenhof ingegooid en toen was het klaar. Het was onveilig voor politici, maar ook voor demonstranten. Als je op het Binnenhof staat ben je namelijk helemaal ommuurd en kun je niet makkelijk weg.'

Ambtenaren, studenten, jongeren, ouderen, politieagenten en verpleegkundigen... allemaal lieten ze van zich horen in de afgelopen vijftig jaar. Hoeveel demonstraties er in die vijf decennia plaatsvonden, weet van Zeggeren niet. Ze heeft ze niet geteld.

Bij het maken van het boek en de expositie in opdracht van ProDemos, vroeg zij zich vooral af: wat ga ik laten zien? 'We wilden vooral een neutrale koers varen', legt zij uit. 'Dus we wilden zowel linkse demonstranten als rechtse demonstranten laten zien, als je het nog zo mag noemen dan.'

En sommige dingen mochten volgens Van Zeggeren toch zeker niet ontbreken, zoals de allergrootste demonstratie ooit gehouden in Nederland'. De samenstelster doelt hiermee op de anti-kernwapen-manifestatie op 29 oktober 1983.

Daarbij waren 550.000 mensen op de been. 'Dat waren meer inwoners dan Den Haag op dat moment had'. De spandoeken, ban-de-bom-stickers en buttons liggen in de vitrine van de tentoonstelling.

Zelf koestert Christa warme herinneringen aan het protest voor het behoud van Radio Veronica in 1973. Toen streden 60.000 mensen voor het behoud van de zeezender. 'Zelfs met bekende Nederlanders die met een Rolls Royce het Binnenhof op reden en naar de hoorzitting gingen'.

Pistolen Paultje, de Zangeres Zonder Naam, Willy Alberti. Ze waren er allemaal. Het was misschien wel de eerste keer dat een protestactie het karakter kreeg van een festival. 'Op het Malieveld was een popconcert georganiseerd. Het was voor veel mensen een dagje uit'.

Haar boek en tentoonstelling zullen voor veel mensen een 'sentimental journey' door de tijd zijn. Het gaat van nieuw naar oud en van zwart-wit naar kleur. Maar ProDemos wil de lezer en bezoeker ook stof geven tot nadenken.

'Je hoort mensen vaak zeggen dat ze geen invloed hebben op de politiek. Maar door je stem te laten horen kun je dus wel degelijk invloed uitoefenen. Hopelijk word je gehoord. We stellen ook de vraag: waarvoor zou jij nu de straat opgaan? Het koesteren van dat democratische grondrecht, daar gaat het om.'

Wie deze fototentoonstelling wil bezoeken, moet nog heel even geduld hebben. In verband met de corona-maatregelen is het bezoekerscentrum van ProDemos tijdelijk gesloten.