Wintertijd is ingegaan, zo voorkom je een winterdip

25 oktober 2020, 07:32 • 4 minuten leestijd

Vrouw in bed © Pxhere.com

DEN HAAG - De wintertijd is zaterdag- op zondagnacht ingegaan en daarom is de klok weer een uurtje achteruit gezet. Behalve een uurtje langer slapen levert de wintertijd soms problemen op voor mensen die er gevoelig voor zijn. Dat kan van het aanpassen van je slaapritme tot depressies zijn. Wat kan je er zelf aan doen? We spraken met dr. Judith Haffmans, klinisch farmacoloog en chronobioloog bij PsyQ in Den Haag.

Hoewel voor sommige mensen het najaar gelijk staat aan gezelligheid, kunnen anderen er als een berg tegenop zien. In de wintermaanden zitten ze niet lekker in hun vel en soms worden ze depressief. Om maar met de deur in huis te vallen: er is een groot verschil tussen een winterdip, waar veel mensen last van hebben en een depressie.

'Als je last hebt van een seizoensgebonden depressie, zoals de winterdepressie officieel heet, dan ben je ziek', legt Haffmans uit. De depressie gaat uiteindelijk over, tot die tijd heeft de patiënt soms te maken met behoorlijk lijden. 'Het is bijzonder ernstig', verduidelijkt ze. Bij een depressie gaat het om de genetische aanleg.

Een winterdip heeft alles te maken met het zogenoemde slaaphormoon melatonine en de verandering van het ritme. Melatonine wordt aangemaakt als het donker is en bereidt het lichaam voor op de nacht. 'Als de dagen donkerder worden blijft die melatonine in je lichaam doorsijpelen. Daar krijg je een hangerig, lusteloos gevoel van. Je hebt geen zin en gaat snoepen en snaaien en in je bed liggen.'

Dat wordt nog ernstiger bij een verstoring van je ritme door het veranderen van de klok. Je biologische klok wordt verstoord. 'Als je aan het lusteloze gevoel toegeeft, en je bent er genetisch gevoelig voor, dan raak je gedesynchroniseerd. Je krijgt stemmingswisselingen, bent snel geïrriteerd, je verzadigingsgevoel raakt ontregeld en je gaat snaaien', aldus Haffmans.

Wat kan je er zelf aan doen? Daar is dr. Haffmans bijzonder duidelijk en eenduidig over. 'Geef niet toe aan je dip. Sta op en ga dingen doen. Ga naar buiten en laat het licht in je ogen schijnen, dat verjaagt die melatonine. Ga overdag niet slapen!'

Meestal is na een week je lichaam gewend aan de nieuwe tijd. 'We leven overigens in de verkeerde tijdzone. We horen eigenlijk bij Engeland. Dus onze biologische klok wordt al met een uur verstoord. Daar prevaleert het economische belang boven het gezondheidsbelang', verklaart Haffmans.

Blijf niet in bed liggen
Je biologische klok is bij een winterdip ontregeld. Door lang in bed te blijven liggen, blijft de klok ‘niet op tijd’ lopen. Advies is om vroeg op te staan, liefst voor 08.00 uur. Op deze manier leer je jouw biologische klok dat de dag begonnen is en kan deze beginnen om je lichaam wakker te maken. Door dit consequent te blijven doen, komt er meer regelmaat en dat maakt het opstaan uiteindelijk makkelijker.
Ontbijt altijd
Ook dit heeft te maken met je biologische klok en wakker worden van je lichaam. Ontbijten is een signaal voor je lichaam om wakker te worden en 'aan de slag te gaan'.
Blijf niet binnen, ga naar buiten
Probeer 's ochtends al naar buiten te gaan. Dat helpt jou en dus ook je lichaam om goed wakker te worden. Nog een voordeel van 's morgens vroeg naar buiten te gaan: er zit dan relatief veel 'blauw' in het licht. Blauw licht remt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine.
Beweeg, blijf niet op de bank hangen
Sporten helpt tegen de winterdip. En dan natuurlijk buiten, want dan krijg je het zo belangrijke daglicht 'binnen'. Bijkomstig voordeel is dat je lichaam door de sportinspanning endorfine aanmaakt. Dit hormoon geeft je ook een positieve boost. Een stevige wandeling is een goed alternatief voor joggen of hardlopen.

Lees hier meer tips tegen de winterdip.