Uitzondering mondkapjesplicht voor zieken: 'Ik word een soort circusact'

© Corona covers
REGIO - Het dragen van een mondkapje in een publieke binnenruimte is vanaf dinsdag verplicht. Mensen met een beperking of chronische ziekte hebben een uitzonderingspositie. Renée Tuijnman, woordvoerder van Ieder(in), vertelt dat de praktische uitvoering nog op problemen stuit. 'Het moeten laten zien van persoonlijke gegevens stuit bij onze achterban op grote zorg en weerstand.'
Mensen die vanwege een beperking of chronische ziekte geen mondkapje kunnen dragen hoeven dit niet te doen. Het gaat bijvoorbeeld om mensen met een aandoening aan hun gezicht of een longaandoening. Ook mensen die door het dragen van een mondkapje ernstig ontregeld raken, hoeven geen mondkapje op te doen. Dit kunnen mensen met een verstandelijke beperking of psychische aandoening zijn.
Wie geen mondkapje op kan moet dit zelf aan kunnen tonen als de politie of een handhaver hier om vraagt. 'U kunt dit op verschillende manieren aantonen', zo schrijft het ministerie van Volksgezondheid. 'U kunt bijvoorbeeld uw hulpmiddel of medicatie tonen. Of een briefje van uw arts, zorgverlener of zorgorganisatie. Of een bewijs van een recente afspraak met arts. Als u maar aannemelijk maakt dat u niet aan de verplichting kunt voldoen.'

Geen misverstanden

Ieder(in) is het netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte. De organisatie vindt het jammer dat de regering niet gekozen heeft voor een ontheffingspasje om het mensen met een beperking makkelijker te maken. 'We hebben vanaf het begin dat er sprake is van een mondkapjesplicht overleg met het kabinet om de ontheffing goed te regelen', vertelt Tuijnman. 'Keer op keer hebben we aangedrongen op een laagdrempelige, heldere regeling die geen problemen of misverstanden oplevert. Maar omdat het ministerie van Justitie vreest dat zo’n pasje misbruik uitlokt, wordt deze oplossing niet aangeboden.'
Omdat er geen algemeen pasje is, moeten mensen op een andere manier aantonen dat ze geen mondkapje kunnen dragen. Volgens Tuijnman leidt dit tot vervelende situaties. 'In de praktijk kan iemand in de openbare ruimte te pas en te onpas worden gevraagd om medische of zeer persoonlijke gegevens te laten zien of om een toelichting op de beperking of ziekte te geven. Los van de praktische bezwaren die mensen met een (niet-zichtbare) beperking kunnen tegenkomen bij het verzamelen van die "bewijslast", stuit het moeten laten zien van zulke persoonlijke gegevens bij onze achterbannen terecht op grote zorg en weerstand.'

Vernederende situaties

Tuijnman legt uit dat het verstrekkende gevolgen kan hebben. 'Dit kan leiden tot ronduit vernederende situaties en willekeur. Nu al zien we dat mensen toegang tot bijvoorbeeld winkels wordt geweigerd of dat ze zich steeds moeten verdedigen als ze geen kapje kunnen opzetten. Er zijn mensen die daarom al maanden niet meer naar een winkel zijn geweest, alleen omdat ze niet steeds met wildvreemden over hun beperkingen willen praten.'
Margriet van Kampenhout uit Oegstgeest is een van de mensen die geen mondkapje kan dragen. 'Sinds mijn geboorte kan ik mijn ellenbogen niet strekken en mijn polsen niet buigen dus het is voor mij onmogelijk om bij mijn gezicht te komen. Ik ben sinds april niet meer in een winkel geweest. Maar wat mij door de plicht vooral raakt is dat je het moet aantonen en dat je door jan en allemaal kunt worden bevraagd. Nu geeft het boeteverhaal iedereen de vrijbrief om te vragen wat ik heb en het aan te tonen. Ik word een circusact en dat vermijd ik.'