Leiden is walhalla voor knaagdieren, maar wie moet ze bestrijden?
LEIDEN - Leiden is met zijn vele grachten en groene stroken een walhalla voor ratten en muizen. Alleen zorgen deze knaagdieren voor overlast bij bewoners uit verschillende buurten. Dat meldt mediapartner Sleutelstad. Wie er verantwoordelijk is voor het bestrijden van de knaagdieren, is een lastige vraag. De gemeente Leiden vindt dat burgers zelf verantwoordelijk zijn, maar die lopen tegen hoge kosten aan en weten niet goed waar ze moeten beginnen met de bestrijding.
Student Kira Nijland woont aan het Flanorpad en ziet ze overal: in het water, bij de afvalbakken, voor de deur en zelfs in huis. 'Vorig jaar hadden we een enorme muizenplaag en alleen schoonmaken werkte niet', vertelt Nijland tegen mediapartner Sleutelstad. Vergelijkbare verhalen komen ook van bewoners en wijkverenigingen uit de Tuinstadwijk, de Vogelwijk, de Vlietpoortwijk, de Burgemeesters- en Professorenwijk, en in buurten rond de Morspoort, de Stokroos, de Kaasmarkt en Pancras-West.
De gemeente heeft in 2020 tot nu toe 114 meldingen binnengekregen van overlast. 'Dat loopt dus nog op en het zijn er normaal gesproken zo’n 275 per jaar', vertelt Hans van der Vlugt, medewerker ongedierte en overlastbestrijding van de gemeente Leiden. 'Dit aantal is de afgelopen dertig jaar flink afgenomen, wat mede te danken is aan de ondergrondse afvalcontainers die zijn geplaatst.'
Op eigen terrein kan gemeente niks doen
Toch ervaren sommige stadsbewoners dus nog steeds overlast. Maar wie is er eigenlijk verantwoordelijk voor het bestrijden van de ratten? Volgens de gemeente ligt die verantwoordelijkheid bij de inwoners zelf. 'Op eigen terrein is het het probleem van mensen zelf, daar kan de gemeente niks doen', aldus Van der Vlugt.
In wet- en regelgeving is het ook niet heel duidelijk vastgelegd. Volgens de Wet publieke gezondheid (Wpg) hoeft de overheid alleen passende maatregelen te nemen als de volksgezondheid in gevaar is. Zolang dat niet het geval is, zijn bewoners zelf verantwoordelijk voor ratten- en muizenproblemen. En pas als je aan kan tonen dat de ratten- of muizenoverlast komt door voedsel vanuit de openbare ruimte, zoals zwerfafval of het voeren van eenden, dan kun je hiervan een melding maken bij de gemeente.
Schoon houden
Leidenaren met overlast in hun eigen huis zijn dus vaak op zichzelf aangewezen en dat brengt ook kosten - het inhuren van een professional of het kopen van bestrijdingsproducten - met zich mee. Ton Oostveen van Rimdo Plaagdierbeheersing heeft in ieder geval wel wat tips. 'Om de overlast te beperken moet er allereerst gekeken worden naar nest- en voedselplaatsen', vertelt Oostveen.
'Zorg dat alles netjes en opgeruimd is, laat geen voedsel rondslingeren, voer geen eendjes of vogeltjes en zorg ervoor dat er geen schuilgelegenheid is voor ratten en muizen.'
Gif
Als bewoners dit hebben gedaan, maar nog steeds overlast hebben, raadt Oostveen aan om een klem te gebruiken tegen de dieren. En wat nou als dat ook niet werkt? Dan mag er gif worden ingezet.
Maar dat gif kan je niet zomaar inzetten. Volgens het CTGB (College voor de toelating van gewasbescherming en biociden) mag gif alleen buiten worden ingezet door een opgeleide professional. Binnenshuis mogen bewoners nog wel zelf gif inzetten. Maar in 2023 gaat dit veranderen en mag ook dat alleen nog worden uitgevoerd door professionals.
De reden voor de strenge regelgeving is dat niet-opgeleide mensen het gif te gemakkelijk inzetten waardoor ratten en muizen immuun kunnen worden voor gif, waardoor het niet meer effectief is. Daarnaast zorgt het voor meer milieuvervuiling en doorvergiftiging naar andere dieren, zoals een huisdier, vogel of egeltje.
Zowel gemeente als inwoner moet steentje bijdragen
Er is dus nog wel een weg te gaan om de knaagdieren in de natuur en uit de keukenkastjes te houden, zonder het milieu te vervuilen en onze eigen huisdieren te vergiftigen. 'Net als bij bedrijven gaat het bij ratten en muizen ook om een vestigingsklimaat', zegt ecoloog Marco Roos van Naturalis. 'Zolang je afvalbakken en keukenkastjes goed dicht houdt en toegangswegen weet af te sluiten is er al veel gewonnen. Een kat kan natuurlijk ook helpen. Ik zou vooral niet op eigen houtje giftige stoffen gaan gebruiken, dat kan je samen met een bestrijdingsbedrijf oplossen.'
Ook de gemeente houdt het in de gaten. 'Wanneer er sprake is van knaagschade, bevuiling of ondergraving zal de gemeente zeker ingrijpen', verzekert Van der Vlugt. 'Wij doen dan aan het weren van de knaagdieren, niet meer aan bestrijding. Ook gaan we niet elke rat die in het openbaar wordt gesignaleerd gelijk te lijf, de ratten horen er gewoon bij. Als we alle ratten zouden bestrijden, hebben we voor de stadsnatuur een groot probleem.'
