Coronavirus: Stijging nieuwe besmettingen, 'mutatie is reden tot zorg'

De nieuwe variant van het coronavirus die in het Verenigd Koninkrijk om zich heen grijpt, is reden tot zorg. Dat zegt minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) zondag voor de camera van RTL Nieuws.

De mutatie van het virus is ook opgedoken in Nederland, zo blijkt uit onderzoek van het RIVM. Het kabinet stelde in de nacht van zaterdag op zondag al een vliegverbod in voor reizigers uit het Verenigd Koninkrijk en kijkt hoe 'we de introductie van het virus uit het Verenigd Koninkrijk verder kunnen beperken', aldus De Jonge.

Volgens de minister is het niet uitgesloten dat er vanwege de nieuwe virusvariant extra maatregelen moeten komen, bovenop de lockdown die al van kracht is in Nederland. 'Dat is denkbaar. Zoals alles in deze crisis denkbaar is. Maar, stap voor stap. We moeten eerst meer informatie hebben over de besmettelijkheid van dit virus, en de mate waarin die mutatie zich al op Nederlandse bodem bevindt. We weten van één geval, dat zijn we nu aan het uitzoeken. Wie dat was, met wie die persoon contact heeft gehad.'

Het RIVM heeft het afgelopen etmaal 13.066 nieuwe coronabesmettingen geregistreerd. Dat zijn er meer dan zaterdag toen er na correctie 12.268 nieuwe gevallen waren. Zaterdag meldde het RIVM aanvankelijk nog 12.282 nieuwe gevallen. Het laatste etmaal zijn er dus 798 bijgekomen.

Het gezondheidsinstituut meldde zondag 32 nieuwe sterfgevallen door corona. Dat betekent niet dat al die mensen in de afgelopen 24 uur zijn overleden. Deze informatie wordt soms met vertraging doorgegeven. Zaterdag werden 56 sterfgevallen door corona gemeld.

Landen in Europa moeten stevigere maatregelen nemen tegen het coronavirus nu er een nieuwe, mogelijk besmettelijker variant van het coronavirus circuleert. De Europese afdeling van Wereldgezondheidsorganisatie WHO roept daartoe op.

De mutatie is opgedoken in het Verenigd Koninkrijk en is ook vastgesteld in Nederland, Denemarken en Australië, aldus de WHO. Landen in heel Europa moeten hun controle en preventieaanpak verdubbelen, aldus een WHO-woordvoerder. Het agentschap heeft landen wereldwijd opgeroepen het dna van het virus zo veel mogelijk te onderzoeken en de gegevens te delen, vooral als dezelfde mutaties worden gevonden.

Volgens Londen is de nieuwe virusvariant veel besmettelijker. De WHO heeft aanwijzingen dat die makkelijker zou kunnen overspringen tussen mensen. Ook zou het invloed kunnen hebben op coronatesten, maar er is geen bewijs dat de ziekte er erger door wordt. Nederland, België en Italië laten geen vliegtuigen uit het Verenigd Koninkrijk meer toe. Oostenrijk werkt daaraan en landen als Frankrijk, Duitsland en Letland overwegen de vluchten op te schorten.

Het totaal aantal opgenomen coronapatiënten bedraagt 2113, dat zijn er 48 meer dan zaterdag. Daarvan liggen er 1533 buiten de intensive care (ic), 28 meer dan de vorige dag. Op de ic liggen 580 Covid-patiënten, 20 meer dan de dag ervoor.

Er liggen daarnaast 431 patiënten op de ic die geen corona hebben, 52 minder dan gisteren. De totale ic-bezetting bedraagt daarmee 1011, dat zijn 32 patiënten minder dan zaterdag.

Nederland moet niet te veel treuzelen. Elke dag dat je eerder begint met vaccineren, bescherm je meer mensen. Dat zei de Nederlandse arts Marcel Levi in het tv-programma Buitenhof. Levi geeft leiding aan een aantal ziekenhuizen in Groot-Brittannië en spoorde het kabinet al vaker aan om niet langer te wachten met de vaccinatiecampagne.

'Dit is een noodsituatie. Hoe sneller je begint, hoe sneller je grote groepen mensen kunt beschermen tegen deze infectie. In Groot-Brittannië zijn de afgelopen twee weken al 400.000 mensen gevaccineerd', benadrukt Levi vanuit Londen.

Over de nieuwe variant van het coronavirus die daar op grote schaal is aangetroffen, zegt hij: 'Mensen worden er niet zieker van, vaccinatie werkt even goed bij deze mutatie van het virus. Het gaat alleen wel veel sneller.' Maar eerdere berichten dat de mutant 70 procent sneller mensen besmet, wil de arts niet bevestigen.

Het is nog te vroeg om te zeggen of de aanwezigheid in Nederland van de nieuwe variant van het coronavirus gevolgen zal hebben voor het geldende coronabeleid. Het RIVM onderzoekt de introductie van de nieuwe variant uit het Verenigd Koninkrijk, pas daarna zal er meer te zeggen zijn, aldus een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid.

De mutatie gaat momenteel rond in het zuidoosten en oosten van het Verenigd Koninkrijk, en deze zou zich sneller en gemakkelijker verspreiden. Een monster dat in december in Nederland is afgenomen, blijkt dezelfde versie van het virus te betreffen.

Of er mogelijk nieuwe maatregelen in het verschiet liggen voor Nederland, kan nu nog niet worden gezegd. Eerst moet het RIVM zijn onderzoek afronden, benadrukt de woordvoerder.

De komende tijd zullen meer varianten van het coronavirus opduiken die we in de gaten moeten houden. Dat zei arts en microbioloog Marc Bonten in WNL op Zondag op NPO 1. Hij reageerde op het besluit van het kabinet om zondag een vliegverbod in te stellen vanuit Groot-Brittannië waar deze 'virusmutant' is aangetroffen. Ook in Nederland is de variant ontdekt. De maatregel moet verdere verspreiding tegengaan.

De variant is volgens Bonten 'besmettelijker, maar niet dodelijker'. Ook zouden mensen er sneller ziek van worden. Hij is verrast, niet zozeer dat het nieuwe virus is aangetroffen, dat was een kwestie van tijd, maar dat de zorgautoriteiten in Groot-Brittannië er zo stellig over zijn. 'En heus, daar zijn uitstekende epidemiologen.'

'Deze mutant is al langer bekend, maar de verspreiding ging de laatste twee weken wel erg snel', zei de microbioloog.

'We gaan op oudejaarsavond niet op elke hoek van de straat kijken of de ene buurman te dicht bij de andere staat, en of iemand een paar rotjes in zijn hand heeft. Dat redden wij niet qua inzet. Wij concentreren ons als politie op de excessen.' Dat zei korpschef Henk van Essen in WNL op Zondag (NPO 1).

Voor Van Essen wordt het een geslaagde avond 'als alle burgers en hulpverleners veilig weer naar huis kunnen'. Die avond en nacht zijn voor de politie altijd al een 'hoogrisico-gebeurtenis' en daar komen dit jaar de coronamaatregelen en het vuurwerkverbod nog bovenop. Er worden veel extra politiemensen ingezet, nog meer dan vorig jaar, zegt Van Essen.

De politiechef zegt dat er 'absoluut' wordt opgetreden bij excessen. 'Hulpverlening, geweldsdelicten, ook tegen hulpverleners hebben prioriteit nummer 1.' Van Essen doet een beroep op 'ieders gezonde boerenverstand' om niet te dicht bij elkaar te gaan staan en om zich te houden aan de coronamaatregelen en aan het vuurwerkverbod.

Rijksmuseum Boerhaave spreekt ondanks de lockdowns en het gestelde maximale aantal bezoekers dat het museum per keer kon binnenlaten, van een 'redelijk goed jaar'. Dit jaar ontving het museum 63.925 bezoekers. In 2019 ontving het museum bijna 116.000 bezoekers.

Het jaar 2020 leek alle bezoekrecords te gaan breken voor Rijksmuseum Boerhaave, zo blikt het museum terug. In de eerste paar maanden zag het museum de bezoekcijfers met 50 procent stijgen door de succesvolle tentoonstelling Kosmos. Toen in maart de vooruitzichten veranderden, was het museum al twee jaar in voorbereiding op de tentoonstelling 'Besmet!'.

Die tentoonstelling, over de uitbraak van besmettelijke ziekten, werd actueler dan ooit en koning Willem Alexander opende de tentoonstelling. 'Daarna was de tentoonstelling zo populair dat de vastgestelde timeslots telkens al weken van te voren uitverkocht waren.'

'We hebben ons snel aangepast aan de situatie', vertelt museumdirecteur Amito Haarhuis. 'Niet alleen in het museum, waar we veel mensen een veilig museumbezoek konden bieden.' Het museum bracht ook een boek uit over de tentoonstelling en wist online meer mensen te bereiken dan normaal. 'En ik kijk uit naar 2021. Dan gaan we de nu nog lege vitrine in ‘Besmet!’ vullen met de ampul van de eerste vaccinatie tegen Covid-19 in Nederland. Dat wordt het belangrijkste moment van 2021', besluit Haarhuis.

De mutatie van het coronavirus die in het Verenigd Koninkrijk is ontdekt, is waarschijnlijk ook vastgesteld in Nederland. Om verdere verspreiding van de nieuwe variant te voorkomen heeft kabinet een verbod ingesteld voor het vliegverkeer met passagiers vanuit het Verenigd Koninkrijk. Dat gaat zondag om 06.00 uur in en geldt tot zeker 1 januari.

Uit een bemonstering van een casus in Nederland, begin december, is een virus met de variant zoals beschreven in het Verenigd Koninkrijk vastgesteld, meldt het kabinet. Deze bemonstering wordt verder onderzocht. Met de GGD wordt gekeken om wie het gaat, hoe diegene besmet is geraakt en of meer gerelateerde gevallen bekend zijn.

PVV-leider Geert Wilders wil een extra Kamerdebat komende week over de nieuwe variant van het coronavirus. Wilders heeft de andere fractievoorzitters in de Tweede Kamer gevraagd zijn voorstel te steunen, meldt hij op Twitter. De PVV-leider kan in ieder geval op steun rekenen van Kamerlid Henk Krol.

Het RIVM heeft het afgelopen etmaal 12.282 nieuwe coronabesmettingen geregistreerd. Vrijdag waren het er na correctie 12.001. Het gezondheidsinstituut meldde zaterdag 56 nieuwe sterfgevallen door corona. Dat betekent niet dat al die mensen in de afgelopen 24 uur zijn overleden. Deze informatie wordt soms met een kleine vertraging doorgegeven. Vrijdag werden 85 sterfgevallen door corona gemeld.

Volgens de cijfers zijn in de afgelopen zeven dagen 73.322 nieuwe besmettingen gemeld en 444 sterfgevallen. De week ervoor was dat respectievelijk 53.330 en 362. Sinds het begin van de uitbraak zijn 676.696 besmettingen gemeld en 10.461 sterfgevallen.

Het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen is in het afgelopen etmaal licht gestegen. In totaal 2065 patiënten liggen in het ziekenhuis. Dat zijn er 31 meer dan vrijdag. Op de intensive care liggen nu 560 mensen met Covid-19, elf meer dan een dag eerder. De afgelopen week is het aantal ziekenhuisopnames van coronapatiënten met 20 procent gestegen.

Het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) maakte de cijfers zaterdag bekend. Het LCPS verwacht de komende week een vergelijkbare stijging van het aantal opnames.

Het aantal besmettingen steeg de laatste weken flink, een voorbode voor de drukte in ziekenhuizen en reden voor de lockdown waar het kabinet toe heeft besloten. Het LCPS probeert de drukte zo goed mogelijk over het land te verdelen. In de afgelopen 24 uur zijn vier coronapatiënten verplaatst naar een andere regio. Het ging daarbij niet om patiënten op de intensive care.

'We moeten nu investeren en ons wapenen tegen een volgende uitbraak.' Dat zegt viroloog Marion Koopmans in een interview met Trouw. Ze ziet daarin een rol weggelegd voor de wetenschap. 'Het lijkt me een enorme uitdaging om te onderzoeken of je zo'n uitbraak kunt voorspellen.'

Koopmans noemt terug naar normaal, als het coronavirus onder controle is, geen vanzelfsprekendheid. 'Die fout moeten we niet maken. Ik hoop dat het besef blijft hangen dat we moeten nadenken over onze eigen rol in het ontstaan van pandemieën, dat door klimaatverandering, door ontbossing en door onze manier van leven virussen steeds vaker overspringen. Iedereen weet nu wat altijd wordt bedoeld als virologen waarschuwden.'

Vakbond FNV Handel pleit ervoor alle supermarkten op slot te gooien tijdens de kerstdagen. Dat moet er vooral voor zorgen dat het winkelpersoneel rust krijgt, zegt sectorhoofd van FNV Handel Mari Martens in het AD. Martens verwacht niet dat zo'n sluiting voor problemen zorgt. 'De meesten zorgen er echt wel voor dat ze hun boodschappen tijdig in huis hebben.'

Volgens Martens gaat het veel over zorgmedewerkers als het om overbelasting door corona gaat, maar zit ook het supermarktpersoneel aan zijn taks. 'Medewerkers willen na dit zware jaar Kerstmis met hun dierbaren doorbrengen en niet in een overvolle supermarkt.'

Daar komt volgens de FNV-bestuurder bij dat er een zeer grote kans is dat het tijdens de kerstdagen te druk wordt in de winkels. 'Het is nu al razend druk', aldus Martens. 'In de supermarkten werken bovendien veel jonge mensen. Het is onverantwoord hen met deze toeloop op te zadelen.'

Nederlanders en andere buitenlanders moeten met ingang van Kerstmis een negatieve uitslag van een coronatest laten zien als ze naar België willen komen. De test mag niet ouder zijn dan twee dagen. Er komen controles aan de grens, hebben de Belgische autoriteiten vrijdag besloten.

België vreest een grote toestroom van Nederlanders die bij de zuiderburen willen winkelen. Ze wijken mogelijk uit nu de meeste winkels in Nederland hebben moeten sluiten.

Utrecht, Rotterdam en Hart voor Brabant zijn de eerste drie GGD-regio's die beginnen met het vaccineren tegen corona. Dat zegt een woordvoerder van GGD-koepel GGD GHOR.

Utrecht start op 8 januari, zegt een woordvoerster van de GGD Utrecht. De precieze locatie is nog niet bekend, daar wordt volgens haar nog over onderhandeld. 'Het moet een locatie zijn die we voor langere tijd kunnen huren, omdat we na de zorgmedewerkers ook de bevolking gaan vaccineren.' Of dat in de stad zelf of daarbuiten is, is dus ook nog niet bekend.

Een woordvoerster van de GGD-regio Rotterdam bevestigt dat ook daar vroeg in januari een begin met vaccineren wordt gemaakt. Maar waar dat gaat gebeuren en wat de precieze datum is, kan ze nog niet zeggen. Dat wordt volgens haar maandag bekendgemaakt.

Hoeveel besmettingen waren er in jouw gemeente? Op ons coronadashboard zie je onder andere het huidige risiconiveau van jouw regio en de dagelijkse ziekenhuisopnames.