'Nederlanders zijn voor meer vrijheid voor gevaccineerden'

De Delftse universiteit ondervroeg, samen met de Erasmus Universiteit Rotterdam, het RIVM, de Universiteit Maastricht en de Deense Roskilde University, in totaal 1640 Nederlanders. 'Van de ondervraagden was 73 procent voor de optie waarin mensen die een vaccin hebben gehaald een vaccinatiebewijs krijgen waarmee zij op bepaalde plaatsen mogen blijven komen (zoals winkels, horeca, verpleeghuizen, fitnesscentra en het openbaar vervoer) wanneer er in hun regio een uitbraak van het virus is. Mensen die niet gevaccineerd zijn mogen tijdens een uitbraak worden geweigerd', zo legt Niek Mouter, onderzoeker aan de TU Delft, uit.

In het onderzoek konden de deelnemers negen verschillende opties beoordelen die ingezet zouden kunnen worden om de vaccinatiebereidheid in Nederland te vergroten. 'Er was ook veel steun voor een vaccinatiebewijs waarmee mensen die zich laten vaccineren op plaatsen mogen komen waar grote groepen mensen bij elkaar komen en het niet mogelijk is anderhalve meter afstand te houden (zoals concerten, festivals, sportwedstrijden en andere grootschalige bijeenkomsten). Ook in dit geval mogen mensen die niet gevaccineerd zijn worden geweigerd. 71 procent van de ondervraagden zou deze variant aanbevelen aan de overheid', zo vertelt Mouter.

'We noemen dit een 'vaccinatiebewijs light' omdat de maatregel pas ingaat als alle Nederlanders de kans hebben gekregen om zich te laten vaccineren. Waarschijnlijk dus ergens in de zomer', legt Mouter de twee vaakst gekozen varianten uit. 'Bovendien geldt de eerste variant van het vaccinatiebewijs alleen tijdens een uitbraak van het coronavirus in een regio, en de tweede variant alleen voor grote evenementen zoals concerten, festivals en sportwedstrijden.'

Volgens de onderzoekers zijn er verschillende redenen waarom de ondervraagden een 'vaccinatiebewijs light' aantrekkelijk vinden. 'Ze ervaren het vaccinatiebewijs als een vorm van beloning voor sociaal goed gedrag en ze vinden belonen beter dan straffen', zegt Mouter. 'Daarnaast zorgt het vaccinatiebewijs er mogelijk voor dat economische activiteiten kunnen doorgaan bij een uitbraak en respecteert deze beleidsoptie de vrije keuze van het individu om het vaccin wel of niet te nemen.'

Zorgminister Hugo de Jonge verwacht niet dat mensen met een vaccinatiebewijs extra rechten zullen krijgen. 'Dat is niet iets waar het kabinet nu op inzet.' Voorlopig houdt De Jonge vast dat er ook geen indirecte vaccinatieplicht moet komen. 'We denken dat dit uiteindelijk de vaccinatiebereidheid zal ondergraven.'

In tegenstelling tot de onderzoekers van de TU Delft ziet de minister juist mogelijkheden tijdens het vaccinatieproces, als een deel van de Nederlanders is ingeënt, maar de rest nog niet. Er komen dan mogelijk 'maatregelen' waardoor gevaccineerde mensen iets meer kunnen. Toch wil het kabinet hier voorzichtig mee zijn. 'Je moet niet willen dat daar een impliciete druk vanuit gaat, of dat het toch een vorm van drang en dwang wordt.' De Jonge verwacht dat het kabinet hier in maart een definitieve beslissing over zal nemen.

De organisatoren van evenementen wachten de ontwikkelingen rond het vaccinatiebewijs en de beslissing van het kabinet af. 'We hebben hier echt nog totaal geen standpunt over ingenomen', zo verwoordt een woordvoerder van het PAARD in Den Haag het sentiment onder de organisatoren.