Van de hoofdredactie: Nieuws en bedreigingen, we delen het met NOS

Allereerst over het NOS Journaal Regio. De dertien regionale omroepen en de NOS beginnen vanaf 4 januari gezamenlijk met een nieuw journaal met regionaal nieuws op NPO 2. Het NOS Journaal Regio is elke werkdag te zien om 18.15 uur. In dit programma komen regionale nieuwsverhalen aan bod die ook landelijk interessant zijn.

Het journaal begint direct na het NOS Zes Uur Journaal. NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff vertelde daar eerder deze week over: 'Met dit nieuwe initiatief snijdt het mes aan twee kanten: de kijker krijgt een nog bredere blik op wat er in Nederland gebeurt en door de samenwerking met de regionale omroepen verdiept onze journalistieke kwaliteit zich.'

NOS Journaal Regio versterkt de samenwerking die al tussen de NOS en de regionale omroepen bestaat. We wisselen nu al dagelijks ons nieuws uit, zodat we als publieke omroepen onze volgers, kijkers en luisteraars samen de beste verhalen voorschotelen. In het nieuwe journaal doen we daar een schepje bovenop.

We brengen straks op de landelijke televisie verhalen die recht doen aan de beleving bij ons in de buurt, maar die de moeite waard zijn dat heel Nederland ze ziet. We bieden de kijker zo verdieping op landelijk nieuws en dat maakt de journalistiek beter. Het is bovendien een prachtkans om alles dat hier speelt op een prominent podium te laten zien. Dat is goed nieuws voor iedereen die in onze regio een verhaal heeft te vertellen. Voor je het weet zien dagelijks meer dan een miljoen mensen wat jij vertelt. Door onze samenwerking met lokale omroepen wordt dat nog eens versterkt.

Maar er is dus ook dat andere, de bedreigingen. NRC Handelsblad publiceerde er afgelopen week over en het is goed dat we er niet over zwijgen. Ik vertelde in de krant hoe wij onlangs onze roosters maakten voor de verslaggeving tijdens de jaarwisseling. Daarbij maakten we ook een onderverdeling van beveiligers over verslaggevers die de straat op gaan. We zetten al eerder beveiligers in, bijvoorbeeld toen het heet werd tijdens rellen in de Schilderswijk. Of bij demonstraties op het Malieveld. Bij de NOS is dat niet anders.

Hoofdredacteur NOS Marcel Gelauff zegt tegen NRC 'dat deze agressie verslaggevers remt in hun werk'. Hij spreekt van het chilling effect. 'Uit angst zijn we een aantal keer niet naar bepaalde gebieden gegaan, zoals Urk tijdens de vuurwerkrellen. Cameramensen zijn op dat soort plekken enorm kwetsbaar. Maar ook voor een onschuldige reportage op Utrecht Centraal werd één van onze cameramensen lastiggevallen. Hij ging weg voordat hij beelden kon schieten.'

Ook bij Omroep West hebben bedreigingen impact gehad. Op keuzes die we maken. Op hoe collega's zich gedwongen voelen hoe hun werk te doen. Het wordt niet minder. De maatregelen die we moeten nemen zijn groot. Niet alleen zijn er dus de beveiligers. Verslaggevers en cameramensen droegen in Duindorp, de Schilderswijk en tijdens protesten in de Haagse binnenstad verschillende keren steekvesten.

Een enkele keer raadde de politie ons af bepaalde wijken in te gaan. Het klopt wat er in NRC staat dat de verruwde sfeer onze journalisten, maar ook hun naasten, een onveilig gevoel geeft. Toen één van ons verslag deed over handgranaten, keek zijn vriendin voordat ze naar buiten liep of er niet iets voor de deur lag. Zo grijpt het zelfs in op het leven van een partner.

NRC stelt: 'Deze incidenten staan niet op zich. Journalisten deden dit jaar 114 keer melding van agressie, bedreiging en geweld bij PersVeilig, een initiatief van de Nederlandse Vereniging van Journalisten, het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren, de politie en het Openbaar Ministerie. Het ging 71 keer om (online) bedreiging, negentien keer kwam er fysiek geweld aan te pas en acht keer was er sprake van vernieling van camera, microfoon of ander materiaal. De meldingen kwamen van landelijke en regionale media, maar ook van lokale persbureaus en fotografen.'

Bij Omroep West doen we van bedreigingen aangifte bij de politie en melding bij PersVeilig. We mogen ons bovendien gelukkig prijzen dat de politie en burgemeesters ons uiterst serieus nemen. Ze handelen adequaat en bieden steun en bescherming waar we dat verwachten. In lijn met de gevleugelde uitdrukking: 'De democratie is niet een staatsvorm voor bange mensen, niet voor mensen die voor elke politieke beweging of elke politieke verandering angstig zijn', zeggen we dat 'journalistiek niet voor bange mensen is'. Maar er zijn dus wel grenzen die we moeten stellen. En steun te krijgen is een voorwaarde ons vak te kunnen blijven uitoefenen - zeker met opnieuw een spannende jaarwisseling voor de boeg.

Het goede nieuws is: met de opkomst van sociale media zijn volgers van mediaorganisaties steeds meer terug gaan praten. Dat is goed, want - zeker als publieke omroep - voelen wij de verplichting onze journalistieke keuzes uit te leggen en te verdedigen. Maar als het terugpraten de vorm krijgt van verwijten, insinueren, schelden of zelfs bedreigen wordt duidelijk een grens overschreden.