Van Zanen: niet ingegrepen bij demonstratie Duindorp vanwege veiligheid kinderen

12 januari 2021, 19:41 • 5 minuten leestijd

'Demonstratie' in Duindorp © Screenshot Facebookvideo

DEN HAAG - De veiligheid van de aanwezige kinderen heeft een 'essentiële rol' gespeeld bij de beslissing om niet in te grijpen bij de demonstratie in Duindorp op oudejaarsdag. Ook was het zo dat de organisatie de afspraken met de gemeente naleefde. Die riep regelmatig om dat iedereen zich aan de regels moest houden, greep in toen vuurtjes werd gestookt en haalde mensen met vuurwerk uit het publiek. Daarom is ervoor gekozen de demonstratie 'gecontroleerd te laten plaatsvinden', aldus de Haagse burgemeester Jan van Zanen in antwoorden op een reeks vragen van de gemeenteraad over de demonstratie.

De burgemeester wil echter in het vervolg geen demonstraties met muziek meer toestaan. De ervaringen in Duindorp en bij andere recente protesten leren dat de aanwezigheid van muziek of artiesten 'een te groot risico op overtredingen van de anderhalve meter-regel met zich brengt'.

De demonstratie op het Tesselseplein in Duindorp leidde tot veel kritiek op sociale media. Veel mensen vroegen zich af waarom in Duindorp mocht worden gefeest, terwijl dat elders was verboden. Ook de gemeenteraad eiste opheldering over de gebeurtenissen. Van Zanen benadrukt echter opnieuw dat er geen sprake was van een feest, maar dat het echt een demonstratie was. 'Bij het recht op betogen staan drie elementen centraal staan: het element van gemeenschappelijkheid/collectiviteit, het element van openbaarheid en het element van meningsuiting. Van deze elementen was in dit geval sprake', stelt hij.

Volgens de burgemeester laten camerabeelden zien dat er op het Tesselseplein op de laatste middag van 2020 ongeveer 150 mensen aanwezig waren. De demonstratie begon om 14.00 uur en verliep tot 16.00 uur 'probleemloos'. Daarna werd de sfeer op het plein 'uitgelatener'. Vooral vooraan bij het podium werd het 'te druk' en werd ook de anderhalve meter afstand niet meer bewaard, aldus de burgemeester. Dat duurde ongeveer een uur, want rond 17.00 uur was er al meer ruimte op het plein. Weer een uur later was de demonstratie - op het afgesproken tijdstip – afgelopen.

Van Zanen maakt ook duidelijk dat het heel moeilijk was geweest om de bijeenkomst van tevoren te verbieden. De aanvraag werd beoordeeld op criteria die in de wet staan. 'Deze toets leidde niet tot het oordeel dat er vooraf een beperking aan de demonstratie diende te worden opgelegd of dat deze verboden diende te worden.'

Dat ook een artiest optrad, doet daaraan niets af, stelt de burgemeester in antwoorden op vragen van de VVD en ChristenUnie/SGP. 'Het is in beginsel niet aan de burgemeester als bevoegd gezag om te beoordelen hoe een mening tijdens een demonstratie wordt verwoord en duidelijk gemaakt en wat de eventuele toegevoegde waarde is van onderdelen van een demonstratie.'

Daarnaast schrijft hij dat het wettelijk niet is toegestaan dat een burgemeester vooraf vraagt om 'gegevens over de inhoud van de te openbaren gedachten of gevoelens'. Verder is het 'ook bepaald niet ongebruikelijk, dat er sprake is van enige muzikale omlijsting bij een demonstratie'. Dat gebeurde ook bij demonstraties van boeren, tegen het coronabeleid en van Koerden.

Bij de stukken die hij vandaag naar de gemeenteraad stuurde, zitten ook de verslagen van gesprekken die de gemeente voerde met de organisatoren van de demonstratie. Zoals Omroep West al eerder meldde, was de burgemeester daarbij zelf aanwezig. In totaal werd er drie keer gesproken met de bouwers van de vreugdevuren. Op 5 november werd al duidelijk dat het heel moeilijk zou worden om de vuren door te laten gaan vanwege de coronapandemie. Toen werd ook gesproken over alternatieven.

In het gespreksverslag staat dat de 'burgemeester de bouwers vraagt om mee te denken over activiteiten die binnen de coronaregels plaats kunnen hebben'. Als de bouwers vragen wat er dan wél mogelijk is, wordt 'aangegeven dat kleinschalige activiteiten voor de jeugd mogelijk blijven'. Ook wordt 'even gesproken over de demonstratieve fakkeloptocht' in Scheveningen van vorig jaar. In het verslag staat dat 'aangegeven wordt dat demonstraties mogelijk blijven'.

De bouwers dienen vervolgens op 15 december via de website van de gemeente een aanvraag voor een demonstatie in. De politie stuurt hen op 23 december een mail met de mededeling dat die akkoord is en de richtlijnen waaraan ze zich moeten houden. Onderstreept wordt wel dat ze zich aan de coronamaatregelen moeten houden en dus anderhalve meter onderlinge afstand moeten bewaren.

Bij de sommige betrokkenen leeft het idee dat de burgemeester zelf met het voorstel kwam om een feest te verpakken als demonstratie. Dat weerspreekt Van Zanen in antwoorden op vragen van het CDA. 'Op geen enkel moment is de suggestie gedaan om een feestelijke bijeenkomst onder de noemer van een demonstratie te laten plaatsvinden. Noch door de gemeente, noch door de organisatie.'

Ook stelt hij dat de gemeente subsidie beschikbaar stelde voor activiteiten rond Kerst en Oud en Nieuw, zoals de versiering in Duindorp en sfeerverlichting, maar dat dit op 'geen enkele wijze verband' had met de demonstratie.