Lockdown eist veel van jeugd: 'Het wordt erg onderschat'

Jongeren hebben het lastig als gevolg van de lockdown. | Foto ANP Koen van Weel
Jongeren hebben het lastig als gevolg van de lockdown. | Foto ANP Koen van Weel
DEN HAAG - De lockdown die sinds december van kracht is, legt een zware wissel op jongeren. Ze hebben vaker last van psychische klachten. Dat constateert de Stichting Leergeld, die bijvoorbeeld computers, kleding en fietsen beschikbaar stelt aan kinderen uit arme gezinnen. 'Het komt hard aan', zegt directeur Charlie Ortega. Ook ouders merken dat. 'Het wordt erg onderschat hoe ze er onder lijden,' constateert de Haagse Cindy van der Zijden, alleenstaande moeder van drie dochters.
Al tijdens de eerste lockdown, afgelopen voorjaar, hadden jongeren het moeilijk, bleek uit onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut in opdracht van Leergeld Den Haag. Ze begrepen niet altijd waarom de maatregelen nodig waren, misten de dingen die ze normaal deden en voelden zich, zeker in het begin, opgesloten en beperkt in hun bewegingsvrijheid. De jongeren hadden ook last van eenzaamheid, stress en somberheid, bevestigde de studie.
Tijdens de tweede lockdown die sinds december van kracht is, treden vergelijkbare problemen op. De Raad van Kinderen, die bestaat uit zestien kinderen van 10 tot 17 jaar en Leergeld adviseert, ziet dat ook, vertelt Ortega. 'Kinderen raken depressief en komen in de psychische problemen', is de conclusie.

Kinderen komen met sombere verhalen thuis

Ouders herkennen dat. Hun kinderen komen soms met sombere verhalen thuis uit school. Moeder Van der Zijden: 'Ik maak me wel zorgen over hoe het tussen de oren gaat. Want daar hoor je toch wel vervelende verhalen over. Kinderen die heel erg in psychische nood komen, stoornissen ontwikkelen, zichzelf gaan beschadigen of suïcidepogingen doen. Dat soort dingen hoor je normaal ook, maar nu toch wel heel veel. Daar maak ik me toch wel zorgen over. Ik hoop dat die drie meiden van mij zich daar goed doorheen slaan.'
Zij begrijpt ook wel waar die gevoelens vandaan komen. 'Lijden is een groot woord, maar ik gebruik het toch wel. Jongeren hebben het psychisch zwaar. Je leest heel veel in media dat de jeugd niet moet klagen en het goed heeft. Dan denk ik: je zal maar zestien zijn en dit allemaal mee moeten maken. Nergens naartoe kunnen, niets kunnen.'

Jongeren hebben gebrek aan perspectief

Dat gebrek aan perspectief op iets leuks, zorgt ervoor dat jongeren zich moeilijk kunnen motiveren, aldus Van der Zijden. 'Ze zien er weinig nut van, bijvoorbeeld die in de examenklas. Die heeft zoiets van: het hoort nu leuk te zijn. Maar er is niets leuks aan. Er is straks geen examenfeestje, geen diploma-uitreiking. Helemaal niets. Dat wat je anders in zo’n examenjaar opbouwt met je klas, dat is er nu niet. Dus er is helemaal niets aan. Naar een andere school kijken, naar een studie? Dan ga je normaal met vrienden en vriendinnen open dagen af. Ze willen een school zien, voelen en beleven. Maar je moet dat nu online doen. Daar worden ze chagrijnig van.'
Het Verwey-Jonker Instituut deed in oktober ook een aantal aanbevelingen om de problemen tegen te gaan. Een nieuwe lockdown zou moeten worden voorkomen. Verder zou er in gezinnen met schoolgaande kinderen een laptop per gezinslid moeten komen. En meer opvang voor jongeren buitenshuis.

Leergeld deelt veel computers uit

Die lockdown is er toch gekomen. Maar aan veel andere punten is hard gewerkt, aldus Ortega. Direct na de aankondiging op 14 december nam Leergeld contact op met leveranciers van Chromebooks voor de levering van nieuwe exemplaren. Nog in de kerstvakantie werden de aanvragen verwerkt. Daardoor konden in de eerste twee weken van januari 500 van die computers worden geleverd aan kinderen die ze zo hard nodig hebben.
Vol lof is de directeur over de samenwerking met de afdeling onderwijs van de gemeente Den Haag. 'Die ging heel voortvarend te werk. Daar krijgen we echt veel steun van.' Steun zag ze ook in de benadering van wethouder Hilbert Bredemeijer (CDA) die in debatten met de gemeenteraad duidelijk liet merken oog te hebben voor de problemen van jongeren en ook steun bood aan gezinnen die klein zijn behuisd. De kinderen die daardoor geen rust kunnen vinden thuis, mogen naar de noodopvang.

Veel organisaties helpen

Verder ziet ze ook dat nu veel meer organisaties de deuren openen dan tijdens de eerste periode. Buurthuizen, sportverenigingen, een dansschool. Allemaal zijn ze bereid om kinderen gebruik te laten maken van hun ruimten om bijvoorbeeld huiswerk te maken. 'Je merkt dat die bereid zijn om als noodopvang te dienen.'
Ortega hoopt dat nog meer organisaties die stap willen zetten. Want de behoefte is groot. Ze benadrukt dat het dan wel echt moet gaan om noodopvang, dus jongeren een paar uur huiswerk laten maken in een andere omgeving dan thuis. En dat het zeker geen oproep is ‘tot burgerlijke ongehoorzaamheid’. De directeur: 'Neem contact op met scholen in je buurt en vraag wat je kan doen.'