Van de hoofdredactie: We moeten ons kwetsbaar opstellen, maar van onze journalisten blijf je af

De jongen zei het even helder als luid: 'We kunnen dit ook met geweld oplossen.' Samen met een collega stond ik deze week in de Haagse Schilderswijk toen het dreigement op ons pad kwam. De politie had een automobilist aangehouden, deze moest uitstappen en van de controle deden wij verslag. Uit het niets sprak de man ons van enige afstand aan, om duidelijk te maken dat hij niet was gediend van ook maar iets vastleggen hiervan. De agente die naast de man stond greep kordaat in en snoerde hem de mond.

Het was fijn dat de politie zo in de buurt was, want dat voorkwam de vraag of we ons echt bedreigd hebben gevoeld. De situatie geeft wel aan hoe het er dezer dagen aan toe gaat op straat. Wat er in deze regio aan incidenten, relletjes en rellen gebeurde, haalde het niet bij hoe het er elders in Nederland aan toeging, maar toch stonden we dagelijks voor dezelfde vraag: hoe veilig is het om verslag te doen?

Al eerder schreef ik op deze plek over steekvesten en beveiligers die onderdeel zijn geworden van ons journalistieke werk. Agressie naar journalisten lijkt heel gewoon geworden en daar moeten we onze maatregelen op nemen. Zo erg als bij de NOS, die weloverwogen hun logo's van alle auto's verwijderde, is het hier niet. Wij zijn trots op het uitdragen van onze naam, zeker wanneer we dat met logo's kunnen doen waaruit ook onze samenwerking met lokale omroepen blijkt.

Toch kwam ik afgelopen week onderweg geschrokken collega's tegen die tot de ontdekking waren gekomen dat alle bedrijfsauto's zonder logo van de omroep 'op' waren. Dat ze dus geen keus hadden gehad en zeer herkenbaar rondreden. Terwijl ze wel naar een relgebied waren getrokken, nog wel meer onrust konden verwachten en dus ditmaal voor een onherkenbaar vervoermiddel hadden willen kiezen, zoals we dat soms doen. We weten inmiddels dat onze vervoermiddelen een enkele keer agressie oproepen en dan wil je er niet in zitten. Dat is de situatie waarin we verkeren: in herkenbare auto's van de omroep rijden is soms spannend.

We moeten ons kwetsbaar willen opstellen en luisteren. Alleen op die manier, door met elkaar het gesprek aan te gaan en te ontmoeten, is er een basis om ons werk goed te doen. Maar agressie past daarin niet – laat dat helder zijn. Wel: een kritische zelfreflectie. Zo maakten we, aldus enige volgers van ons die dat lieten weten, veel te veel reclame om naar sommige plekken te komen waar relschoppers zich zouden verzamelen. Terwijl we altijd goed nadenken over wat we wanneer schrijven; of wanneer je verslag doet van rust en onrust in een wijk. De vraagsteller had een punt: niet altijd doen wij het goed.

Dat betekent niet dat we mijns inziens ten onrechte afgelopen week in Alphen aan den Rijn waren. Vooraf. De reden dat we daar op voorhand aandacht hebben besteed aan wat er gebeurde, is dat ondernemers hun voorzorgsmaatregelen troffen door eerder dicht te gaan. Dát hebben wij beschreven, zoals wij laten zien wat er gebeurt - altijd zonder oordeel. Het was bepaald geen oproep te komen rellen.

Ik hecht eraan te zeggen dat we als redactie die reflectie geregeld en vaak doen. Niets verschijnt zomaar online, niets komt zomaar op radio en televisie. Wij realiseren ons welke verantwoordelijkheid we hebben te nemen. Daarover voeren we met elkaar debatten en houden de spiegel voor. Een interessante situatie deed zich deze week voor. In een redactiedebat kwam de vraag op tafel waarom wij niet hadden bericht over een groot spandoek dat op een van de politiebureaus van politie Den Haag hing. Op het spandoek was 'NOS = fakenews' te lezen.

Was dit nieuws? Nepnieuws? De dienstdoende redacteuren vertelden dat zij zich al snel realiseerden – zoals de politie ook later zou zeggen – dat het ging om een bij een demonstratie in beslag genomen spandoek. Een relikwie, zoals ook op andere werkplekken verzamelingen ontstaan. Publicatie zou in hun ogen leiden tot 'ophef om niks', juist het aanjagen van iets waaraan je als omroep niet zou willen meedoen. Politie in een kwaad daglicht, ophef – het past weinig in een constructieve manier van journalistiek doen, zo luidde hun opvatting.

Het redactiedebat leverde op dat lang niet iedereen deze keuze begreep. Zeker niet omdat de realiteit was dat de politie in het openbaar excuses aanbood en vertelde 'dat dit niet is waar wij voor staan, het is heel pijnlijk en de betrokken agenten worden hier op aangesproken'. Constructief of niet, bij nader inzien hadden we juist deze nieuwsontwikkeling wel moeten laten zien, zo luidde de slotsom in het redactiedebat. Juist in deze tijd, juist om ook met betrokkenen van de politie te kunnen reflecteren op wat er gebeurde; dat vervolg moesten we nu missen. Het is de uitkomst die ik inmiddels onderschrijf.

Waarmee gezegd: zeker in tijden van crisis debatteren we volop over hoe we werken, waaraan we werken en wat we wel en niet brengen. Geen illusies: daarin maken we zeker ook fouten. En daarop zijn we aanspreekbaar. Zo lang je maar van onze mensen op straat afblijft.