Nabestaanden Anton de Kom blij met gebaar kabinet: 'Belangrijk is eerherstel'

Anton de Kom
Anton de Kom © ANP
'S-GRAVENZANDE - De kinderen en nabestaanden van Anton de Kom zijn blij met de toezegging van minister Stef Blok om de Surinaamse schrijver en verzetsman te eren met 'een ruiterlijk gebaar'. Hoe dat gebaar eruit gaat zien is nog niet bekend, maar de familie waardeert de belofte van het kabinet.
Anton de kom schreef in 1934 het boek 'Wij slaven van Suriname'. Het is een aanklacht tegen racisme, uitbuiting en koloniale overheersing. Het boek beleeft een ongekende opleving nadat het begin dit jaar in de canon van Nederland werd geplaatst.
Ad de Kom is de oudste zoon van Anton de Kom. Hij is 94 jaar oud en woont in 's-Gravenzande. Eerder vertelde hij aan Omroep West het jammer te vinden dat z'n vader dit niet kan meemaken. Volgens Ad was zijn vader zijn tijd ver vooruit. 'Mijn vader wilde zelfstandigheid voor alle gekleurde mensen', vertelt de Kom. 'Maar dat kon je in die tijd helemaal niet zomaar zeggen, vele blanken vonden dat de situatie goed was zo.'

Geen schurk

'Wat voor familie belangrijk is, is dat er eerherstel komt voor hun vader', zegt Carl Haarnack, voorzitter van de Anton de Kom Stichting, namens de familie bij de NOS. 'De Kom stond voor rechtvaardigheid en voor eerlijkheid en een andere relatie tussen Nederland en Suriname. Hij was niet de schurk waar hij wel voor is uitgemaakt.'
Het werk van Anton de Kom kwam onlangs opnieuw in de belangstelling door de Black Lives Matter-beweging en het maatschappij brede debat over racisme. Ook staat Anton de Kom sinds vorig jaar in de Canon van de Nederlandse geschiedenis, als eerste Surinamer ooit.

Belangrijk historisch figuur

Het gebaar van het kabinet past in de hernieuwde aandacht en waardering voor leven en werk de Surinaamse schrijver, zegt Haarnack. 'Anton de Kom is een belangrijk historisch figuur waar we de hele koloniale geschiedenis aan ophangen. Maar De Kom is ook een vader en een grootvader. Het is belangrijk dat de kinderen van De Kom van de minister horen: we hebben dat misschien niet gedaan zoals we dat hadden moeten doen.'
Portret van Anton de Kom
Portret van Anton de Kom © Omroep West
Kleinzoon Antoine de Kom vertelde vorig jaar over zijn grootvader: Anton De Kom geldt als een van de belangrijkste stemmen van de antikoloniale beweging aan het begin van de twintigste eeuw. De Surinaamse schrijver streed tegen kolonialisme en racisme en deed in de Tweede Wereldoorlog verzetswerk.

Koloniale autoriteiten vonden hem staatsgevaarlijk

In 1920 kwam De Kom naar Nederland en hij stoorde zich aan het feit dat de bevolking in Nederland zo weinig afwist van het slavernijverleden dat zich in Suriname had afgespeeld. Daarom begon hij lezingen te geven. Ook werd hij actief in communistische kringen en schreef artikelen voor De Tribune en De Communistische Gids.
In 1932 keerde hij terug naar Suriname, waar hij een adviesbureau begon voor arbeiders met klachten over uitbuiting. De Nederlandse koloniale autoriteiten beschouwden hem als staatsgevaarlijk. Hij verdween zonder vorm van proces achter de tralies en werd na drie maanden met zijn gezin naar Nederland verbannen.

Wij slaven van Suriname

Daar schreef hij 'Wij slaven van Suriname', waarin de geschiedenis van het land voor het eerst werd beschreven vanuit een antikoloniaal gezichtspunt. Een nieuwe uitgave van het werk bereikte vorig jaar binnen no-time de bestsellerlijsten.
Al in 1940 raakte De Kom betrokken bij het communistisch verzet in Den Haag. In 1944 werd hij opgepakt. Hij stierf vlak voor de bevrijding in een Duits concentratiekamp.

Minister wil in gesprek

Minister Blok heeft gezegd 'graag' met kinderen van De Kom in gesprek over de invulling van het gebaar. Blok denkt zelf aan een fonds om Surinaamse studenten te helpen. 'Wij gaan het gesprek open in en zijn in ieder geval blij dat er een dialoog ontstaat', aldus Haarnack.

LEES OOK: