Winterweer: Schaats niet te snel op bevroren open water, zegt reddingsbrigade

Reddingsbrigade Nederland raadt af om al meteen te gaan schaatsen op bevroren open water. Volgens de organisatie is het beter eerst te schaatsen op een lokale natuurijsbaan, een ondergespoten stuk weiland of een ondiepe sloot.

Volgens de Reddingsbrigade vindt er op veel locaties geen deskundige controle plaats op de kwaliteit van het ijs en ontbreken waarschuwingen voor zwakke plekken en wakken omdat toertochten vanwege het coronavirus niet door mogen gaan. 'Hierdoor neemt het risico toe om in het ijskoude water te belanden', aldus de Reddingsbrigade.

Schaatsers op natuurijs moeten zich volgens de organisatie bewust zijn van de risico's, zich goed voorbereiden en te allen tijde proberen te voorkomen dat ze in een noodsituatie belanden en daardoor hulp nodig hebben of zelfs gered moeten worden.

De Reddingsbrigade adviseert schaatsers om zich thuis op de hoogte te stellen van de lokale ijssituatie, aan het thuisfront te laten weten waar geschaatst gaat worden en reddingsmiddelen mee te nemen, zoals ijsprikkers om jezelf uit een wak te trekken en een reddingsklos of touw opdat anderen kunnen helpen als je door het ijs bent gezakt. Een fluitje is handig om in geval van nood mensen op afstand te attenderen dat je hulp nodig hebt.

Strooien om gladheid te bestrijden, heeft wel degelijk zin. Ook bij hele lage temperaturen. Dat meldt Rijkswaterstaat. Over het nut van strooien ontstond afgelopen dagen discussie, de wegbeheerder neemt de kou nu uit de lucht.
Lees hier meer over de strooidiscussie.

De NS rijdt morgen ook met een aangepaste dienstregeling, vanwege het aanhoudende winterweer. Er worden voornamelijk sprinters ingezet en op enkele trajecten gaan weer intercity's rijden, maakt de vervoerder bekend.

De wegenwachten van de ANWB hebben het dinsdag nog drukker met het helpen van door pech getroffen weggebruikers dan maandag, toen door het winterweer ook al sprake was van topdrukte. Een ANWB-woordvoerder zei dat de teller rond 16.00 uur op ruim 5000 pechmeldingen stond.

Aan de Wilsveen in Leidschendam is dinsdagmiddag een auto het bevroren water ingereden. Met behulp van een ladder is de automobilist uit de auto geklommen. Zijn auto is op de kant getakeld.

Hoe de auto in het water terecht is gekomen, is niet bekend. De politie kon niets zeggen over het ongeval.

Een man die zijn hondje wilde redden, heeft een nat pak gehaald. Het hondje was over het ijs naar een eilandje aan het Laurisgelt in Voorburg gelopen.

Omdat het dier niet meer terug kon komen, ging zijn baasje achter er achteraan. Daarvoor moest hij wel het ijs trotseren, dat niet overal zijn gewicht kon dragen. De brandweer heeft hond en baas gered vanaf het eilandje.

Instortingsgevaar door sneeuw komt vooral voor bij gebouwen met grote overspanningen, zoals kassen en sporthallen. Huiseigenaren hoeven zich geen grote zorgen te maken, zegt brandweer Hollands Midden.

In Naaldwijk bezweek zondag een kas door de dikke laag sneeuw. En in Den Haag kwam de gevel van de woning van darter Raymond van Barneveld naar beneden. 'Er zijn diverse berichten uit het hele land. Het kan inderdaad voorkomen', zegt een woordvoerder van brandweer Hollands Midden. 'Het is statische belasting. Regen heeft hetzelfde gewicht, maar blijft niet liggen. Sneeuw wel.' Het korps kreeg nauwelijks meldingen over instortingen door sneeuw. Brandweer Haaglanden heeft geen zicht op het aantal meldingen van instortingsgevaar.

Of je als huiseigenaar iets kan doen? 'Huiseigenaren hoeven zich geen zorgen te maken. Je zou kunnen kijken of je je daken schoon kunt krijgen, maar het is natuurlijk wel glad en gevaarlijk. Dus als je het doet, doe het dan voorzichtig.'

Ook heeft de brandweer niet veel meldingen van lekkages door de sneeuw binnengekregen. 'We verwachten pas wateroverlast wanneer het warmer wordt', zegt de woordvoerder. Dingen die kapot gevroren zijn, kunnen dan gaan lekken.'

Het winterse weer zit de opening van een aantal filialen van winkelketen HEMA dwars. Tussen de 5 en 10 procent van de winkels blijft nog dicht omdat ze slecht bereikbaar zijn. Van het kabinet mogen niet-essentiële winkels ondanks de lockdownmaatregelen vanaf woensdag zijn geopend voor het afhalen van bestellingen. Vanwege de slechte weersomstandigheden blijven woensdag nog zo'n 40 van de 550 HEMA-filialen gesloten.

Action houdt geen filialen dicht vanwege het koude weer maar houdt de ontwikkelingen in de gaten. 'Het effect van de kou kunnen we moeilijk inschatten, maar we houden er rekening mee dat het voor sommige klanten te koud zal zijn om hun bestelling af te halen.' Volgens de budgetketen worden er onder meer veel schoonmaakdoekjes, ruitensproeiervloeistof en opbergbakken besteld.

Het verkeer had dinsdagochtend volgens de ANWB minder last van gladheid dan de afgelopen dagen. De snelwegen zijn grotendeels sneeuwvrij. Toch is het nog wel druk bij de Wegenwacht. 'Het gaat vooral om vastgevroren portieren en handremmen of problemen met accu's', aldus een woordvoerder.

De ANWB kreeg maandag zeker 6500 pechmeldingen binnen en verwacht datzelfde aantal ook op dinsdag. Dat is ongeveer het dubbele van het aantal pechgevallen dat de ANWB normaal gesproken te verwerken krijgt.

Hoewel een Elfstedentocht er zeer waarschijnlijk niet inzit, neemt de kans dat er op natuurijs geschaatst kan worden wel gestaag toe. Nu het zowel overdag als 's nachts vriest, wordt de ijslaag dikker en dikker. Toch ontstaat niet overal goed schaatsijs, stelt Weer.nl.

'Sloten en ondiepe wateren hebben te maken met sneeuwijs', zegt meteoroloog Reinout van den Born. 'Dat ontstaat als sneeuw in het water terechtkomt, een soort drab wordt en bevriest. Er zit veel lucht in en is hobbelig.' Sneeuwijs is veel minder sterk en daardoor erg onbetrouwbaar om op te schaatsen. De grotere en diepere wateren vriezen de komende dagen wel mooi dicht.

Het ijs gaat dinsdag op de meeste plekken richting de 5 centimeter dikte. Woensdag komt daar nog een centimeter of 2 bij en donderdag is het ijs zo'n 9 centimeter dik. In het midden en oosten van het land kan het nog iets dikker worden. Weer.nl verwacht dat er in het weekend op veel plekken geschaatst kan worden, ook op de grote Friese meren die nu nog open zijn.

Op wegen en fietspaden in Den Haag moet beter worden gestrooid. Dat vindt de VVD in de Haagse gemeenteraad. Volgens de partij zijn sommige wegen nu 'onbegaanbaar'.

Raadslid Judith Oudshoorn: 'Vanaf woensdag is het eindelijk mogelijk om spullen af te halen bij winkels, iets waar zij al lange tijd voor lobbyen. Nu is het eindelijk zover en zijn zij zo goed als onbereikbaar door de spekgladde en slecht begaanbare wegen in onze stad. Dit moet zo snel mogelijk aangepakt worden door het college.'

De regels voor het strooien in Den Haag liggen vast in de nota 'gladheidsbestrijding'. Daarin staat dat winkelgebieden, trottoirs en woonstraten niet onder het strooibeleid van de gemeente vallen, alleen bij extreme of afwijkende omstandigheden zou de gemeente kunnen besluiten om te strooien op deze plekken. De partij vindt dat er nu sprake is van zo'n afwijkende omstandigheid.

Waterschappen kunnen niet overal in het land meewerken aan schaatspret. Het is niet overal mogelijk om gemalen stil te leggen, zodat het ijs op sloten en vaarten sneller en mooier groeit. Met name in gebieden die ook te maken hebben met het hoge water in de rivieren kan dat voorlopig nog niet, waarschuwt de Unie van Waterschappen dinsdag.

In het westen van het land kan verzilting vanuit zee zorgen voor onbetrouwbaar ijs, aldus de unie. Ook ijs op ondergelopen uiterwaarden langs de rivieren is niet betrouwbaar. De waterschappen hebben steeds overleg met gemeenten en veiligheidsregio's over de ijsgroei.

In een deel van Nederland stond het water in sloten, singels, meren en kanalen al erg hoog. Daar is nog een flink pak sneeuw bijgekomen. Een schap moet daar nog veel water wegpompen, om te voorkomen dat er wateroverlast ontstaat. Water dat bemalen wordt bevriest niet mooi of helemaal niet.

Naast de schaatsbaan in De Lier, kan ook bij ijsbaan Vlietland in Schipluiden dinsdagmiddag worden geschaatst. Kinderen tot en met 12 jaar mogen vanaf 14.00 uur het ijs op om de baan te 'testen'.

'Het ijs ligt er mooi bij, maar er zitten wat sneeuwribbels op', zegt Aad van Winden van de ijsclub. 'We kunnen schaatsen, maar niet met een massale hoeveelheid mensen. Voor kinderen is vanmiddag een test.'

De markten op het Loosduinse Hoofdplein en de Hofplaats (Boerenmarkt) in Den Haaag gaan woensdag niet door. Volgens de gemeente zijn beide terreinen niet goed begaanbaar vanwege de sneeuw.

Het treinverkeer lijkt dinsdag soepeler te verlopen dan de dagen ervoor. De Nederlandse Spoorwegen geven aan dat ongeveer 75 procent van de stoptreinen (Sprinters) rijdt zoals het moet.

In Noord-Holland en Flevoland zijn er wel problemen met sneeuwduinen op het spoor. Alleen in het midden van het land zijn er nog af en toe wisselstoringen. Het blijft kwetsbaar, benadrukt de woordvoerder van de NS. Maar: 'Het gaat beter dan maandag.'

NS laat tijdens de vanwege het winterweer aangepaste dienstregeling alleen Sprinters rijden. Die stoppen ook op kleine stations zodat zo veel mogelijk reizigers naar de plaats van bestemming kunnen worden gebracht.

Vanwege de weersverwachtingen blijft HTM tot en met zondag met een aangepaste winterse dienstregeling rijden. De pekeltrams blijven de komende week dag en nacht rijden om rails sneeuw- en ijsvrij te houden. Reizigers moeten rekening houden met langere reistijden.

De rijomstandigheden op de weg blijven ook dinsdagochtend gevaarlijk. Volgens Rijkswaterstaat komt dat door sneeuw- en ijsresten op de snelwegen. Toch zijn de meeste wegen wel begaanbaar, zegt Rijkswaterstaat tegen de NOS.

De wegbeheerder was afgelopen nacht met 900 strooiwagens op pad. Op sommige wegen zijn alle rijstroken begaanbaar, op andere wegen is één baan open. Het advies om niet meer de weg op te gaan, geldt dinsdag niet meer. Wel moeten automobilisten oppassen voor gevaarlijke rijomstandigheden door sneeuw en ijsresten. Die zijn vaak niet goed te zien.

Omroep West reed een stukje mee met een strooiwagen in Den Haag. Chauffeur Hans strooit met veel plezier zout op de wegen.

De gemeente Leiden is dinsdagmorgen ook weer begonnen met strooien en waarschuwt voor gladheid.

De schaatsbaan in De Lier gaat dinsdagmiddag open. Vanaf 13.00 uur kunnen kinderen tot en met 12 jaar op de ijsbaan terecht. Voorzitter Wim van den Berg van ijsclub Hard gaat-ie was dinsdag om 3.30 uur zijn bed uit om de ijsbaan klaar te maken.

'Gisteren bleef er niets liggen, de lucht was te vochtig', zegt hij in West Wordt Wakker op Radio West. 'Vanmorgen om 3.30 uur trok de lucht een beetje open. We zijn toen gelijk gaan sproeien.'

Inmiddels is het sproeien klaar en kan Van den Berg met zekerheid zeggen dat de schaatsbaan om 13.00 uur opengaat voor kinderen. 'We willen rustig opstarten, vanavond kijken we hoe het verder gaat', zegt Van den Berg. 'Het is mooi ijs, het ligt er goed bij.'

De Nederlandse Spoorwegen starten de aangepaste dienstregeling dinsdag op met voornamelijk Sprinters. Deze stoppen ook op kleine stations zodat de NS zo veel mogelijk reizigers naar de plaats van bestemming kan brengen, zegt de woordvoerster. Door de extreme weersomstandigheden is het spoor nog kwetsbaar, benadrukt ze.

Vrieskou en vocht hebben naar verwachting voor ijsafzetting aan bovenleidingen gezorgd. Ook zijn in met name Noord-Holland en Flevoland sneeuwduinen op het spoor gewaaid. De situatie op het spoor blijft onzeker. De NS adviseert als dat mogelijk is de reis uit te stellen en mocht je toch een noodzakelijke reis maken, om kort voor vertrek de reisplanner nogmaals te checken voor het meest actuele reisadvies.

Om de Leidse grachten zo mooi mogelijk te laten bevriezen, stelt de gemeente Leiden vanaf dinsdag een vaarverbod in voor een deel van de binnenstad. Met het afsluiten van de route is het straks mogelijk om een rondje door de Leidse binnenstad te schaatsen.

Het rondje gaat van de Rijn- en Schiekade, Schelpenkade/Vliet, Zoeterwoudsesingel, Witte Singel, Groenhazengracht, Rapenburg, Zijlsingel, Havenkade, Oude Rijn, Herengracht, Nieuwe Rijn, Stille Rijn, Apothekersdijk, Galgewater, Rijn- en Schiekade.

Het vaarverbod geldt voor het hele gebied zo lang de vorst aanhoudt. In die periode is het niet toegestaan om deze wateren te bevaren. Vanaf het moment dat er 12 centimeter ijs ligt, wordt het rondje voor schaatsrijders vrijgegeven door de Leidse ijsmeester.