Haagse raad: 'Rol gemeente bij mislukt banenproject veel groter'

Wethouder Van Alphen ontmoette woensdagochtend een groep uiterst kritische raadsleden. Tijdens een commissievergadering debatteerde de raad opnieuw over het banenproject dat failliet dreigt te gaan. Het was de bedoeling dat in twee jaar tijd 560 mensen aan een baan geholpen zouden worden door het leren van een vak. Maar nog geen jaar na de opening is de 1,2 miljoen euro subsidie op en zijn er slechts zeventien mensen naar werk begeleid.

De raadsleden vragen zich nog altijd in verbijstering af hoe het mis kon gaan bij de Energieacademie die in februari 2020 de deuren opende. 'Op papier klopte alles, maar in de praktijk bleek er een wankele basis te liggen', zei CDA'er Astrid Frey over de start van het project. Want al snel na de start van het project kwamen er signalen binnen bij de gemeente dat er van alles mis was bij het project. Daarop is er een raad van toezicht opgericht die een reorganisatie doorvoerde en is er een onderzoek ingesteld. Maar het hielp allemaal niets. Vorige week is het faillissement aangevraagd.

In een lange brief aan de gemeenteraad schreef wethouder Van Alphen dit weekend dat hij ondanks onderzoek door financiële en juridische deskundigen van het stadhuis, nog altijd niet precies weet wat er mis is gegaan bij de Energieacademie en waar het geld is gebleven. Hij heeft daarom een nader onderzoek aangekondigd waarbij hij onder meer fraude-experts in de arm neemt.

Niet Van Alphen of zijn ambtenaren gaan de onderzoeksopdracht verstrekken aan een extern bureau, maar burgemeester Jan van Zanen zal deze taak op zich nemen. In het onderzoek zal ook gekeken worden naar de rol van de gemeente bij het project en het handelen van Van Alphen, nadat duidelijk werd dat er problemen waren.

Een aantal raadsleden zet vraagtekens bij de houding van de wethouder. Zij denken dat Van Alphen de rol van de gemeente expres klein maakt en daarmee de verantwoordelijkheid afschuift. Dat zeggen ook voormalig bestuursleden van de Energieacademie zoals Aad van Loenen. Volgens hem was de gemeente initiator, oprichter, regisseur en toezichthouder. Hij wijst als voorbeeld van de verwevenheid tussen de gemeente en het project naar de samenstelling van de raad van toezicht van de Energieacademie. Hierin zit een gemeenteambtenaar die secretaris en notulist is.

'De wethouder doet alsof de gemeente geen partij is', zei VVD-raadslid Chris van der Helm in het debat. 'Maar er zijn meerdere ambtenaren betrokken geweest bij de Energieacademie en dan is de rol van de gemeente toch meer dan alleen subsidieverlener.' Ook D66-raadslid Birgül Özmen vraagt zich af waarom Van Alphen de rol van de gemeente zo klein maakt. 'De wethouder lijkt de schuld af te schuiven op de Energieacademie', zei ze. 'Maar er moet ook kritisch gekeken worden naar het handelen van de gemeente zelf.'

Volgens Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP wist de gemeente alles. 'De gemeente heeft een dikke vinger in de pap, maar als de pap niet meer goed blijkt te zijn heeft die vinger er zogenaamd nooit ingezeten. Maar deze vlieger gaat niet op.' En Janice Roopram van Hart voor Den Haag/Groep de Mos vindt dat het tijd wordt dat Van Alphen het boetekleed aantrekt. 'De wethouder verdoezeld de verantwoordelijkheid van de gemeente.'

Wethouder Van Alphen ontkent dat hij zijn verantwoordelijkheid probeert te ontlopen. 'Dat is niet zo', zei hij. 'Ik heb de verantwoordelijkheid niet afgeschoven. Ik neem juist de verantwoordelijkheid door een onafhankelijk onderzoek te laten instellen door de burgemeester. Dit moet een breed, diep en verhelderend onderzoek worden waarbij ook gekeken wordt naar de rol van de gemeente, de ambtenaren en de invloed die er mogelijk is geweest.'

Van Alphen toonde zich geëmotioneerd over de situatie. 'De Energieacademie houdt mij al meer dan een jaar bezig. Ik heb er slapeloze nachten van. Vooral vanwege de werkstudenten die wij in de kou laten staan. Dat doet mij echt pijn.' Hij benadrukte dat de zeventig studenten die al in een traject zaten bij de Energieacademie niet de dupe mogen worden van de problemen en dat de gemeente bezig is deze mensen te herplaatsen.

Vrijdag spreekt de burgemeester met een aantal bureaus die in aanmerking komen om het onderzoek uit te gaan voeren.