Wethouder Van Alphen onder vuur door mislukt Haags banenproject

Bert van Alphen
Bert van Alphen © Omroep West
DEN HAAG - Wethouder Bert van Alphen (GroenLinks) van Den Haag is flink onder vuur komen te liggen vanwege zijn optreden rond het geflopte banenproject de Energieacademie. De gemeenteraad verwijt de wethouder dat hij de raadsleden onvoldoende informatie geeft, mogelijk informatie achterhoudt en verwarring zaait. De raad wil nu binnen een maand het complete dossier van de Energieacademie in handen hebben, zodat de raadsleden zelf een beeld kunnen krijgen van de situatie. 'We lopen achter de feiten aan', zei VVD-raadslid Chris van der Helm.
Wethouder Van Alphen kreeg donderdag de wind van voren in een debat over de situatie bij de Energieacademie, een banenproject waar 1,2 miljoen euro subsidie naartoe is gegaan en een jaar na de opening op het randje van een faillissement staat. Een motie van treurnis van de ChristenUnie/SGP werd verworpen, maar kreeg wel steun van de gehele oppositie, op Nida na. Hart voor Den Haag/Groep de Mos diende een motie van wantrouwen in, maar die werd alleen door de PVV en de Partij van de Eenheid gesteund.
Het was de bedoeling dat op de Energieacademie in twee jaar tijd 560 kwetsbare jongeren en bijstandsgerechtigden een vak zouden leren van praktijkopleiders en daarna zouden doorstromen naar een betaalde baan. De gemeente Den Haag gaf de Energieacademie hiervoor een subsidie van 1,2 miljoen euro. Maar nog geen jaar na de opening is het geld op en zijn slechts zeventien mensen naar werk begeleid. Er klinken geluiden van mismanagement en zelfverrijking van bestuurders en medewerkers. Nu dreigt er een faillissement.
Ook coalitiegenoten VVD, D66, PvdA en CDA waren uitermate kritisch. De raad verweet de wethouder dat hij onvoldoende informatie geeft over wat er precies mis is gegaan bij het prestigieuze banenproject. 'De antwoorden van de wethouder zijn verwarrend, spreken elkaar tegen en we moeten sommige antwoorden uit de wethouder trekken', zei Birgül Özmen van D66. En volgens PvdA-raadslid Bülent Aydin 'stellen de antwoorden van de wethouder niet gerust'.

Verwarring

Zo zaaide Van Alphen tijdens de vergadering verwarring over het moment waarop hij de gemeentelijke accountantsdienst inschakelde om de financiën van de Energieacademie door te lichten. Deed hij dat direct op het moment dat hij signalen kreeg dat er grote problemen waren bij de Energieacademie of een paar maanden later? Pas na stevig doorvragen erkende Van Alphen dat hij dit een paar maanden na de eerste signalen deed. 'Dat was mogelijk te laat', zei Van Alphen uiteindelijk.
'De raad lijkt continu achter te lopen wat informatie betreft en lijkt niet over alle stukken te beschikken', zei VVD-raadslid Chris van der Helm. En D66-raadslid Özmen stelde: 'Nog steeds weten we niet precies wat er misging. De lakse houding van de wethouder baart ons zorgen.' Ook het CDA is niet tevreden over de verschafte informatie van de wethouder. 'Hopelijk hebben we alles gekregen maar als blijkt dat dit niet zo is en wij onze controlerende taak niet hebben kunnen uitoefenen dan is dat een stevige inbreuk op de lokale democratie', zei CDA-fractievoorzitter Kavish Partiman.

Eer en geweten

Wethouder Van Alphen zei dat hij 'naar eer en geweten heeft gehandeld'. De gemeente heeft voor onderzoek financiële informatie, contracten en andere documenten bij de Energieacademie opgevraagd, maar volgens de wethouder was de geleverde informatie 'onvolledig en niet eenduidig'. 'Het is dus geen kwestie van informatie achterhouden', zei Van Alphen. 'Maar wij hebben gewoonweg niet alle informatie. Ik heb geprobeerd alle informatie boven water te krijgen, maar ook ik heb nog een heleboel vragen waar geen antwoord op is.'
Een diepgravend, onafhankelijk onderzoek naar de Energieacademie moet daar verandering in brengen. Het onderzoek dat burgemeester Van Zanen laat instellen wordt gedaan door een extern bureau en kijkt ook of er mogelijk fraude in het spel is. Van Alphen: 'Maar het bekijkt ook de rol van de gemeente. In mijn beleving heb ik er vanaf het begin bovenop gezeten. Als het onvoldoende was dan moet dat naar voren komen in het onderzoek. Ik wist niet alles en kon waarschijnlijk niet alles weten, maar laten we voor dit soort conclusies het onderzoek afwachten.'

Verantwoordelijkheid

De raad is blij met een onderzoek, maar vindt dat Van Alphen zich erachter verschuilt en daarmee de verantwoordelijkheid afschuift. Daarom wil de raad het onderzoek niet afwachten en binnen een maand alle informatie over de Energieacademie die op het stadhuis aanwezig is hebben. Het gaat om jaarverslagen, mailwisselingen, app’jes, gespreksverslagen en alle andere relevante documenten.
'Ik wil die informatie hebben zodat ik mijn eigen beeld kan vormen', zei VVD’er Van der Helm. De voltallige raad stemde voor zijn motie hierover. Ook besloot de gemeenteraad dat de twee gemeenteambtenaren die direct betrokken zijn bij de Energieacademie lopende het onderzoek van het project worden gehaald.

Garantiefonds

Verder wil de raad dat het bedrijfspand aan de Kerketuinen voorlopig behouden blijft voor de Energieacademie. En ter ondersteuning van de ondernemers die aangesloten zijn bij het banenproject zoals de praktijkopleiders, moet er volgens een meerderheid van de raad een garantiefonds komen. Zo'n fonds zou kunnen bijdragen aan extra huurkosten of een vergoeding geven voor opslagkosten en moet voorkomen dat de ondernemers failliet gaan door de problemen.
Het garantiefonds is tegen de zin van Van Alphen, omdat de stichting zelfstandig is. 'En de gemeente kan niet garant staan voor verplichtingen die de Energieacademie is aangegaan', zo zei de wethouder. Wel kon Van Alphen zich vinden in de wens van de gehele raad om een breed onderzoek naar het effect en de resultaten van re-integratietrajecten te starten.

Politiek oordeel

Voor politieke conclusies vinden de coalitiepartijen het nog te vroeg. 'Laten we eerst de uitkomsten van het onderzoek afwachten', zei PvdA-raadslid Aydin. 'Pas dan kan er een politiek oordeel geveld worden.'