Jan van Zanen breekt lans voor lokale partijen: 'Geef ze ook subsidie'

Van Zanen (VVD) en Prins concluderen dat lokale partijen samen de grootste politieke partij van het land zijn. 'Lokale partijen blijken goed in staat om samen met inwoners praktische en haalbare oplossingen te bedenken voor wat er speelt in hun gemeente', schrijven ze. 'De inwoners erkennen en belonen dat met hun stem. Dertig procent van de Nederlanders stemde in 2018 bij de gemeenteraadsverkiezingen op een lokale partij.'

Maar het ontbreekt lokale partijen aan landelijke erkenning. 'Er is elk jaar 25 miljoen euro landelijke subsidie voor politieke partijen. Daarvoor kom je als partij in aanmerking als je een zetel in de Eerste of Tweede Kamer hebt en minstens duizend leden. Aan die voorwaarden kunnen lokale partijen nooit voldoen. Alle subsidie gaat dus naar landelijke partijen.'

En dat is erg, stellen de schrijvers, want lokale partijen kunnen de subsidie goed gebruiken om wetenschappelijke bureaus of jongerenorganisaties op te zetten. Dat is goed voor de democratie, want sterke politieke partijen staan aan de basis van een sterke lokale democratie, aldus de Haagse burgemeester en de wethouder uit Zeewolde. 'Lokale afdelingen van landelijke partijen kunnen bij hun landelijke partijbureau terecht voor juridische ondersteuning, verkiezingsprogramma’s en campagnemateriaal. Lokale partijen moeten dat allemaal zelf uitvinden, terwijl ze daar nauwelijks budget voor hebben.'

In Den Haag is al langer ongemak over het feit dat lokale partijen niet meedelen in de landelijke subsidies. Onder andere Hart voor Den Haag/Groep de Mos is het een doorn in het oog. Het ontbreken van landelijke subsidies maakt het voor de partij noodzakelijk om zelf donateurs te zoeken die de campagnekas willen spekken, stelt voorman Richard de Mos keer op keer. Maar nu hij verdachte is in een corruptiezaak keert zich dat tegen hem, vindt De Mos. Ook vindt hij dat het hem nu onterecht verweten wordt dat hij zijn donateurs voortrekt.

De Mos, die ook lijsttrekker is van de landelijke beweging Code Oranje, ziet het artikel van Van Zanen dan ook als een steun in de rug. 'Van Zanen kan lid worden van Code Oranje', reageert hij. 'Het is natuurlijk te gek voor woorden dat lokale partijen geen landelijke subsidies krijgen, terwijl ze de grootste zijn in het land. Wij moeten zelf achter ons geld aan.'

Ook Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij vindt het een goed signaal van Van Zanen. 'De lokale politiek heeft de toekomst', zegt hij. 'Het is goed als lokale partijen zich kunnen professionaliseren en daar is geld voor nodig.'

Wijsmuller wijst erop dat de huidige regeling het lokaal bestuur kwetsbaar kan maken en dat gevallen zoals bij Hart voor Den Haag/Groep de Mos op de loer liggen. 'Partijen moeten op zoek naar andere manieren om geld te krijgen', zegt hij. 'Maar: uiteindelijk is het een keuze om je open te stellen voor geldschieters, want ombudspolitiek blijkt zijn prijs te hebben. Wij doen dat niet. Wij sparen, hebben leden en krijgen af en toe een donatie. Wij hebben daarom een heel beperkt campagnebudget.'

Van Zanen en Prins hebben een aantal ideeën over de manier waarop de subsidie verdeeld kan worden. Daarvoor moet eerst de Tweede Kamer de wet aanpassen en bijvoorbeeld subsidievoorwaarden veranderen. 'Zodat er een bedrag per politieke ambtsdrager beschikbaar komt en eventueel ook per lid. Of door extra budget vrij te maken voor alle lokale politieke partijen en lokale afdelingen van landelijke partijen en dit via een subsidieregeling te verdelen.'

Zaterdag organiseert de VNG in Den Haag een congres voor lokale partijen.