GGD over een jaar corona: 'Personeel zoeken en opleiden is onze grootste uitdaging geweest'

Sjaak de Gouw, directeur GGD Hollands Midden
Sjaak de Gouw, directeur GGD Hollands Midden © ANP
LEIDEN - Een jaar lang is de GGD één van de belangrijke hoofdrolspelers in de strijd tegen het coronavirus. TV West Nieuws sprak met de directeur van GGD Hollands Midden, Sjaak de Gouw, over hoe de gezondheidsorganisatie de afgelopen twaalf maanden beleefde. Waren er inderdaad te weinig coronatesten, voldeed het bron- en contactonderzoek afgelopen zomer wel en wanneer kunnen we weer het normale leven oppakken?
Iedereen keek vorig jaar een stuk anders naar het coronavirus dan nu. De GGD is daar geen uitzondering op. Dat weet ook De Gouw. Hij is er vanuit een vaccinatielocatie in Leiden eerlijk over. 'We dachten toen het virus net in Europa kwam, dat alleen mensen die hoestten, kortademig waren en rondliepen met 38 graden koorts, corona hadden. Dat waren er toen nog niet zoveel. Nu weten we dat het maar twee procent van de mensen zijn die van die symptomen last hebben en dat 98 procent van de mensen niet of nauwelijks klachten heeft, maar wel het virus kunnen doorgeven.'
De GGD bereidde zich dan ook specifiek voor op de gevallen met klachten. 'Dat was de stand van de wetenschap op dat moment', vervolgt De Gouw. 'Daar hebben we ons toen op voorbereid voordat we werden verrast. Met carnaval bleek dat het virus zich veel sneller verspreidde dan we verwachtten.'

Van tien naar driehonderd mensen voor contactonderzoek

In Delft werd op 29 februari 2020 de eerste coronapatiënt in onze regio gemeld. Tienduizenden anderen volgden in de maanden daarna. Toch zegt De Gouw dat de GGD wel was voorbereid op de pandemie. 'In de zin dat we draaiboeken hadden. Alleen de situatie die in de draaiboeken stond, zoals testen en dergelijke, dat hadden we niet eerder zo grootschalig gedaan. Eigenlijk was het iets onvoorstelbaars.'
Iets wat leidend was tijdens het coronajaar van de GGD, is de personeelsproblematiek. Daar valt De Gouw tijdens het gesprek een paar keer op terug. 'De GGD had in februari maar een beperkt aantal mensen in dienst, dus dat betekende dat we heel erg moesten opschalen voor testen en bron- en contactonderzoek. Waar we dat een jaar geleden met tien mensen deden, doen we dat nu met meer dan driehonderd mensen. Dat zijn enorme aantallen. Mensen vinden en opleiden is dan ook onze grootste uitdaging geweest.'

'De GGD had het personeel, maar niet de spullen'

In het begin ging het afnemen van coronatesten traag. Toch denkt de GGD-directeur dat achteraf gezien het niet anders ingevuld had kunnen worden. 'Ik zou niet weten hoe. Destijds hadden we wel testcapaciteit genoeg. Dat kwam omdat we alleen maar leraren en zorgpersoneel testten. Vanaf 1 juni moesten we klaar zijn om heel Nederland te testen en toen stonden we klaar. Nu hebben we driekwart overcapaciteit.'
GGD-directeur Sjaak de Gouw over een jaar strijd tegen corona
Toch is dat niet het hele verhaal. In de zomer, de tijd dat de testen schaars waren, had het ministerie in Duitsland meer testen kunnen bijkopen. Dat is toen niet gebeurd. Achteraf gezien hadden we met die capaciteit erbij, meer kunnen testen, erkent de Gauw. 'De GGD had toen wel het personeel, maar niet de spullen.'

2,5 miljoen prikken per week

Een ander probleempunt afgelopen zomer was het bron- en contactonderzoek. Volgens De Gouw ging dat in de maanden mei en juni prima. 'We waren toen veel mensen aan het opleiden. Bij opleiden hoort praktijktraining. Op een gegeven moment was er zo weinig onderzoek dat we mensen niet konden trainen. Daardoor hadden we aan het begin van de tweede golf in augustus/september niet genoeg mensen opgeleid. Toen zijn we hard aan de gang gegaan om dat wel te doen.'
De nieuwe uitdaging voor De Gouw en zijn team is de vaccinatie. De baas van Holland Midden is voor de landelijke GGD, portefeuillehouder vaccinatie. Het RIVM heeft gezegd dat er in de nabije toekomst 2,5 miljoen prikken per week moeten kunnen worden gezet. Maar is de regionale GGD daar wel op ingericht? 'Als het moet, kan de GGD dat waarmaken. Maar de afspraak is dat we dat samen met de huisartsen en ziekenhuizen doen. Wij bereiden ons als GGD voor op anderhalf miljoen prikken.'

'Weer op een terrasje zitten'

'Vaccineren is naast het bron- en contactonderzoek echt ons vak', vervolgt de directeur. 'We gaan in Hollands Midden uitbreiden naar zeven vaccinatielocaties. We kunnen daar als we willen zeven dagen lang, 24 uur vaccineren. Er staan mensen te wachten om te gaan vaccineren. Dus we kunnen uitbreiden als het moet.'
Als dat project slaagt, komt een coronavrije samenleving steeds dichterbij, waarin mensen hun oude leven weer kunnen oppakken. Dat zal niet van de ene op de andere dag gaan. Nederland moet een geleidelijk pad bewandelen volgens de GGD-directeur. 'Er is een draaiboek waarin staat wat we kunnen als alle kwetsbare mensen zijn gevaccineerd. Dan moeten we wel ervan uitgaan dat het virus er nog is en er mutaties kunnen komen. Dat zal bepalen hoe snel alles gaat. Maar ik verwacht wel, dat als de zon echt gaat schijnen, we weer op een terrasje kunnen zitten.'