Artsen na een jaar corona: 'Nog nooit een ziekte gezien die zo snel toeslaat'

Arts-assistent Ghariba Bouchtoubi
Arts-assistent Ghariba Bouchtoubi © Omroep West
DEN HAAG - Het is nog steeds druk op de speciale corona-afdelingen van ziekenhuizen. De tweede golf ging zonder pauze over in de derde golf, en daar zitten we nu midden in. Geregeld moeten patiënten nog worden overgeplaatst omdat alle bedden vol liggen. De druk op de zorg begon maart vorig jaar en is continu hoog gebleven. Artsen en verpleegkundigen werken dag en nacht in 'volledige bepakking' met doodzieke mensen. Ze dragen schorten, spatbrillen, handschoenen en natuurlijk een mondkapje. Ze gaan continu door. Maar het zijn ook mensen met hun emoties. Een portret van de mens achter het masker.
Ghariba Bouchtoubi is 32 jaar en arts-assistent in het HagaZiekenhuis in Den Haag. Sinds november werkt ze binnen het specialisme 'interne geneeskunde'. Toen corona in volle heftigheid toesloeg was ze net begonnen als arts-assistent, toen in Rotterdam. Nu staat ze in Den Haag, ook op een afdeling die coronapatiënten opvangt.
Artsen na een jaar corona: 'Nog nooit een ziekte gezien die zo snel toeslaat'
'Het was de eerste week van de eerste golf', zegt Ghariba. 'Het was de tijd dat patiënten vaak te laat binnenkwamen in het ziekenhuis. Er kwam een patiënt binnen die er echt slecht aan toe was. De verwachting was dat hij 'de bocht niet ging maken', zegt ze. Haar ogen lichten weer geëmotioneerd op. De bocht niet maken is jargon voor: het lukt niet meer, de behandeling slaat niet aan.

'Wat bedoelt u met 'er mag één persoon afscheid nemen?'

Ghariba belt de zoon van de patiënt, die als contactpersoon is opgegeven. Het wordt een emotioneel gesprek. 'Ik vertelde dat het ondanks de maximale behandeling niet lukte en dat de verwachting was dat zijn vader zou overlijden', zegt Ghariba. Het ziekenhuis ging inzetten op het zo min mogelijk laten lijden van de patiënt, genezen lukte niet meer. 'En ik zei dat er één persoon mocht komen om afscheid te nemen. De zoon zei dat hij het goed begrepen had, maar vroeg ook wat ik bedoelde met 'één persoon mag afscheid komen nemen.'
De zoon huilde en Ghariba kreeg een brok in haar keel en was secondenlang stil. 'Dokter, bent u daar nog?', hoorde ze de man aan de telefoon zeggen. Ze was er nog, maar viel stil omdat tot haar doordrong dat ook zij zo'n telefoontje kon krijgen. 'En wat moet ik dan? Moet ik dan met mijn broertjes en zusjes overleggen wie er afscheid gaat nemen van papa of mama? Ik ben arts, maar ook artsen zijn ook mensen.' Ze lacht er wat ongemakkelijk bij, maar dit gesprek uit het begin van de coronacrisis blijft haar altijd bij, zegt ze.

Vier patiënten overgeplaatst naar Westeinde

Eén van haar opleiders is internist Ronne Mairuhu. Hij heeft net moeten besluiten om weer vier patiënten over te plaatsen. 'Dan komen we de nacht goed door, al is mensen in de nacht verplaatsen naar een ander ziekenhuis nooit een goed plan. Maar nu hebben we ruimte voor mensen die binnenkomen.' De patiënten hoefden niet naar Groningen of Maastricht overgeplaatst te worden, wat de afgelopen maanden geregeld nodig was. Voor hen was nu plek in in de regio.
Internist Ronne Mairuhu
Internist Ronne Mairuhu © Omroep West
'Wat mij het meest is bijgebleven van het afgelopen jaar is dat ik een patiënt had die helemaal stabiel was', zegt hij met een frons op zijn voorhoofd. 'Alles ging goed en toen ik een half uur later bij hem ging kijken moesten we direct intuberen. Ik heb echt nog nooit een ziekte gezien die zo snel toeslaat.' Zijn afdeling ligt nog altijd vol. Op de spoedeisende hulp zijn kamers ingericht waar mensen opgelapt kunnen worden en waar gekeken kan worden of ze moeten worden opgenomen. 'En de tweede golf is naadloos overgegaan in de derde golf', zegt Mairuhu.
Een groot verschil met de eerste golf in maart 2020, is dat ziekenhuizen nu veel meer samenwerken. Volgens Ronne Mairuhu moet er nog steeds iedere dag worden gekeken naar wie er eventueel overgeplaatst moet worden. Dankzij betere afspraken in de regio gaat zo'n overplaatsing nu supersnel, zegt hij. En kunnen mensen ook veel vaker in de regio geplaatst worden. Iedere ochtend worden patiënten 'geïdentificeerd' die in aanmerking komen voor een overplaatsing. Als de afdeling dan vol ligt, worden deze patiënten in andere ziekenhuizen ondergebracht, zodat er voldoende bedden beschikbaar zijn om ook in de avond en nacht mensen op te vangen die dan in het ziekenhuis binnenkomen. Soms moeten patiënten alsnog naar andere delen van het land worden overgeplaatst.

Een plekje geven

Ronne Mairuhu wil graag dat de arts-assistenten ook aan het woord komen. 'Je ziet overal specialisten praten over het virus, maar ik zie hier dat de arts-assistenten keihard werken om mensen te helpen die hier binnenkomen. Dat mag ook wel gezegd worden.' Zoals in elk ziekenhuis heeft ook het HagaZiekenhuis een afdeling die speciaal is ingericht voor coronapatiënten. Op de deur prijkt een grote rode sticker. Het is verboden om er naar binnen te gaan.
Achter deze deur kleedt Ghariba Bouchtoubi zich om. Een geel schort, blauwe handschoenen, een vers mondkapje en een spatbril behoren tot haar outfit. De afdeling met de patiënten is weer een deur verder. 'Je moet in volledig tenue daar naar binnen', zegt ze. 'En als je weer naar buiten gaat moet je eerst je handschoenen uitdoen op de afdeling en je handen desinfecteren.' Direct buiten de afdeling gaat dan het schort uit, en is het weer handen desinfecteren. Daarna kunnen bril en mondkapje worden afgezet, en moet er een schoon mondkapje weer opgedaan worden. Die hele procedure betekent ook dat je dus heel goed moet nadenken wat je op de afdeling nodig hebt. Want even snel iets pakken wat je bent vergeten is er niet bij.

Heftige hoestbuien

Op haar afdeling klinken heftige hoestbuien en lijken mensen soms te moeten kokken van zo'n hoestbui. Het is er bloedheet en de schorten en handschoenen plakken aan je lijf. In het midden staan bureaus en computers van de artsen en verpleegkundigen opgesteld in een U-vorm. Hier overleggen zij over patiënten. Een karretje van de catering verzorgt koffie en thee. Eigenlijk is het heel rustig.
Maar overal hangen flessen zuurstof, patiënten hoesten en de artsen lopen 'visite'. 'Het is belangrijk dat je het van je af kunt zetten als je naar huis gaat', zegt de arts-assistent. 'Ik kan dat inmiddels wel goed. Heel simpel een kopje thee maken en een serie kijken op tv helpt mij ontspannen. 'Verder is het belangrijk om moeilijke momenten tijdens het werk 'te benoemen'. Er zijn onder andere teamoverleggen en als artsen en verpleegkundigen moeilijke situaties hebben meegemaakt kunnen ze er daar over praten. Voor het personeel zijn ook psychologen en mental supporters beschikbaar die kunnen helpen met de verwerking als daar behoefte aan is. Ghariba Bouchtoubi heeft daar nog geen gebruik van gemaakt.