Haagse politiechef trots op agenten na zwaar coronajaar: 'Ze staan er, daar heb ik bewondering voor'

DEN HAAG - Paul van Musscher heeft al heel wat zware dossiers op zijn bureau gehad als baas van de Haagse politie. Corona is er een van. Er was de zorg over de gezondheid en veiligheid van zijn mensen op straat, de demonstraties, het groeiende anti-overheidssentiment dat uitmondde in een jacht op de identiteit van politieagenten online. Zijn mensen moesten de avondklok handhaven en optreden bij rellen. Daarnaast ging het gewone werk ook nog door. Zo was er het surfdrama op Scheveningen, en het Taxus-onderzoek waarbij de vermeende drugsgodfather Piet S. werd opgepakt. Toch is het moreel hoger dan ooit en vindt hij het aanpassingsvermogen van zijn organisatie en agenten bewonderingswaardig. 'Er verandert iets en ze staan er.'
Op 29 februari 2020 is corona ook officieel bij ons in de regio aangetroffen. Een studente neemt het virus mee vanuit Italië naar Delft. 'Het was wat onwennig', vertelt Van Musscher over dat eerste geval. 'We wisten niet precies wat we aan onze fiets hadden hangen.' Maar al snel krijgt zijn personeel er ook mee te maken omdat ze altijd in contact zijn met mensen, bij een reanimatie of een aanhouding. 'We hebben natuurlijk geprobeerd om zo snel mogelijk beschermingsmiddelen te bestellen en wat ik heel bijzonder vind, is dat het aantal besmettingen in de eerste golf buitengewoon laag was.'
'We zijn al snel vrij streng geweest in het dragen van een mondkapje', gaat hij verder. 'Bij de Mobiele Eenheid, in de auto en op het bureau voordat het landelijk verplicht was.' Toch zijn er wel uitbraken bij de politie, maar bijna niet in de eerste golf. Later krijgt bijvoorbeeld de politie in de rechtbank te maken met een brandhaard. 'Dan gaan mensen ook in quarantaine thuis, dat nemen we heel serieus.'

Coronahoesters

De nieuwe situatie van de coronapandemie brengt ook andere fenomenen met zich mee waar de politie voor het eerst mee te maken krijgt, zoals coronahoesters. Mensen die agenten in het gezicht hoesten of spugen. 'Te gek voor woorden natuurlijk dat je een wellicht dodelijk infectieziekte hebt en dan hoest in het gezicht van een hulpverlener.' Van Musscher is dan ook blij dat justitie er hard tegen optreedt.
Zo kreeg een 23-jarige man uit Noordwijkerhout tien weken cel nadat hij bij een verkeerscontrole agenten in het gezicht hoestte en zei dat hij corona had. De twee agenten waren ontdaan na het incident. 'Ik heb een vriendin thuis. Ik maak me daar zorgen om. Ik begrijp inmiddels dat het virus dodelijk is', had een van hen verklaard. Toch heeft Van Musscher de indruk dat agenten desondanks gewoon hun werk zijn blijven doen. 'Wij zijn niet bang uitgevallen.'

Demonstraties

Om corona te bestrijden gaat het land in een 'intelligente lockdown', we moeten afstand houden, geven geen handen, de horeca gaat dicht en er zijn geen feesten en evenementen meer. Wie het niet eens is met de regels kan demonsteren. 'Een belangrijk grondrecht', vindt Van Musscher. Dat gebeurt dan ook, bijna iedere week is er in Den Haag wel een bijeenkomst tegen corona. Die op 21 juni op het Malieveld loopt flink uit de hand als hooligans het het gevecht aangaan met de politie.
Naast de 'gewone' demonstraties -in 2019 meer dan 1700- zijn er ook veel meer onaangekondigde manifestaties. 'Wat zijn wel wat gewend', zegt Van Musscher grijnzend. 'Maar dit was anders.' De burgemeester neemt uiteindelijk een besluit of er ingegrepen moet worden. 'Van Zanen is daar heel duidelijk in: je moet kunnen demonstreren, en wij moeten het kunnen begeleiden', vertelt van Musscher. 'Het is iedere keer een afweging in het moment.'

Jagen op agenten: 'Onacceptabel'

Bij sommige demonstranten zijn de haat en het wantrouwen tegen de overheid en de politie zo toegenomen dat agenten worden gefilmd. Later wordt dan via social media geprobeerd om hun adressen te achterhalen. 'Ik kan me voorstellen dat de coronamaatregelen spanning geven in de samenleving', begint Van Musscher. 'En ik kan mij voorstellen dat mensen dan zeggen: het zit mij dwars, ik uit me en het komt er wat ongenuanceerd uit. Dat mag ook tegen de politie.' Maar deze jacht op agenten gaat de politiechef te ver. 'Daar treden we hard tegen op en daar vinden we het OM maar ook de gemeente, echt aan onze zijde.'
Ondanks de maatregelen tegen corona, krijgen we het virus maar niet onder controle. En dus worden de maatregelen ook strenger: er wordt een avondklok ingevoerd en de politie moet die handhaven. 'Niemand vindt dit leuk, niemand wilde dit', zegt Van Musscher. De organisatie past de roosters aan en realiseert zich dat het prioriteiten moet stellen. Van Musscher wijst erop dat het merendeel van de mensen zich keurig aan de avondklok heeft gehouden: 'Complimenten.'

Avondklokrellen

Maar helaas het blijft niet rustig. Er breken rellen uit. Ook in de Haagse Schilderswijk is het een aantal avonden onrustig, tot verrassing van de politiechef. 'Ik schaar dit meer onder de categorie: verveling en we moeten ook wat doen', nuanceert de politiechef. Want in zijn eenheid bleven grote plunderingen, zoals in andere delen van het land, uit. Toch zijn de negatieve schijnwerpers weer even gericht op de Haagse Schilderswijk. Van Musscher: 'Wij zijn heel snel in verbinding gekomen met de wijk, daar wilden ze dit ook niet. Wederom waren er weer een aantal gasten uit andere wijken die daar een beetje de peultjes op kwamen scheppen. Dat hebben we heel snel ingedamd.'
Dat indammen gebeurt niet alleen door de Mobiele Eenheid die meerdere keren de Hobbemastraat moet schoonvegen. Ook de buurt wordt ingezet. Of zoals Van Musscher zegt: streng als het moet, zacht als het kan. 'Daar ben ik wel heel tevreden over. En ook een compliment aan de bewoners en iedereen die daar aan bijgedragen heeft, dat wil ik ook maar even zeggen.'

'Keyboardwarriors'

Als de rommel is opgeruimd in de Schilderswijk en het verkeer weer over de Hobbemastraat rijdt is de politie niet alleen op jacht naar de relschoppers maar ook vooral naar de aanjagers van de rellen. Of zoals Van Musscher ze noemt: de keyboardwarriors. 'Een beetje flink doen en oproepen tot rellen. Vaak zitten ze huilend op de achterbank als ze aangehouden worden. Ze overzien niet wat ze teweeg brengen.'
Onder hen is ook een bekende Haagse influencer. Hij krijgt twee maanden cel van de rechter. Van Musscher is tevreden met dit soort straffen. 'Je zult maar ondernemer zijn, of je auto wordt in brand gestoken of je zaak wordt helemaal leeggeplunderd. Dan moet daar ook met een stevig antwoord op komen. Ik denk dat de uitspraken dan passend zijn bij de ernst van de strafbare feiten die gepleegd zijn.'

Feestje in het park

'We gaan het vondelpark en Amsterdam laten zien dat Den Haag er ook wat van kan', staat op de flyer die een paar weken geleden rondgaat. Het is een oproep voor een spontaan feest in het Haagse Westbroekpark. Na een jaar corona smachten mensen naar een verzetje. Van Musscher snapt die drang. 'Ik zou zelf ook graag weer een biertje op het terras doen. Ik ben net een mens he', lacht hij. 'Maar', zegt hij gelijk weer ernstig. 'Ik snap ook dat als de Britse variant om zich heen grijpt en het R-getal is boven de 1... dan snap ik ook heel goed dat we er nog niet zijn.'
De politie patrouilleert in het Westbroekpark
De politie patrouilleert in het Westbroekpark © VR Press
En dus moet de politie ook dit feestje voorkomen. 'Het begint altijd met aanspreken, waarschuwen, mensen toch weer even de kans geven om toch weer even de bewustwording te prikkelen: oh ja we staan te dicht op elkaar, het zijn er teveel. Je loopt de kans op een bekeuring, niet te dicht bij elkaar, houd afstand, het is te druk: daar begint het altijd mee.' In het geval van het Westbroekpark bleek het genoeg.

Nog zo'n jaar?

Aan het eind van het interview maken we de balans op. Hoe kijkt Van Musscher nu terug? Welk beeld blijft hangen van het afgelopen jaar? 'Als ik zelf terugkijk dan vind ik het aanpassingsvermogen van de politieorganisatie, van politieagenten bewonderingswaardig. Er verandert iets en ze staan er. Ze stappen nog steeds naar voren ook als de situatie gevaarlijk is, daar ben ik wel trots op daar heb ik bewondering voor. '
Het einde van de coronapandemie lijkt nog niet in zicht, wat als we nu nog zo'n jaar krijgen met lockdowns en een avondklok, zou dat lastig worden? 'Onmiskenbaar', antwoordt Van Musscher. 'Dit jaar was al heel zwaar.'