Crisisexpert na coronapersconferentie: 'De eindstreep is echt in zicht'

Het draagvlak voor de maatregelen neemt langzaam af en mensen lijken steeds meer moeite te hebben om het vol te houden. Daarom wordt de communicatie vanuit het kabinet steeds belangrijker. 'De last neemt steeds verder toe. Wat het ingewikkeld maakt, is dat het virus onzichtbaar is', vertelt Zannoni. Hij is directielid van het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement. Namens die organisatie onderzocht Zannoni onder meer de rol van het regionale bestuur op de coronacrisis.

'Er staan geen tanks voor de deur of je ziet geen brand', vervolgt de Hagenaar. 'Veel mensen zien het virus daarom niet als een hoog risico, zeker omdat het echte leed steeds verder uit beeld komt. Maar met de eindstreep in beeld is het daarom zo belangrijk om die steun te mobiliseren, zodat we het niet vlak voor de finish allemaal uit handen geven.' Het verzet groeit ook bij de ondernemers. De retailbranche stond maandag al voor de rechter om een opening van de winkels af te dwingen en de horeca protesteerde vorige week voor een opening van de terrassen. Hagenaar Zannoni snapt die reactie. 'Mensen kijken vanuit hun eigen situatie en hun eigen belang. En dan is het lastig om te accepteren dat anderen nu wel weer open mogen, maar jij als ondernemer nog niet.'

Het is een lastige politieke keuze die het kabinet steeds moet maken. 'Het gaat er natuurlijk niet alleen om of de mensen op het terras de regels naleven', legt de crisisexpert de afwegingen van het kabinet uit. 'Maar hoe gaan de mensen ernaartoe? Stappen ze allemaal in dezelfde auto? En lopen ze in een kluitje weg als ze van het terras afkomen? Hetzelfde geldt voor de winkels. Als je de hele winkelstraat opent dan wordt het op straat weer te druk, ondanks dat de mensen zich in de winkel zelf aan alle coronaregels houden. Die groei van het sociale verkeer zorgt ervoor dat de ene sector wel open kan en de andere nog even in de wacht zit.'

Volgens Zannoni is het daarom niet mogelijk om alles ineens te openen. 'Uit de eerste en tweede golf weten we dat als het hard gaat met de besmettingen het ook echt hard gaat. Daar schuilt met de versoepelingen het echte gevaar. Want de besmettingscijfers blijven stabiel, maar dalen ondanks de maatregelen niet. Maar we snakken met zijn allen zo naar versoepelingen, dat er toch gekeken wordt wat mogelijk is. Ondanks het huidige besmettingsniveau. Het kabinet moet steeds die optelsom maken van alle branches die open zijn. Dat maakt het dat de kapper bijvoorbeeld wel open kan en de sportschool niet. Terwijl die ongetwijfeld heel veilig hun werk kunnen doen.'

Het kabinet zit hierdoor al meer dan een jaar in een spagaat tussen de economische belangen en het bestrijden van de coronapandemie. 'De vraag is steeds wat je als kabinet wil bereiken', legt de crisisexpert uit. 'Aan de ene kant wil je een piek in de besmettingen voorkomen, maar de maatregelen moeten economisch ook zo verantwoord mogelijk zijn. Hierbij wordt een bepaalde mate van besmettingen geaccepteerd, want hoewel de maatregelen fors zijn, hebben we bijvoorbeeld nog geen dagklok waarbij we helemaal niets meer mogen. Die balans is steeds een zoektocht gebleken.'

Zannoni is ervan overtuigd dat het einde van de crisis in zicht is. 'Het kabinet benadrukt steeds dat ze voort willen maken met de vaccinaties. Daarna zou het leven weer normaal kunnen worden. Het einde is daarom echt in zicht. Dit is het beeld dat vanaf nu naar voren moet komen. Het is nog even een paar maanden volhouden, al besef ik mij heel goed dat dit ook wel makkelijk gezegd is.'

Een van de manieren waarop het kabinet de noodzaak van het volhouden van de maatregelen duidelijk had kunnen maken is door Jaap van Dissel uit te nodigen voor de persconferentie. 'Ik had gehoopt dat het RIVM een toelichting zou geven', legt Zannoni uit. 'Zij kunnen vertellen hoe het precies zit met de verschillende varianten van het virus en wat de gevolgen zijn van de verschillende maatregelen. Een expert kan dan weer even een nieuw besef geven van de ernst van de situatie, want nu lijken er veel mensen te zijn die denken dat het allemaal wel meevalt.'

Een andere optie die de regering nog heeft is het verhogen van de steun. 'Dit zou een belangrijk signaal kunnen zijn, waarbij de regering laat zien dat het de pijn bij de ondernemers begrijpt en dat ze er alles aan doen om de bedrijven door de crisis te helpen', vertelt Zannoni. 'Maar dit kan eigenlijk alleen als het einde echt in zicht is. Want je kunt niet een blanco cheque uitschrijven voor het hele land. Dat hou je een paar maanden vol, maar uiteindelijk is ook dat een prijs die we met zijn allen betalen.'

De crisisexpert snapt dat er mensen teleurgesteld zijn dat er maandagavond niet meer versoepelingen zijn aangekondigd, maar Zannoni snapt de voorzichtigheid bij het kabinet. 'Als het onverhoopt tegen mocht zitten en de maatregelen weer strenger zouden worden dan hebben mensen helemaal het gevoel in een uitzichtloze positie te zitten. Het draagvlak zal dan alleen maar verder afnemen.'

'Je merkt dat het kabinet steeds de randen van de crisis heeft opgezocht', besluit Zannoni. 'Er werd steeds pas ingegrepen op het moment dat de zorg leek te overstromen. Pas met de Britse variant werden er uit voorzorg maatregelen genomen. Nu is het belangrijk om ervoor te zorgen dat iedereen het nog even volhoudt. Dat we niet in het zicht van de finish alsnog struikelen en alles voor niets is geweest.'