Radar Love: van 'een stuk puin' tot dé ultieme road song

Platenmaatschappij Polydor staat voor een bijna onmogelijke opgave als het album Moontan verschijnt in 1973. De lang uitgesponnen nummers lenen zich niet voor een single. Voor Cesar Zuiderwijk is het ruim negen minuten durende The Vanilla Queen de ideale kandidaat. De keuze van Barry Hay, Just Like Vince Taylor, dat slechts 4:33 minuten duurt, lijkt nog de meeste aanspraak te maken.

Maar Freddie Haayen, die de Haagse band in 1965 ontdekt, beslist anders. Hij voelt feilloos de hitpotentie van Radar Love aan. Het nummer, oorspronkelijk 6:27 minuten, moet daarvoor wel worden ingekort tot 3:44 minuten. De officiële videoclip wordt opgenomen in het Haagse Zuiderparktheater. Op 25 augustus 1973 dendert de single de Nederlandse Top 40 binnen op nummer 16, als hoogste nieuwkomer. Drie weken later voert het de hitlijst aan. Weer drie weken later moet het plaats maken voor My Friend The Wind van Demis Roussos, maar staat het nog wel op nummer 2, net boven Angie van The Rolling Stones.

De nummer-1 notering is een voorbode voor de internationale doorbraak van Golden Earring. Het levert Top 10-noteringen op in België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Australië. In de Verenigde Staten blijft het een jaar later steken op nummer 13 in de Billboard Top 100. Hetgeen wordt verzilverd met een succesvolle tournee door de VS, als voorprogramma van grote acts als Boz Scaggs, Procul Harum, The Doobie Brothers, Billy Joel, ZZ Top, Frank Zappa en, als afsluiter in New York, The Who.

Radar Love sluit aan bij een trend van lange nummers begin jaren zeventig, die vooral in zwang zijn bij progressieve rockbands als Deep Purple (Child In Time), Led Zepplin (Stairway To Heaven) en Alice Cooper (Halo Of Flies staat op nummer 5 als Radar Love zijn entree maakt in de Top 40). Andere grote voorbeelden die daarna volgen zijn Queen (Bohemian Rhapsody) en Meat Loaf (Paradise By The Dashboard Light).

De Engelse Wikipedia wijdt een apart artikel aan Radar Love, waarin het nummer wordt beschreven als een suite met verschillende onderscheidende en heel verschillende secties (met daarbij de aantekening dat de tonaliteit vrijwel hetzelfde blijft). Minutieus wordt uit de doeken gedaan hoe het nummer is opgebouwd. 'Het eerste deel is hoger dan C # mineur met drie powerakkoorden die doen denken aan Deep Purple's Smoke on the Water. Het tweede deel gaat naar beneden, het derde is weer omhoog, hoger dan het vorige, en het vierde gaat helemaal naar beneden naar E majeur.'

Belangrijke rollen zijn weggelegd voor de basgitaar en de drums, waarbij Rinus Gerritsen zich laat inspireren door Carlos Santana en Cesar Zuiderwijk, onbewust, door het slagwerk van Ian Pace op Highway Star van Deep Purple. In een interview met Radio 2-dj Bart Arens vertelt Barry Hay hoe in de studio de gitaarpartij van George Kooymans spontaan wordt overgenomen door Rinus Gerritsen op bas: 'Dat is daardoor heel herkenbaar. Herkenbaarder dan de gitaar. En dat George die antwoorden zou geven. En toen hoorden we gauw al: hé dat klinkt heel erg goed.'

In datzelfde interview vertelt Rinus Gerritsen over de legendarische drumpartij van Cesar Zuiderwijk. Ook zo'n toevalstreffer: 'Hij was wel tevreden tijdens het opnemen van de basistrack, maar hij zat in de knoop af en toe. Vooral bij die overgang naar die solo toe, dat hij ineens een ander tempo gaat spelen. Dat deed hij eigenlijk omdat hij niet meer wist wat er zou gaan komen. Dan gaat hij een beetje jazz drummen. Dat werkte heel goed uit eigenlijk.'

Dat geldt ook voor de muzikale bijdragen van twee vooraanstaande Nederlandse muzikanten. Zo speelt gitarist Eelco Gelling, vooral bekend van Cuby & The Blizzards, mee op slidegitaar. En verzorgt saxofonist Bertus Borgers, die later ook samenwerkt met onder meer Herman Brood en Raymond van 't Groenewoud, de blazers. Samen met de synthesizers (door George Kooymans) vervolmaken zij het nummer Radar Love.

Zo vanzelfsprekend hoe het nummer in de studio tot stand komt, zo moeizaam is het voortraject. Hay sleutelt maandenlang aan de tekst, maar die komt uiteindelijk tot stand na een nacht zonder slaap. Dat Radar Love een car song is, staat als een paal boven water. Maar in het blad Carwoman legt hij uit dat het vooral over telepathie gaat: 'Iemand verongelukt op weg naar zijn geliefde, maar er is leven na de dood. Dat idee. Dat je nog steeds contact met elkaar hebt.'

De tekst 'The radio's playin' some forgotten song, Brenda Lee's Coming On Strong' is een verwijzing naar het nummer van de Amerikaanse zangeres, waar zijn moeder een groot fan van was: 'Ik hoorde het als ik uit school kwam. Dan zat ze met een peuk op de bank en een glaasje wijn te luisteren. Ik vond dat te gek. Ik snapte het wel.' Oorspronkelijk wil Hay hier het nummer I'm Sorry opvoeren, maar omdat dat rijmtechnisch niet werkt, wordt het dus Coming On Strong uit 1966. Jaren later zingt Barry Hay de twee nummers die voor altijd met elkaar verbonden zullen zijn tijdens het televisieprogramma Ilse's veranda, samen met de Amerikaanse zangeres en Ilse de Lange.

Sinds de release in 1973 is Radar Love een geheel eigen leven gaan lijden. Zo is het iconische nummer inmiddels enkele honderden keren gecoverd (de schattingen lopen uiteen van twee- tot vijfhonderd!). Zeker niet de minsten wagen zich aan de klassieker: U2, Metallica, R.E.M. en Def Leppard. Maar ook minder voor de hand liggende artiesten maken hun eigen, bijzondere versie: Mariska Veres' Shocking Jazz Quartet, James Last, Centerfold. De twee leukste zijn die van Homer in de tekenfilmserie The Simpsons en de Spaanstalige rockabilly versie van Lobos Negros. Hieronder een compilatie van de opmerkelijkste covers.

De originele uitvoering van Golden Earring wordt door presidentskandidaat Bill Clinton gebruikt tijdens de voorverkiezingscampagne in 1992. Omdat Clinton uiteindelijk wordt verkozen, hoopt zijn vrouw Hillary hetzelfde te bereiken met die andere grote hit van de Haagse band: When The Lady Smiles. Maar niet met het gewenste resultaat. Radar Love doet het wat dat betreft stukken beter met de verkiezing van de beste road song en car song aller tijden. Het nummer eindigt bovenaan verschillende, internationale lijstjes. Het krijgt zelfs een eigen website, Radar-Love,net, met allemaal historische feitjes en weetjes.

In de Top 2000 van Radio 2 behoort het nummer tot de ultieme klassiekers en eindigt het steevast in de hoogste regionen, maar komt het nooit verder dan nummer 12 in 2004. In de regionale Top 500 van Omroep West eindigt Radar Love wel als nummer 1. Dat succes wordt begin deze maand geëvenaard in de Top 60 van de Happy Seventies. Verkozen dus boven Bohemian Rhapsody van Queen.

Misschien is het een voorbode voor de Top 2000 van 2021. De lijst die meestal wordt aangevoerd door de Britse band van zanger Freddie Mercury, een paar keer door The Eagles (met Hotel California) en een hele enkele keer door Boudewijn de Groot (Avond), John Lennon (Imagine) en, afgelopen jaar, Danny Vera (Roller Coaster). Maar nooit door Nederlands grootste rockband. Hoe mooi zou het zijn als Radar Love bovenaan de lijst der lijsten prijkt in het jaar dat de band zestig jaar bestaat, maar noodgedwongen moet stoppen? Weet wat je te doen staat begin december.