Haagse politiek wil opheldering over ingrijpen politie tijdens demonstratie
15 maart 2021, 17:58 • 5 minuten leestijd
DEN HAAG - De Haagse gemeenteraad wil opheldering over het optreden van de politie zondag op het Malieveld in Den Haag. Partijen hebben twijfels of dat wel proportioneel was, onder meer omdat honden werden ingezet. 'Dit waren geen beelden waar ik als Haags raadslid blij van word', zegt fractievoorzitter Arjen Kapteijns van GroenLinks. 'Waarom heeft de burgemeester er niet voor gekozen om te de-escaleren, maar juist met harde hand in te grijpen?', vraagt fractieleider Richard de Mos van Hart voor Den Haag zich af. De politie en de gemeente zeggen goed te zullen kijken naar de gebeurtenissen van zondag.
Zondag waren op en rond het Malieveld in Den Haag twee demonstraties. Eén om aandacht te vragen voor het milieu, één tegen de coronamaatregelen van het kabinet. De eerste was aangemeld bij de gemeente en verliep rustig.
De tweede was niet officieel bij de gemeente gemeld en trok veel meer mensen dan de toegestane 200. Daarbij hielden de deelnemers zich ook niet allemaal aan de coronaregels. Nadat de politie meerdere malen had gezegd dat de demonstranten weg moesten, kondigde burgemeester Jan van Zanen een noodbevel af. Ook werden enkele wegen naar het centrum afgesloten en werd het treinverkeer richting Den Haag stilgelegd.
Politie treedt op
Volgens de politie wilden sommige demonstranten het Malieveld niet verlaten, anderen waren uit op een confrontatie. 'Op dit soort momenten doen we een stap naar voren om de orde te handhaven. Daar zijn we als politie toe bevoegd en dit wordt ook van ons verwacht', laat een woordvoerder weten. Uiteindelijk trad de politie op. Er werden een waterwerper en honden ingezet en agenten deelden ook flinke klappen uit. Twintig mensen werden aangehouden. Zestien van hen zitten nog vast. Ze worden verdacht van mishandeling, belediging en het niet voldoen aan een vordering.
De politie laat verder weten dat het nooit het doel is om geweld te gebruiken bij demonstraties. 'Het totale optreden van de ME zal worden geëvalueerd en ook iedere individuele geweldstoepassing wordt beoordeeld op proportionaliteit.' Daaronder vallen ook het waarschuwingsschot van een hondengeleider en een incident waarbij een agent in burger een vrouw duwde waarna zij werd geraakt door een rijdende politiebus. Volgens de politie was er geen opzet in het spel: 'Dit was zeker niet de bedoeling.'
'Er was sprake van een vreedzame en vrolijke demonstratie'
De grootste partij in de gemeenteraad, Hart voor Den Haag, maakte direct zondagmiddag al duidelijk grote moeite te hebben met de opstelling van burgemeester Jan van Zanen en het optreden van de politie. De partij eist daarom zo snel mogelijk een feitenrelaas met daarin ook informatie over het verloop van de demonstratie en de geweldsinstructie voor de politie. Volgens De Mos laten beelden op sociale media zien dat er tot het optreden van de politie sprake was van een 'vreedzame en vrolijke demonstratie'.
De Mos: 'Waarom heeft de burgemeester er niet voor gekozen om te de-escaleren, maar juist met harde hand in te grijpen?' Bovendien vraagt hij zich af of het onderwerp van de demonstratie niet bepalend is geweest voor de reactie van het bevoegd gezag. 'En dat kan nooit de bedoeling zijn.'
Waarom zo keihard ingegrepen?
Robert Barker van de Partij voor de Dieren zag ook de beelden. Hij wil woensdag tijdens een debat met de burgemeester opheldering vragen over de demonstratie. Volgens hem moet centraal staan waarom zo laat en vervolgens zo grootschalig werd ingegrepen. 'We moeten dit goed evalueren. Wij zijn als partij niet voor het al te veel beperken van demonstraties. Maar welk signaal geef je af als je dat aan het einde doet en dan zo keihard?'
Dat standpunt wordt in grote lijnen gedeeld door GroenLinks. 'Wij hebben ernstige vragen bij de manier waarop de politie heeft ingegrepen en of dat wel proportioneel was,’ aldus fractieleider Kapteijns. ‘Ik snap dat het moeilijk was om afspraken te maken met de organisatie, omdat die demonstratie niet was aangemeld. Maar dan nog: er zijn ook andere manieren om mensen aan te spreken en naar huis te begeleiden.'
Misschien niet het hele verhaal
Frans de Graaf van de grootste coalitiepartij, de VVD, zegt ook geschrokken te zijn van de beelden die voorbij kwamen. 'Maar soms vertellen beelden op sociale media maar het halve verhaal en is het goed om het hele te horen. En als de politie zegt dat je een gebied moet verlaten, moet je daarnaar luisteren. Maar het is wel goed om hierover een debat te voeren.'
De Haagse burgemeester Jan van Zanen wijst er via zijn woordvoerder op dat de onaangekondigde demonstratie rond 14.00 uur is ontbonden. 'Na herhaaldelijk waarschuwen en meermaals vorderen door de politie, weigerde een groep demonstranten weg te gaan. Deze is uiteindelijk van het Malieveld verwijderd. Een aantal demonstranten heeft zich gewelddadig naar politieagenten gedragen. Dat is verwerpelijk. Er is nooit een reden om geweld tegen hulpverleners te gebruiken,' zegt de woordvoerder.
Overleg in de driehoek
Hij stelt ook dat de demonstratie, net als alle andere grote protesten, zal worden besproken in het overleg tussen burgemeester, Openbaar Ministerie en de politietop, de zogeheten driehoek. 'Politiegeweld is aan strenge voorwaarden gebonden en wordt altijd getoetst door de politie en eventueel door de Ombudsman, het Openbaar Ministerie en de rechter. Dat zal nu ook gebeuren.'
Amnesty International riep het OM en de burgemeester maandag op om onderzoek te doen naar het optreden van de politie. Beelden van het optreden wijzen op disproportioneel politiegeweld, zegt de mensenrechtenorganisatie. 'Meerdere agenten sloegen mensen met de wapenstok op het hoofd. Levensgevaarlijk en vrijwel nooit te rechtvaardigen', stelt Amnesty. Ook de inzet van politiehonden roept vraagtekens op. 'Veel honden laten niet los op commando. Dit kan leiden tot ernstige verwondingen. De drempel om een hond in te zetten ligt te laag.'
Directeur Dagmar Oudshoorn van Amnesty International Nederland reageert op het politie-optreden:
