Corruptie, ontslag en ruzie: hoe alles veranderde op het Haagse stadhuis

Op de avond van donderdag 29 maart 2018 verschijnt iedereen op zijn paasbest op het Haagse stadhuis. Deze avond leggen de nieuw gekozen raadsleden de eed of de belofte af. De installatie van de nieuwe gemeenteraad is een feestelijk en tegelijkertijd formeel moment dat volgens vaste regels verloopt. Eén van die regels is dat na afloop van de installatie een groepsfoto wordt gemaakt. Speurend over de hoofden valt op dat veel mensen niet meer te vinden zijn op het stadhuis. Sommigen gaan een geheel andere toekomst tegemoet dan ze op dat moment beseffen.

Meest in het oog springt Pauline Krikke, fier vooraan met haar ambtsketen om en een brede glimlach. Ze is die avond een jaar en twee weken burgemeester van Den Haag. En alhoewel ze niet als een vis in het water is in het Haagse, is ze nog niet in de problemen gekomen. Ze kan tevreden zijn. Maar op 5 mei van dat jaar komt daar verandering in. Dan steekt Malek F. drie willekeurige mensen neer op het Johanna Westerdijkplein bij de Haagse Hogeschool. Zij raken levensgevaarlijk gewond.

Krikke komt politiek onder vuur te liggen, omdat ze snel na het steekincident verklaart dat Malek F. een verwarde man is en dat er geen signalen zijn dat er meer aan de hand is. Die conclusie is veel te voorbarig, vindt de gemeenteraad en Krikke wordt verweten dat ze de mogelijkheid van een terreuraanslag onder het tapijt veegt. 'Het was een ga maar rustig slapen mededeling', zei Pieter Grinwis van de ChristenUnie/SGP in een debat hierover.

Het zijn de eerste barsten in het vertrouwen tussen de raad en Krikke. Een paar maanden later loopt de jaarwisseling compleet uit de hand, omdat het vreugdevuur op het Scheveningse strand een vonkenregen veroorzaakt en daken, fietsen, auto’s en straatmeubilair in brand zet. De vonkenregen zal het begin van het einde zijn voor Krikke in Den Haag. Een vernietigend rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de vonkenregen doet Krikke op zondag 6 oktober 2019 besluiten om ontslag te nemen als burgemeester.

Rechts achteraan op de foto, op de laatste rij staat Willie Dille. Klein van stuk en niet op de voorgrond, maar goed te zien met haar blonde lange haren. Ze zit voor de PVV in de gemeenteraad. Hoe zal het op dat moment met haar gaan? Haar verhaal is waarschijnlijk het meest dramatische en tegelijkertijd meest ongrijpbare van allemaal.

Op donderdag 9 augustus 2018 wordt duidelijk dat Dille een dag eerder een einde aan haar leven heeft gemaakt. Twee dagen daarvoor plaatst ze een video op Facebook waarin ze zegt dat ze anderhalf jaar eerder is ontvoerd en verkracht door een groepje moslims. Collega-raadslid Arnoud van Doorn, een ex-PVV'er die is bekeerd tot de islam en nu voor de islamitische Partij van de Eenheid in de raad zit, zou hier volgens haar achter zitten. Van Doorn ontkent elke betrokkenheid.

Tot op de dag van vandaag zijn de meeste vragen over het drama onbeantwoord gebleven. Het Openbaar Ministerie (OM) deed geen onderzoek naar de beschuldigingen die Dille uitte, omdat ze geen aangifte wilde doen en er geen aanknopingspunten zouden zijn. De fractievoorzitters uit de Haagse raad versturen op 5 september een verklaring: 'Het feit dat gezien de tragische gebeurtenissen niet alle vragen meer kunnen worden beantwoord, is wrang en onbevredigend. Tegelijkertijd is het besef er dat dit helaas niet anders is, wanneer iemand uit het leven stapt.'

Rechts van Dille (en links voor de kijkers) staat Karsten Klein. De CDA-wethouder weet op het moment van de foto dat zijn partij geen rol speelt bij de collegeonderhandelingen die gaan beginnen. De grote winnaar van de verkiezingen, Hart voor Den Haag/Groep de Mos, heeft VVD-prominent Hans Wiegel als verkenner aangewezen en Wiegel heeft een dag eerder laten weten dat hij een afspiegelingscollege wil met de grootste partijen en de grootste winnaars. Naast Groep de Mos zijn dat VVD, D66 en GroenLinks.

De rol als bestuurderspartij is voor het CDA deze periode dus uitgespeeld. Klein moet na acht jaar zijn baan als wethouder opgeven en zijn draai zien te vinden in de oppositiebanken. Dat probeert hij een paar maanden, maar half maart 2019 stopt hij als raadslid. Hij heeft een plek op de CDA-kieslijst voor de Europese Verkiezingen gekregen, maar geeft die plek uiteindelijk weer op vanwege privéomstandigheden. Nu is Klein directeur belangenbehartiging bij de Vereniging Eigen Huis.

En dan Richard de Mos, schuin voor Klein. Hij staat op de foto bijna achteraan, maar hij is de grote man van dat moment. Zijn partij is erin geslaagd om een grote overwinning te boeken en nu lonkt het wethouderschap en kan hij zelfs locoburgemeester worden. Beide verwachtingen lost hij in, maar in oktober 2019 komt aan zijn droom alweer een bizar einde.

Hij en zijn partijgenoot en collega-wethouder Rachid Guernaoui (op de groepsfoto: linksvoor, derde rij) blijken verdachten te zijn in een corruptieonderzoek. Beiden ontkennen. Het college valt door de verdenking uiteen en De Mos en Guernaoui nemen ontslag als wethouder. De Mos keert terug in de raad als oppositieleider, maar Guernaoui verdwijnt uit de gemeenteraad en blijft alleen op de achtergrond betrokken bij Groep de Mos.

Precies voor De Mos staat een glunderende Boudewijn Revis. De VVD-wethouder moet in Groep de Mos zijn meerdere erkennen, maar Revis ziet op de avond van de installatie ongetwijfeld kansen voor zijn partij. Hij weet dat Groep de Mos als bestuurderspartij nog veel zal moeten leren en Revis, die al sinds 2012 wethouder in Den Haag is, heeft van alle aanstaande wethouders de meeste ervaring. Dat geeft vertrouwen.

Toch maakt ook hij zijn termijn niet vol. In de zomer van 2020 maakt hij zijn vertrek bekend. Revis heeft een nieuwe baan bij Staatsbosbeheer. In een verklaring zegt hij dat de tijd rijp voor hem is om te gaan en dat hij zijn partij de tijd en ruimte wil geven om na te denken over zijn opvolging en een lijsttrekker te vinden voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2022. Groep de Mos denkt dat Revis het stadhuis uitvlucht, omdat het hem 'te heet onder de voeten werd', vanwege een aantal explosieve dossiers. Hij probeert zijn politieke vege lijf te redden, denkt De Mos.

Helemaal vooraan, rechts van Krikke (links voor de kijkers) staat Daniëlle Koster. Het CDA-raadslid is de afgelopen periode fractievoorzitter geweest, maar doet een stapje terug en maakt plaats voor Karsten Klein, die niet meer in het college zit. Koster wordt vicefractievoorzitter en maakt zich klaar voor vier jaar oppositie.

Maar dat loopt anders. In oktober 2019 valt het college vanwege het corruptieonderzoek bij Groep de Mos en dus staan VVD, D66 en GroenLinks op de stoep bij het CDA en de PvdA. Deze partijen moeten de vrijkomende plek van Groep de Mos opvullen. Voor het CDA komt er dus een wethouderspost vrij en Koster, die voor haar partij de collegeonderhandelingen voert, heeft daar wel oren naar. Maar het loopt uit op een deceptie voor Koster. Het lokale afdelingsbestuur passeert haar en draagt Hilbert Bredemeijer voor als wethouderskandidaat. Koster maakt de onderhandelingen af en na het ondertekenen van het coalitieakkoord, verlaat ze half december 2019 de gemeenteraad.

Verder is ook Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren vertrokken (tweede van rechts met een wit jasje). Zij verlaat in oktober 2018 de gemeenteraad om de toen zieke Marianne Thieme in de Tweede Kamer te vervangen. SP-raadslid Hanne Drost (eerste van rechts, naast Teunissen) stopt in juni 2019 omdat zij haar raadswerk niet kan combineren met haar werk als fractiemedewerker in de Tweede Kamer en Ineke Seuren, de raadsgriffier die naast Krikke op de foto staat, is in oktober 2018 met pensioen gegaan. Tot slot gaan deze week twee raadsleden weg, omdat ze het stadshuis verruilen voor het Binnenhof. Dat zijn Hanneke van der Werf (schuin achter Krikke) van D66 en Pieter Grinwis (links achter Van der Werf) van de ChristenUnie.

En o ja, er is nog iets uniek aan deze periode. Werd de raad de afgelopen jaren steeds om de oren geslagen met raadsleden die zich afsplitsten van hun partij vanwege ruzies of anderszins, deze periode zijn er nog geen afsplitsingen. Er zijn inmiddels zelfs minder partijen in de raad dan na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018, omdat 50PLUS zich bij Hart voor Den Haag/Groep de Mos heeft gevoegd. Maar prijs de dag niet voor het avond is: de weg naar de verkiezingen van maart 2022 is nog lang.