Wanneer word ik gevaccineerd? De stand van zaken rond het inenten

LEIDEN - Wanneer ben ik aan de beurt om gevaccineerd te worden? En waarom gaat het vaccineren niet sneller? Tien vragen en antwoorden over de laatste stand van zaken rond de vaccinatiecampagne in Nederland.
1. Wanneer ben ik aan de beurt om ingeënt te worden?
Dat is lastig om concreet aan te geven. We zijn namelijk afhankelijk van de levering van de vaccins. Lopen die vertraging op, dan zal ook het vaccinatieschema moeten worden aangepast. Maar op dit moment is het schema als volgt:
- 18 t/m 39 jaar: vanaf eind juni
- 40 t/m 49 jaar: vanaf half juni
- 50 t/m 59 jaar: vanaf half mei
- 60 t/m 62 jaar: vanaf half april
- 63 en 64 jaar: wordt nu gevaccineerd
- 65 t/m 69 jaar: vanaf eind april
- 70 t/m 74 jaar: vanaf begin april
- Ouder dan 75 jaar: wordt nu gevaccineerd
2. Het vaccineren gaat niet zo heel snel. Wanneer krijgen we meer vaccins in Nederland?
Nederland moet in het tweede kwartaal veel meer vaccins krijgen dan in het eerste kwartaal van het jaar. Daarom zou de vaccinatiesnelheid in de komende maanden flink omhoog moeten kunnen. Zo heeft Janssen uit Leiden ons land in de komende drie maanden drie miljoen vaccins toegezegd. In april komen de eerste Leidse vaccins. In totaal verwacht het kabinet tot eind juni de beschikking te krijgen over de volgende vaccins:
- Pfizer: 7,8 miljoen vaccins
- AstraZeneca: 4,3 miljoen vaccins
- Janssen: 3 miljoen vaccins
- Moderna: 1,4 miljoen vaccins
Van deze vaccins is voor Janssen maar één prik nodig om beschermd te zijn, voor de overige vaccins zijn twee prikken nodig.
3. Wanneer zou iedereen gevaccineerd moeten zijn?
Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) zegt dat begin juli iedereen die wil in ieder geval een eerste prik gehad moet hebben. Wanneer dat precies zal zijn, is moeilijk aan te geven. Grote kans dat veel Nederlanders daarna nog een tweede prik moeten hebben voor ze helemaal gevaccineerd zijn. Dat zou dan nog enkele weken langer duren.
4. Minister De Jonge zegt steeds dat we afhankelijk zijn van de levering van de vaccins voor de snelheid van het vaccineren. Maar waarom zijn er dan een miljoen vaccins nog niet gebruikt?
De overheid heeft het coronadashboard gemaakt. Hierop kan iedereen zien hoeveel vaccins er zijn ontvangen en hoeveel prikken er zijn gezet. Directeur Sjaak de Gouw van de GGD Hollands Midden legt uit dat deze cijfers kunnen vertekenen. 'We hebben de vaccinatie met AstraZeneca tijdelijk gestopt, maar er zijn wel nieuwe vaccins geleverd. Dat is net als met een lopende band. Als je daar steeds wat oplegt en er niets vanaf haalt, dan ligt aan het einde van alles op de grond.'
'Deze hoeveelheid wordt versneld weggewerkt door huisartsen, dus de voorraad is op dit moment al veel en lager', vervolgt De Gouw. 'Er wordt in Nederland een beperkte voorraad achter de hand gehouden. Maar alle vaccins komen op één dag aan en worden vervolgens in de komende zeven dagen verdeeld over het land. En dan komen er weer nieuwe vaccins. Dus als je op dinsdag kijkt kan de voorraad 300.000 zijn en een dag later kan het een miljoen zijn. Je moet de voorraadcijfers daarom in perspectief zien.'
5. Hoe veilig is AstraZeneca en kan ik vragen om een ander vaccin?
In een aantal landen zijn er meldingen geweest van mensen die trombose kregen nadat ze zich hadden laten vaccineren met het AstraZeneca-vaccin. De vaccinatie met dit vaccin werd daarom enige tijd stilgelegd in Nederland, om het vaccin goed te onderzoeken. Er is gebleken dat de kans op trombose erg klein is. 'In Nederland is er nog niemand die trombose heeft gekregen', legt De Gouw uit. 'In het Verenigd Koninkrijk is AstraZeneca al dertig miljoen keer gebruikt en ook daar heeft niemand deze bijwerking gekregen.'
Ook Martin Schalij van het LUMC benadrukt dat AstraZeneca veilig is. 'De kans om met corona op de intensive care te komen is veel groter dan de kans op trombose. En dat is bovendien goed te behandelen. Dus ik roep iedereen op om zich te laten prikken.'
Mensen die ondanks de geruststelling door de experts nog steeds twijfelen aan AstraZeneca kunnen voorlopig niet kiezen voor een ander vaccin. Als de groep waar jij onder valt aan de beurt is, dan krijg je een uitnodiging waarin staat welk vaccin gebruikt wordt. De enige opties zijn dan een afspraak maken of niet. En ga je niet, dan kom je achteraan de rij te staan.
6. Ik heb niet alleen over trombose gehoord, maar er schijnen ook andere bijwerkingen van de vaccins te zijn. Klopt dit?
Ja, dat is heel goed mogelijk. En dat is ook een goed teken, zo legt De Gouw uit. 'Het laat zien dat je immuunsysteem goed werkt. Het vaccin bestaat namelijk uit een eiwit dat hetzelfde is als corona. Je lichaam gaat proberen dit eiwit af te breken. Hier hebben mensen soms een dag last van en in een half procent van de gevallen kan het zelfs zijn dat mensen een dag of drie flinke klachten hebben van het vaccin. Die klachten zijn ook vergelijkbaar met het coronavirus. Dat is even vervelend, maar niet iets om je zorgen om te maken.'
7. Ik ben 67 en wacht nog op een uitnodiging, terwijl mijn vrouw van 64 al wel aan de beurt is. Hoe kan dit?
Dit heeft te maken met de vaccins die worden gebruikt. 'Uit onderzoeken is gebleken dat de vaccins van Pfizer en Moderna mensen boven de 65 jaar voor 100 procent zouden beschermen tegen besmetting en bij AstraZeneca is dat ongeveer 70 procent', zo legt De Gouw uit. 'Daarom is ervoor gekozen dat de GGD's alle mensen boven de 65 vaccineren en de huisartsen iedereen onder de 65.'
Beide vaccins worden regelmatig aan Nederland geleverd, maar er zijn er niet voldoende om iedere groep in een keer helemaal in te enten. 'Beide partijen werken van oud naar jong', vervolgt De Gouw. Wij zijn nu bezig met de 73- en 74-jarigen en de huisartsen met de 63- en 64-jarigen. Maar hierdoor kan het zijn dat mensen die net een paar jaar boven de 65 zijn nog even moeten wachten.'
8. Als ik ben ingeënt mag ik dan weer alles doen?
Nee. De coronamaatregelen gelden voor iedereen. Dus ook na vaccinatie moet je anderhalve meter afstand houden en mag je niet met grote groepen afspreken.
De overheid onderzoekt de mogelijkheid van een coronapaspoort. Dit zou een app moeten zijn waarin staat dat je gevaccineerd bent of dat je onlangs een negatieve coronatest hebt afgenomen. Hiermee zou je dan toegang kunnen krijgen tot concerten, restaurants of naar het buitenland mogen reizen.
Die plannen zijn nog niet definitief. Na een vaccinatie krijg je een bevestiging van de vaccinatie. Dit is een papiertje of een aantekening in je gele boekje. Dit is echter geen officieel vaccinatiebewijs. Niemand mag ook vragen om een bewijs dat je een prik hebt gehad. Komt er wel een paspoort of gaan andere landen om een bewijs van vaccinatie vragen dan komt de overheid met een niet te vervalsen vaccinatiebewijs.
9. Waarom kan ik mij niet in mijn eigen woonplaats laten inenten maar moet ik naar een andere gemeente?
De GGD's hebben zich al druk voorbereid op de komende vaccinatiecampagne en hebben veel vaccinatielocaties ingericht. Alleen komen er op dit moment nog niet voldoende vaccins naar ons land om die allemaal te gebruiken. Want hoe meer locaties er worden gebruikt, hoe meer personeel ingezet moet worden en hoe meer het vaccin verdeeld moet worden. Vandaar dat nog niet alle opgebouwde vaccinatielocaties al in gebruik zijn. Maar zodra de levering van de vaccins toe gaat nemen zal er op steeds meer locaties gevaccineerd gaan worden.
10. Ik hoor verhalen dat aan het einde van de dag vaak nog vaccins over zijn, kan ik me daarvoor aanmelden?
Helaas, dat kan niet. Maar volgens woordvoerder Carin Boon van de GGD Hollands Midden gebeurt dit ook niet zo vaak. 'We houden de vaccins zo veel mogelijk in de koelkast en tellen zo nauwkeurig mogelijk om geen flesjes onnodig open te maken. Maar soms gebeurt het dat er een spuit al is klaargemaakt en dat die dan over is. Van het ministerie van Volksgezondheid mogen we die alleen geven aan de prikkers op onze priklocatie. Er is geen regionale wachtlijst voor mensen die graag een prik willen.'