Gemeenten worstelen met klimaatakkoord: 'Alleen van gas los als er geld bij komt'
REGIO - Het aardgasvrij maken van woningen en woonwijken wil maar niet vlotten. De afspraken uit het Klimaatakkoord en de ambities van het huidige kabinet worden niet gehaald. Ook gemeenten, die volgens de afspraak met elkaar een Regionale Energie Strategie (RES) moeten bepalen, worstelen daarmee. Inwoners en bedrijven worden te weinig gekieteld met subsidies. 'Er moet geld bij van de rijksoverheid', zegt wethouder Karin Hoekstra (CDA) van Hillegom. 'Wij blijven daarom vragen.' Zij krijgt steun van een brede coalitie van maatschappelijke organisaties die wil dat een nieuw kabinet daarvoor 600 miljoen euro extra vrijmaakt.
'Holland Rijnland wil energieneutraal zijn in 2050', kopten de gemeenten Hillegom, Lisse en Teylingen een week geleden in een persbericht toen zij hun Regionale Energie Strategie (RES 1.0) presenteerden. In mei en juni zullen alle deelnemers een besluit nemen over de RES 1.0. De gemeenteraad van Teylingen buigt zich er op 3 juni over, die van Lisse op 17 juni en de raad van Hillegom al op 27 mei.
Bewoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en volksvertegenwoordigers hebben inspraak gehad waarna de lagere overheden en waterschappen, georganiseerd in de Regio Holland Rijnland, gebieden hebben aangewezen die mogelijk geschikt zijn voor het grootschalig opwekken van duurzame energie in de regio. Ook wordt gekeken hoe wijken, dorpen en steden stapsgewijs van het gas los kunnen komen en kunnen overschakelen op andere warmtebronnen. Maar concreet wil het nog niet worden.
Geen afspraken maar ambities
In de Regionale Energie Strategie staan 'de ambities voor vier thema's', zoals het in het persbericht van Holland Rijnland heet: energiebesparing, duurzame mobiliteit, warmte en elektriciteit. Door huizen en gebouwen te isoleren en zuiniger te zijn met energie wil de regio in 2030 11 procent energie besparen ten opzichte van 2014. Energiegebruik door verkeer moet ook zoveel omlaag, de CO2-uitstoot zelfs 22 procent vergeleken met 1990. De warmte moet in 2050 alleen nog uit duurzame bronnen komen, en de stroom al in 2030 voor een groot deel uit zonnepanelen op daken, zonnevelden en windturbines.
Een extra dilemma voor de Bollenstreek is dat er weinig ruimte is voor windmolens en zonnevelden. Bollengrond en natuurgebieden zijn heilig. Sowieso is de gemeente afhankelijk van lokale, particuliere initiatieven. De verantwoordelijk wethouder van Lisse, Kees van der Zwet (CDA), noemt het 'een grote uitdaging, maar we moeten ons ook realiseren dat het niet van vandaag op morgen allemaal verandert. We kijken zorgvuldig naar wat er in Lisse mogelijk is en doen dat ook samen met de bewoners.' 'We moeten samen optrekken', vult zijn collega Heleen Hooij (Trilokaal) uit Teylingen aan.
'Besparen beter dan investeren'
Bij haar aantreden als wethouder in Teylingen zei Hooij al dat zij duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan. 'Bijvoorbeeld door inwoners aan te moedigen om minder energie te gebruiken. Mensen denken vaak als eerste aan zonnepanelen op het dak, maar wij zien liever dat ze hun huis gaan isoleren. Energie die je bespaart, hoef je ook niet op te wekken.'
Karin Hoekstra uit Hillegom zei deze week in een toelichting dat zij veel verwacht van warmtepompen. Maar ook zij ziet in dat niet iedereen staat te springen om daar veel geld in te steken als niet duidelijk is of je dat er ook weer uithaalt. 'Daarom blijven wij er bij het rijk op hameren dat er geld bij moet, dat er veel meer subsidie moet komen.'
Coalitie van organisaties: 'Veel geld van rijk voor warmtepompen'
Een aantal maatschappelijke organisaties sluit zich daar donderdag bij aan. Techniek Nederland, Natuur & Milieu en Netbeheer Nederland vinden elkaar in een pleidooi voor een grootschalige inzet van hybride warmtepompen. Het rijk moet daarvoor 600 miljoen euro vrijmaken, zegt de coalitie van organisaties uit de hoek van installateurs, netwerkbeheer en natuur en milieu in koor. Tot 2026 jaarlijks is dat 120 miljoen euro voor subsidie aan woningbezitters die overstappen op een hybride systeem.
'Hybride warmtepompen zijn beter voor het klimaat dan de traditionele cv-ketel', zegt directeur Marjolein Demmers van Natuur & Milieu. 'Daarom is het belangrijk deze verwarmingstechniek te stimuleren.' Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland: 'Woonwijken aardgasvrij maken, daar gaan we mee door. Maar als we op koers willen blijven voor het Klimaatakkoord en de Parijs-doelstellingen zijn hybride warmtepompen een onmisbare tussenstap.'
Waar kan het, wil men het, en is het te betalen ?
Op 28 juni 2019 publiceerde het kabinet het Klimaatakkoord: de Nederlandse uitwerking van de internationale klimaatafspraken van Parijs uit 2015. 'We gaan met elkaar de CO2-uitstoot sterk verminderen', zo heette het. 'In 2030 met de helft ten opzichte van 1990.' In een Regionale Energiestrategie (RES) beschrijft elke energieregio zijn eigen keuzes waar en hoe het best duurzame elektriciteit op land (wind en zon) opgewekt kan worden. Waar is ruimte en hoeveel? Zijn de plekken maatschappelijk gezien acceptabel en financieel haalbaar?
Op 27 september 2017, ondertekenden alle regiogemeenten, de provincie Zuid-Holland, het Hoogheemraadschap van Rijnland en de Omgevingsdienst West-Holland het Energieakkoord Holland Rijnland. Nu ligt daar RES 1.0. Als de gemeenteraden daar de komende weken een klap op hebben gegeven wordt het op 1 juli 2021 aangeboden aan het Nationaal Programma (NP RES).
Parijs is zes jaar geleden. 2030 is over acht jaar en zeven maanden.
