Coronavirus: '10 tot 15 procent zegt prikafspraak Janssen af'

Directeur Sjaak de Gouw van de koepelorganisatie GGD GHOR verwacht dat tussen de 10 en 15 procent van de mensen die een afspraak hebben voor het Janssen-vaccin afziet van de prik. Dat zei hij woensdag in het Radio 1-programma Dit is de Dag. Hij reageerde daarmee op het nieuws dat het vaccin van Janssen niet meer gebruikt wordt voor jongere groepen.

Exacte cijfers had De Gouw nog niet over hoe de woensdag bij de GGD is verlopen. 'Landelijk zijn er een paar duizend mensen geweest die hebben gezegd: ik wil een andere afspraak, schat hij. 'Maar er zijn ook heel veel mensen die zeggen: ik blijf gewoon Janssen vertrouwen.'

Het kabinetsbesluit heeft volgens De Gouw in ieder geval niet geleid tot chaos bij de GGD. 'Er was zeker geen paniek', zegt de GGD-directeur. En ook de drukte bij de callcenters viel relatief mee. 'We hebben gisteren regulier 180.000 telefoontjes gehad. Vandaag waren het een paar meer in verband met Janssen.' De boodschap om Janssen grotendeels niet meer in te zetten was volgens hem dan ook "evenwichtig gebracht". De GGD werd kort daarvoor over het besluit ingelicht. Maar dat was voldoende om alle 5000 callcentermedewerkers tijdig te informeren, aldus De Gouw.

Donderdag zal waarschijnlijk de grens van 10 miljoen gezette coronaprikken worden gehaald. Dat verwacht Jaap van Delden van het RIVM, die woensdag de Tweede Kamer bijpraatte over het vaccinatieprogramma. Volgens Van Delden gaat het vaccineren 'heel erg soepel'. Hij verwacht dan ook dat het moet lukken alle volwassenen die dat willen voor 1 september volledig te hebben gevaccineerd.

Van de prikken die bij huisartsen en zorginstellingen zijn gezet, staat nog zo'n 40 procent niet in het centrale register van het RIVM. Het is volgens Van Delden wel belangrijk dat de centrale registratie op orde komt, zodat bijwerkingen van de vaccins beter gemonitord kunnen worden. Het percentage missende data is al flink naar beneden gebracht: zo'n twee maanden geleden ging het nog om 60 procent.

Het RIVM werkt samen met huisartsen, zorginstellingen en de leveranciers van de benodigde ICT aan het compleet krijgen van het register.

Rotterdam The Hague Airport (RTHA) ziet de zomer hoopvol tegemoet. 'De besmettingscijfers gaan omlaag en de vaccinatiegraad omhoog, dus de vraag van passagiers naar vluchten neemt toe', zegt woordvoerder Raymond de Jong. 'Tegelijkertijd zie je dat het allemaal nog erg grillig is. Veel landen in Europa staan nog op oranje, dus dat betekent dat we daar nog niet naartoe kunnen reizen.'

De luchthaven verwacht eind juli 80 procent van het aantal vluchten te faciliteren ten opzichte van recordjaar 2019. 'In dat jaar vervoerden we in totaal 2,1 miljoen passagiers', zegt De Jong. 'Het aantal vluchten zegt alleen niets over het aantal passagiers, dus of ze ook echt vol zitten, is nog even afwachten.'

Nederland is op weg naar het einde van de huidige coronagolf, maar dat gebeurt later dan vorig jaar, mede doordat we ons minder goed aan de coronamaatregelen hebben gehouden. Dat zegt Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). 'We lopen ten opzichte van vorig jaar een week of drie achter. Dat heeft misschien te maken met kouder weer, maar ook met het feit dat de naleving van de forse set maatregelen heel anders was. Vorig jaar kwamen we uit de golf door strakke maatregelen die pas versoepeld werden toen het echt voorjaar werd. Nu zijn we aan het versoepelen gegaan toen de aantallen nog hoog waren' aldus Kuipers.

Ziekenhuizen lopen de laatste weken leeg. Het aantal opgenomen coronapatiënten daalt snel en zal voorlopig ook blijven dalen. Over een paar weken liggen er waarschijnlijk zo'n 500 coronapatiënten in de ziekenhuizen (nu bijna 1200), van wie ongeveer 200 op de intensive cares (nu ruim 400). Dat heeft het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) berekend. Die afname komt voor een deel doordat de temperaturen nu stijgen, maar is ook te danken aan vaccinatie

De Gezondheidsraad zal bij het beantwoorden van de vraag of het wenselijk is ook jongeren te vaccineren tegen het coronavirus, mogelijk eerst kijken naar de situatie van jongeren uit medische risicogroepen. Dat zei voorzitter Bart-Jan Kullberg woensdag tegen Tweede Kamerleden. Het advies zou in verschillende fases kunnen verschijnen, 'met de meeste spoed voor de groep met een medisch risico'.

Het Europees Geneesmiddelenbureau oordeelde vorige week dat het coronavaccin van Pfizer/BioNTech geschikt en veilig is voor jongeren vanaf 12 jaar. De Europese Commissie besloot daarop dat het is toegestaan hen te vaccineren. Of dat gaat gebeuren, beslist ieder EU-land zelf.

Het afgelopen etmaal zijn 2602 nieuwe positieve coronatests geregistreerd bij het RIVM. Dat zijn er 141 minder vergeleken met vorig week woensdag. Het gemiddelde niveau over de afgelopen zeven dagen is hiermee weer iets verder gedaald.

In de afgelopen week kwamen er 20.373 nieuwe coronagevallen binnen bij het RIVM, aanzienlijk minder vergeleken met de voorgaande weken. Gemiddeld komt dit neer op 2910 nieuwe gevallen per dag, het laagste aantal sinds september vorig jaar.

In Rotterdam (167) werden de meeste besmettingen geteld afgelopen etmaal. In Amsterdam kregen 123 mensen een positieve testuitslag en in Den Haag waren het er 99. Daarna volgen Tilburg (46) en Zoetermeer (18).

Het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen is gedaald tot onder de 1200. Het is voor het eerst sinds begin oktober dat de totale bezetting onder die grens uitkomt. De leegloop komt doordat de ziekenhuizen steeds minder coronapatiënten hoeven op te nemen. In de afgelopen 24 uur belandden zes mensen op een intensive care en 67 op een verpleegafdeling.

In de afgelopen zeven dagen kwamen 623 nieuwe coronapatiënten in een ziekenhuis te liggen, gemiddeld 89 per dag. Dat gemiddelde daalt nu voor de vierde week op rij.

Het RIVM ziet de versoepelingen van de coronamaatregelen die zaterdag ingaan 'met zeer veel vertrouwen tegemoet', zegt directeur Jaap van Dissel. De derde stap in het openingsplan zal nauwelijks invloed hebben op de dalende trend in het aantal besmettingen, zo maakte hij woensdag duidelijk tijdens een presentatie aan Tweede Kamerleden.

Vanaf zaterdag mogen onder meer restaurants, musea, bioscopen, concertzalen en binnenruimtes van attractieparken weer open, zij het met een beperkt aantal bezoekers. Ook sporten in groepen mag weer en het advies voor thuisbezoek wordt verruimd tot maximaal vier personen per dag.

Over virusvarianten die gelden als zorgwekkend zei Van Dissel dat het beeld 'vrij stabiel' is. De oprukkende Indiase variant is in Nederland volgens hem 'te weinig aanwezig om daar al een lijn in te zien'.

Mensen uit de jongere groepen die nog gevaccineerd moeten worden, moeten het Moderna of het Pfizer-vaccin krijgen. Dat vindt de Gezondheidsraad. Als het kabinet het advies overneemt, dan krijgen de mensen die nog een uitnodiging krijgen geen Janssen-vaccin meer.

De Gezondheidsraad heeft een voorkeur voor de zogeheten mRNA-vaccins, omdat die effectiever zijn gebleken en minder bijwerkingen kennen dan de zogeheten vectorvaccins van AstraZeneca en Janssen. In zeldzame gevallen zijn mensen die met deze vectorvaccins zijn ingeënt, getroffen door een ernstige combinatie van trombose (bloedstolselvorming) en een tekort aan bloedplaatjes.

'Bij jongere mensen, die nu aan de beurt zijn voor vaccinatie, is het risico op een ernstig beloop van Covid-19 klein', schrijft de raad. 'Het risico op de zeldzame bijwerking van vectorvaccins, die in verhouding vaker voorkomt bij jongere mensen, weegt daardoor des te zwaarder.' Volgens berekeningen van het RIVM valt ook 'nauwelijks effect te verwachten op het aantal infecties, ziekenhuisopnames en sterfte door Covid-19 als alleen mRNA-vaccins worden gebruikt voor de huidige fase van het vaccinatieprogramma'.

Ouderen die geen moderne smartphone hebben of lastig kunnen omgaan met een computer, maken zich zorgen dat ze van de zomer niet naar het buitenland op vakantie kunnen. Dat meldt ouderenbond ANBO. De seniorenorganisatie vindt dat ouderen met een simpel papieren vaccinatiepaspoort moeten kunnen reizen.

In de plannen voor een Europees coronapaspoort gaat de aandacht nu vooral uit naar een digitale versie, een QR-code in een app op de telefoon. 'Lang niet alle ouderen hebben een moderne smartphone', zegt een woordvoerder van ANBO. 'Ook weten niet alle ouderen hoe zij via een computer de QR-code kunnen downloaden en printen.'

Het ministerie van Volksgezondheid verwacht dat het vaccinatiepaspoort op 1 juli klaar is. Maar ANBO vreest dat het voor ouderen die niet digitaal vaardig zijn te ingewikkeld wordt. Volgens de ouderenorganisatie is een stempel in het gele boekje, het internationaal geaccepteerde inentingsbewijs, een mooie oplossing. 'Maar GGD’en mogen die stempel niet zetten van minister Hugo de Jonge. De minister moet gehoor geven aan een motie van de Tweede Kamer, waarin staat dat inentingen tegen corona alsnog moeten kunnen worden bijgeschreven in het gele boekje', aldus de belangenclub.

Wie geboren is in 1982 of 1983 moet iets langer wachten voor het maken van een prikafspraak. GGD en RIVM nodigen woensdag geen nieuwe geboortejaren uit voor een coronavaccinatie.

Mensen uit 1981 waren dinsdag uitgenodigd. Op maandag konden mensen uit 1979 en 1980 een prikafspraak maken. Vorige week kwamen mensen uit 1969 tot en met 1978 aan de beurt. Elk geboortejaar bestaat uit ongeveer 200.000 mensen. Na die 'sprint' is het nodig nu even pas op de plaats te maken, aldus het RIVM. Mensen uit 1982 en 1983 kunnen misschien donderdag alsnog inloggen om de prikafspraak online in te plannen.

Het kabinet hoopt dat elke volwassene die dat wil voor half juli een eerste prik heeft gehad. De laatste lichting die daarbij aan de beurt komt, is geboren in 2003.

Het Plantenasiel in Leiden is weer open en dat is goed nieuws voor groenliefhebbers. Na versoepeling van de coronamaatregelen is het asiel vanaf nu weer elke vrijdag te bezoeken, meldt mediapartner Sleutelstad.

Thuisloze kamerplanten krijgen in het asiel een nieuwe kans. De vrijwilligers die er werkzaam zijn, nemen bijna dode of ongewilde plantjes aan en brengen ze weer tot leven. Vervolgens kunnen de planten op zoek naar een nieuwe eigenaar.

Ook toen het Plantenasiel de deuren moest sluiten vanwege corona hebben de vrijwilligers niet stilgezeten. Online bleven zij hun kennis en kunde delen en werden via Zoom workshops gegeven, maar helemaal hetzelfde was het niet. Het haalde volgens de vrijwilligers ‘de ziel uit het asiel’. ‘Mensen kwamen hier juist graag over de vloer om advies te vragen over planten’, zegt vrijwilliger Olf. De medewerkers zijn dan ook dolblij dat het Plantenasiel weer open mag.

Directeur van de GGD Hollands-Midden Sjaak de Gouw kijkt met grote tevredenheid naar de vaccinatiecijfers van de afgelopen periode. 'De opkomst is echt boven verwachting', zegt hij woensdag in het radioprogramma West Wordt Wakker. Volgens de Gouw is met name het vertrouwen in het vaccinatiebeleid de afgelopen periode enorm gestegen. 'Mensen horen het van hun medemens. Tuurlijk gaan er soms dingen mis en die komen dan in social media, maar over het algemeen zijn mensen erg tevreden als ze langskomen.'

Doordat het vaccinatiebeleid na een wat langzame start eindelijk op stoom is, kan de GGD volgens De Gouw zich nu goed gaan richten op risicogroepen zoals daklozen en mensen met een migratieachtergrond. 'Die komen nu aan de beurt op het gebied van zowel communicatie als vaccinatie. We werken samen met buurthuizen en bibliotheken om mensen uit te nodigen en ze voor te lichten. We zijn ook bezig met een videoboodschap voor de moslimgemeenschap', vertelt De Gouw.

De resultaten van het vaccinatiebeleid zijn ook terug te zien in de teruglopende besmettingscijfers. Toch worden in onze regio voorlopig geen teststraten gesloten, zoals in sommige andere regio's al wel gebeurt. De Gouw houdt er rekening mee dat het aantal afgenomen testen binnenkort weer zal oplopen, bijvoorbeeld omdat mensen die nodig hebben voor vakantie of om ergens toegang toe te krijgen.

Als iemand na een eerste prik met AstraZeneca last krijgt van een zeldzame en gevaarlijke bijwerking in het bloed, mag diegene geen tweede prik met dat middel krijgen. Dat zegt de Nederlandse toezichthouder voor vaccins, het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG).

Wat er dan moet gebeuren in plaats van de tweede AstraZeneca-prik, is nog niet duidelijk. De Gezondheidsraad onderzoekt of het mogelijk is vaccins te combineren, zodat mensen bij de tweede prik een ander middel krijgen. Zolang daar geen duidelijkheid over is, raadt het CBG mensen aan contact op te nemen met de behandelend arts voor advies.

Sommige mensen kunnen na toediening van het AstraZeneca-vaccin last krijgen van zowel bloedstolsels (trombose) als een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie). Die zeldzame combinatie kan dodelijk zijn. In Nederland hebben zeker zestien mensen die klachten gekregen na vaccinatie. Twee van hen zijn eraan overleden. Ongeveer 2 miljoen mensen in Nederland hebben het vaccin gekregen.

Het gebruik van een winkelwagen in de supermarkt zorgt er niet voor dat klanten 1,5 meter afstand van elkaar houden. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Onderzoekers gaven klanten een sensor waarmee ze konden bijhouden hoe vaak klanten dicht bij elkaar in de buurt kwamen. Klanten met een winkelwagen kwamen even vaak dichtbij elkaar als klanten zonder een winkelwagen. De meeste contacten waren slechts van korte duur: minder dan 10 seconden.

Wat volgens de onderzoekers wel werkt is het toevoegen van een beloning. Wanneer klanten een zak paaseitjes werd beloofd als ze voldoende afstand hielden van elkaar, bleken de contacten niet alleen minder lang te duren maar kwamen ze ook nog eens minder vaak voor. 'Winkels kunnen gebruikmaken van een stoplicht om de drukte te reguleren en een beloningssysteem om de afstand te stimuleren. We hebben aangetoond dat dit werkt, dus het zou mooi zijn als het ook echt in de praktijk gebracht wordt', aldus UvA-onderzoeker Tessa Blanken.

De Gezondheidsraad komt woensdag met een nieuw advies aan het kabinet. Waar dat advies precies over gaat is nog onduidelijk. Wel is bekend dat de Gezondheidsraad op verzoek van het kabinet onderzoek heeft gedaan naar het vaccineren met AstraZeneca bij mensen onder de 60 jaar. Het kabinet wil weten of die leeftijdsgrens omlaag kan, zodat ook jongere mensen het vaccin kunnen krijgen.

Daarnaast kijkt de raad ook naar de mogelijkheden voor het vaccineren van kinderen van 12 jaar en ouder. De Europese medicijnenwaakhond EMA zegt dat de coronavaccins van Pfizer BioNTech daarvoor gebruikt kunnen worden. Het Nederlandse kabinet wil echter eerst het advies van de Gezondheidsraad afwachten voordat het besluit genomen wordt.

Als laatste kijkt de raad naar de mogelijkheden om vaccins te 'mixen', waarbij de tweede prik een ander vaccin is dan de eerste. Dat zou problemen moeten voorkomen als een leverancier onverwachts niet meer kan leveren.

Naarmate de vaccinatiegraad toeneemt hebben steeds meer Nederlanders antistoffen tegen het coronavirus in hun bloed. In totaalk bezit zo'n 54 procent van alle bloeddonoren bij bloedbank Sanquin antistoffen. Een maand geleden was dat 32 procent. De toename is voornamelijk te zien bij de ouderen die als eerste aan de beurt waren om een vaccinatie te krijgen. Bijna 90 procent van de donoren boven de 70 jaar heeft antistoffen. Bij vijftigplussers en zestigplussers liggen die cijfers respectievelijk op 85 en 54 procent.

Ook steeds meer jongvolwassenen van tussen de 18 en 30 jaar oud laten meer antistoffen zien. Dat cijfer steeg afgelopen maand van 30 naar 40 procent. Dat komt deels door vaccinaties, maar ook door mensen die besmet zijn geraakt met het virus en daar weer bovenop zijn gekomen. Sanquin doet nog onderzoek naar de oorsprong van die antistoffen. De bloedbank hoopt dat er in juli zoveel mensen immuun zijn geworden dat besmettingen bijna niet meer kunnen overspringen.

Check hier hoeveel besmettingen er zijn in jouw gemeente.