Van 'cultuurbunker' tot publiekslieveling: Den Haag neemt afscheid van het Zuiderstrandtheater

DEN HAAG - 'Geldverspilling' en 'een lelijke betonnen kolos!'. Dat riepen veel sceptische Scheveningers in 2013, toen bekend werd dat er een tijdelijk theater zou komen op het Norfolkterrein. Dat theater was nodig omdat de Dr. Anton Phlipszaal en het Lucent Danstheater werden afgebroken en de opening van het gloednieuwe Spuiforum nog wel even zou gaan duren. De kritiek verstomde snel. Het Zuiderstrandtheater veroverde in rap tempo de harten van de Hagenaars. Dit weekend valt het doek definitief, met het festival ‘De Laatste Toegift’.
Een noodgebouw zou je het theater kunnen noemen. Een snel ontworpen en goedkope constructie, niet eens vastgezet met heipalen. Het Zuiderstrandtheater heeft geen goede start in 2014. Het ziet er zelfs naar uit dat het gebouw dat jaar volledig onbenut blijft. Omdat de bouw van wat dan nog Spuiforum wordt genoemd op zich laat wachten, blijven ook de Dr. Anton Philipszaal en het Lucent Danstheater langer staan. Het Residentieorkest en het NDT maken geen haast met de verhuizing en gaan pas over naar de nieuwe noodlocatie in 2015. Tot die tijd blijft de zaal met bijna duizend stoelen leeg.
Eerste paal Zuiderstrandtheater Scheveningen
Eerste paal Zuiderstrandtheater Scheveningen
Er wordt gemopperd in de stad. Kritische geluiden klinken er over de slechte bereikbaarheid en de desolate locatie, waar zo'n groot theater zou staan als een vlag op een modderschuit. De Haagse Stadspartij spreekt neerbuigend over een 'cultuurbunker'. Buurtbewoners vinden het maar niks: het zou voor verkeersoverlast gaan zorgen. Bovendien is het tijdelijke theater in eerste instantie vooral een kostenpost voor de gemeente Den Haag. Nog niets lijkt er op te wijzen dat het theater een succesverhaal zou gaan worden, als in september 2014 de opening wordt verricht.

Succesverhaal

Binnen twee jaar slaat de stemming compleet om. Jubelend constateren betrokkenen dat er in 2016 zo'n 160.000 bezoekers de weg naar het theater wisten te vinden. In de jaren daarna zouden dat er nog meer worden. Veel meer zelfs dan de criticasters hadden durven dromen. Het Zuiderstrandtheater ontpopt zich heel snel tot het theater voor iedereen en een plek waar alle genres samenkomen. Van peutertheater tot cabaret en van klassieke muziek tot familievoorstellingen. En niet te vergeten de zogeheten 'community-projecten', zoals de opera's van Kwekers in de Kunst. Het past er allemaal.
Divali-musical in het Zuiderstrandtheater I
Divali-musical in het Zuiderstrandtheater I © Omroep West
'Het werd een plek van heel de stad', zegt Frerick den Haan van het Zuiderstrandtheater. 'En bovendien aan het strand. Welke andere stad heeft dat?' Medewerkers denken dat juist die haven naast het theater ongekende mogelijkheden heeft geboden. 'Zo hebben we twee jaar geleden een festival gehad met de naam Wanderlust, waarbij het theater, de parkeerplaats en een hele grote boot als theaterzaal werden gebruikt', vertelt Frerick. Gedenkwaardig was voor hem ook het Gnawa Festival met Marokkaanse muziek, dat zorgde voor een enorme toeloop van bezoekers uit de Schilderswijk. Of een project met Muziekcentrum 1001 Nachten: duizend kinderen zaten er in de zaal, die allemaal een instrument bespeelden.

'Het theater moet blijven'

In de loop der jaren verandert de omgeving van het theater drastisch. Er verrijzen woningen rondom het Zuiderstrandtheater. Het plan is altijd geweest dat op de locatie van het theater appartementen zouden komen. Maar na een aantal jaar is dat niet meer voor iedereen zo vanzelfsprekend. Er komt een nieuwe discussie op gang. Steeds meer mensen vragen zich af of dit gebouw niet behouden moet blijven.
De Haagse Stadspartij die de komst van het theater eerder helemaal niet zag zitten, vraagt in 2017 samen met de VVD en de Partij Voor de Dieren of het college kan onderzoeken of het gebouw kan blijven staan. Dat gebeurt niet. Wat misschien wel kan is het gebouw in zijn geheel inpakken en ergens anders weer neerzetten. 'Het is een theater dat je ook zo uit elkaar kunt halen als een bouwpakket', vertelt Frerick den Haan. 'Of het ook gaat gebeuren en waar is niet duidelijk'.

De laatste toegift

Dit weekend is het Zuiderstrandtheater echt voor de laatste keer open. Dat moment wordt gevierd met het kleinschalige festival De Laatste Toegift, waarop een paar hoogtepunten van de afgelopen zes jaar nog een keer terugkeren. Sander van de Pavert onder meer, die volle zalen trok met zijn show Lucky TV Live. Maar ook Kwekers in de Kunst en het Residentieorkest. Vrijwilligers nemen de bezoekers tijdens dit festival veilig en coronaproof mee voor en achter de schermen.
De medewerkers gaan het Zuiderstrandtheater vast wel even missen, maar kijken ook uit naar hun nieuwe werkplek vanaf september: Amare. 'Ik ben er al een paar keer geweest', vertelt Frerick den Haan. 'Het is zo’n waanzinnig mooi gebouw. Hele mooie zalen en daar kan straks zoveel. Ook die opening gaan we uitgebreid vieren. Niet alleen voor genodigden, maar voor iedereen. We kijken er echt naar uit.'
Impressie van de concertzaal in Amare
Impressie van de concertzaal in Amare © Zuiderstrandtheater / Amare