Dave (19) riep op tot rellen in Leiden: 'Besefte later pas dat het stom was'

'Zaterdag 30 januari om 21.00 uur rellen op Leiden Centraal (meetpoint). Deel dit massaal door! Neem vuurwerk mee, alles wat goed is. Het is tijd om op te staan mensen!'. Zo luidde de oproep die eind januari in de Telegram-groep 'Leiden Rellen' werd geplaatst. De politie ontdekte al snel dat de 19-jarige Dave uit Noordwijkerhout achter die oproepen zat.

Dave plaatste de berichten op dinsdag 26 en woensdag 27 januari. Agenten stonden een paar dagen later bij hem voor de deur. Hij kon direct mee naar het politiebureau en zat een aantal dagen vast. Ook de officier van justitie en de rechter nemen de oproep zeer serieus.

'U heeft tegen de politie al wat dingen gezegd, zoals dat het nooit uw bedoeling was geweest', zegt de rechter, nadat hij de oproep nog een keer heeft voorgelezen. Dave knikt en herhaalt met trillende stem wat hij eerder had verklaard. 'Ik ben altijd veel bezig geweest met Instagram. Ik wilde op een andere manier content krijgen en had daarom op Telegram een groep aangemaakt en deze oproep gedaan. Een broer van mij woont in Leiden. Ik wilde hem op de hoogte houden van wat er allemaal gebeurde in de stad. Achteraf is het heel stom van me dat ik die oproep heb geplaatst.'

Zo'n tweehonderd mensen waren lid van zijn groep 'Leiden Rellen', bleek uit onderzoek van de politie. Dave zegt die mensen te hebben uitgenodigd via Instagram. Ook geeft hij aan dat hij niemand van de groep persoonlijk kende. 'Het had erger kunnen aflopen, hé? U riep mensen ook nog eens op om de oproep massaal te delen, daardoor zouden nog meer mensen de tekst kunnen lezen. U heeft de beelden van de rellen in andere steden gezien?', vraagt de rechter. 'Ja, dat vond ik ook erg. Ik besefte later pas dat het stom was. Ik ben blij dat de groep uiteindelijk is verwijderd en er niks is gebeurd', reageert Dave weer met trillende stem. Het lijkt alsof hij zijn tranen probeert weg te slikken.

De rechter wil meer weten over zijn zogeheten 'content'. 'Zo'n tekst lijkt me wat serieuzer dan content’, aldus de rechter. Dave: 'Ik wilde kijken of mensen filmpjes en foto's naar me zouden sturen om te zien waarmee ze bezig waren. Die wilde ik dan op Instagram plaatsen om andere mensen weer op de hoogte te brengen. Het was nooit mijn bedoeling geweest om zelf te gaan rellen.'

Zijn Telegram-groep was niet de enige 'relgroep' op deze chatdienst. Zo waren er begin dit jaar veel meer groepen actief zoals Rellen in Nederland 2.0, Rellen Den Haag en bijvoorbeeld Rotterdam Chat Avondklok. Dave bleek ook van dit soort groepen lid te zijn. 'Ik wilde als eerste de filmpjes te zien krijgen', verklaart hij, terwijl hij zijn hoofd buigt alsof hij zich schaamt. Hij zegt daarna dat hij inmiddels wel is gestopt met zijn nieuwsaccount en alleen nog een privéaccount heeft.

De rechter haalt het advies van de reclassering erbij. Dave woont bij zijn moeder en heeft een parttimebaan in de zorg. De reclassering adviseert om het jeugdstrafrecht toe te passen, ondanks dat Dave 19 jaar is. En een coachingstraject om toezicht te kunnen houden. Volgens de reclassering is er een klein risico dat Dave weer in de fout kan gaan. Met dat advies mag Dave zich volgens de officier van justitie in de handen knijpen. 'Voor opruiing worden ook gevangenisstraffen uitgedeeld', zegt hij. 'Zou je dan je baan verliezen?' 'Ja', reageert Dave snel.

De officier van justitie stelt dat op het moment van de oproep Nederland op bepaalde plaatsen in brand stond. 'Het zijn roerige tijden geweest. Dan is internet een heel machtig wapen, mensen zijn bevattelijk. Als gevolg van die oproep zouden massale vechtpartijen kunnen uitbreken. Op bepaalde plaatsen in Nederland werden stenen gegooid naar politieagenten, dit soort dingen zijn vreselijk. Denk ook aan de mensen die hierop afkomen en puur uit zijn op plunderingen.' De officier van justitie verwijst hierbij naar de plundering van een vestiging van Primera in Den Bosch. Tijdens de rellen werd de winkel compleet leeggehaald en vernield. De desbetreffende ondernemer was radeloos.

Toch zegt de officier van justitie wel mee te gaan in het advies van de reclassering om het jeugdstrafrecht toe te passen. 'Maar een ding moet duidelijk zijn: dit mag nooit meer gebeuren. Ik gun u ook een mooie toekomst, u heeft een baan in de zorg, bent ook goed bezig. Maar ik moet óók kijken naar vergelijkbare gevallen. U moet wel een stok achter de deur hebben, dit echt goed tussen uw oren knopen en tien keer nadenken voor u wat doet.' De eis is veertien dagen jeugddetentie, waarvan elf voorwaardelijk, met een proeftijd van twee jaar. Hiervoor heeft Dave al drie dagen vastgezeten. Daarnaast eist de officier van justitie een werkstraf van tachtig uur. Als die niet goed wordt uitgevoerd veertig dagen jeugddetentie. En de officier van justitie eist dat Dave onder toezicht blijft van de reclassering.

De advocaat van Dave pleit voor alleen het coachingstraject. 'Schuldig, maar zonder strafoplegging. Ik vraag mij ten zeerste af of hij zich bewust is geweest van het risico. Hij heeft hier ook gezegd dat hij nieuwscontent wilde creëren en dat hij zijn broer op de hoogte wilde brengen en wilde waarschuwen. Zo'n oproep is dan volkomen tegenstrijdig, maar het illustreert wel dat hij niet wist waar hij nou mee bezig was.' Daarnaast vindt de advocaat dat Dave zijn straf al heeft gehad. 'Hij was laatst met zijn moeder bij mij en heeft bijna alleen maar zitten huilen.' Een coachingstraject vindt de advocaat wel verstandig, mits het traject is verbonden aan een maximale periode van twee jaar.

'Wilt u nog iets kwijt?', vraagt de rechter daarna aan Dave. Die schudt zijn hoofd om weer naar beneden te kijken, naar zijn tafeltje. De rechter besluit een korte schorsing in te lassen en verlaat de zaal. Als hij de deur sluit, richt de advocaat zich tot zijn cliënt. 'Wilde je echt niet nog wat zeggen?', vraagt hij. Dave schudt zijn hoofd weer en kijkt gespannen naar de deur waarachter de rechter is verdwenen. De tranen lijken hem hoog te zitten. Zijn advocaat probeert hem gerust te stellen en zegt dat hij het goed heeft gedaan. Na enkele minuten gaat de deur open en neemt de rechter plaats.

Uiteindelijk vindt hij dat er toch een straf moet volgen voor de actie van Dave. 'Dit feit is te ernstig.' De rechter veroordeelt Dave tot 120 uur taakstraf, waarvan veertig uur voorwaardelijk, met een proeftijd van twee jaar. Daarnaast moet hij zich melden bij de jeugdreclassering voor een coachingsproject voor de duur van twee jaar. Dave staat op en verlaat stilletjes de zaal.