Slaapplaats voor de kat blijkt meesterwerk van Delftse kunstenaar Jan Schoonhoven

Francien van Dalen restaureert werk van Delftse kunstenaar Jan Schoonhoven I
Francien van Dalen restaureert werk van Delftse kunstenaar Jan Schoonhoven I © Marco Zwinkels
DELFT - Jarenlang lag het bij iemand thuis, ergens bovenop een kast. De kat lag er graag op te slapen. Een leek zou het dan ook kunnen aanzien voor een knap gemaakte sinterklaassurprise. Maar dit huisje van karton en papier in kwestie bleek een uniek sleutelstuk van de Delftse kunstenaar Jan Schoonhoven; volgens de kenners een van de meest significante Nederlandse kunstenaars en prominent lid van de beroemde nulbeweging. Minutieus is het werk in de afgelopen maanden gerestaureerd en inmiddels is 'Het Apostelhuis' te zien in Museum Prinsenhof.
Jan Schoonhoven overlijdt in 1994. Zijn hele leven woont en werkt hij in Delft, waar hij zijn kunstenaarschap combineert met een hele gewone baan bij de PTT. In 1953 is Schoonhoven zoekende. Hij verkeert in een depressie. Voor zijn zoontje Jaap bouwt hij speelgoed van papier en ribkarton; ridderkastelen, fabrieken en een bergmassief. Daar heeft hij zoveel plezier in dat hij ook professioneel begint te werken met deze materialen. Hij maakt kerken van papier en karton. Omdat dit kwetsbare materialen zijn, gaan alle werken verloren. Tenminste, dat wordt lange tijd gedacht.
Enkele jaren geleden klopt er ineens iemand bij het museum aan, met de vraag: 'is dit iets?' Dat 'iets' is Het Apostelhuis. Een smalle gotische kapel van papier en karton, met vier verdiepingen. Gevuld met veertig getekende figuurtjes die apostelen, evangelisten en Bijbelse dieren voorstellen. Een verbeelding van het huis van God. Hoewel het werk in slechte staat verkeert en de kattenharen er letterlijk nog op zitten, weten ze bij het museum niet wat ze zien. Er blijkt dus wel degelijk nog een werk van Schoonhoven uit deze jaren te bestaan.
Jaren die belangrijk waren voor de ontwikkeling van de kunstenaar, omdat hij later zou overstappen op het maken van de abstracte reliëfs, die nog wel op diverse plekken te zien zijn. Museum Prinsenhof verwerft Het Apostelhuis in 2019, maar moet constateren dat het niet in al te beste staat verkeert. Gelukkig biedt de Vereniging Rembrandt financiële steun.
Het Apostelhuis van Jan Schoonhoven I
Het Apostelhuis van Jan Schoonhoven I © Marco Zwinkels

Gespecialiseerd restaurateur

Francien van Dalen wordt ingeschakeld. Zij is gespecialiseerd in het restaureren van papier en karton en krijgt de opdracht het werk zorgvuldig onder handen te nemen. Het papier en karton waarmee Het Apostelhuis vlak na de oorlog is gemaakt, is duidelijk goedkoop en eenvoudig. Het is fragiel en op sommige plaatsen beschadigd. Om het te kunnen restaureren is het voor haar essentieel om te achterhalen welke volgorde, technieken en constructies Schoonhoven heeft toegepast tijdens het maken van het kunstwerk. Dat is gelukt. Het kwetsbare werk blijft bewaard voor de volgende generaties.
Tot en met 11 oktober is Het Apostelhuis te zien op een kleine tentoonstelling over Schoonhoven en zijn werk. Naast dit herontdekte werk zijn er ook zes vroege tekeningen te zien en twee latere witte reliëfs.