Afghanen in de regio bezorgd om hun moederland: 'Dromen zijn nachtmerries geworden'

'Heb je de beelden gezien van de mensen die vanaf het vliegtuig naar beneden vielen? Zelfs een heel goede Hollywoord-regisseur kan niet zo'n scenario schrijven', zegt Haron Babakry tegen mediapartner WOS. Hij kwam toen hij 23 jaar was naar Nederland en werkt tegenwoordig als rijinstructeur in Kwintsheul. Babakry bekijkt de beelden uit Afghanistan met verdriet en verbazing.

Hij heeft neefjes en nichtjes in de hoofdstad Kabul wonen. Via WhatsApp houdt hij dagelijks contact met ze en met zijn gedachten is hij bij de Afghaanse bevolking. 'De Taliban heeft net de controle overgenomen in Kabul, maar als ze straks echt gezag hebben, zien we wel wat er gaat gebeuren. Het zijn wolven in schaapskleren denk ik', vertelt hij. 'Ik heb filmpjes gezien waarop de Taliban een 12-jarig meisje van haar moeder afpakken. Het meisje schreeuwt, de moeder schreeuwt. Maar ze denken gewoon dat het hun bezit is.'

Iemand die tijdens het vorige Taliban-regime in Afghanistan naar Nederland vluchtte, is Nasir Ahmad Refa uit Den Haag. Hij was 12 toen hij hier met zijn broer aankwam en werkt tegenwoordig bij de gemeente Den Haag als medewerker welzijn, jeugd en participatie. 'De situatie in die tijd was verschrikkelijk. Niks mag, alles wordt voor je bepaald. De Taliban bepalen hoe je je moet kleden, hoe je je moet gedragen, wat je wel of niet op school krijgt.'

De huidige situatie in zijn moederland houdt hem erg bezig, vertelt hij in West Wordt Wakker. 'Wij zijn enorm gechoqueerd en aangeslagen. We zijn echt woedend over wat er is gebeurd. Twintig jaar lang hebben alle Afghanen zij aan zij met hulporganisaties en militairen geholpen om een beter Afghanistan te maken. Ze hebben allemaal dromen gehad en die zijn in één klap nachtmerries geworden. Er is hen een gouden toekomst beloofd en dat is na twintig jaar ineens weggevallen. Iedereen is zeer aangeslagen.'

De Haagse Mehdi Rezai kan niets anders doen dan hopen dat zijn familie veilig blijft. Toen hij 11 jaar was kwam hij met zijn ouders uit veiligheidsoverwegingen naar Nederland. Van familieleden, die verspreid door Afghanistan wonen, begrijpt hij dat de wanhoop groot is. 'Er is verdriet en onzekerheid over de toekomst. Ook door het Taliban-regime van 1994 tot 2001, natuurlijk. In die periode zijn veel mensen vermoord, dat gebeurde al als je voor de overheid werkte. Ook hadden vrouwen niet het recht om te werken of te studeren. Het is dus begrijpelijk dat mensen nu het land uit willen', zegt hij tegen mediapartner Den Haag FM.

Dat de huidige situatie in het land nijpend is, kan Rezai alleen maar onderschrijven. 'Je kunt spreken van een humanitaire ramp. Meer dan 150.000 mensen zijn gevlucht naar de hoofdstad Kabul en zestig procent van de mensen heeft dringend hulp nodig omdat ze in armoede leven. Het is verschrikkelijk.'

Intussen probeert Adil Izemrane zich in Griekenland voor te bereiden op een eventuele vluchtelingenstroom. De Hagenaar zegde zes jaar geleden zijn baan als makelaar op om op het hoogtepunt van de oorlog in Syrië te gaan helpen op het eiland Lesbos. 'Honderdduizenden mensen zijn binnen Afghanistan op drift geslagen, maar je ziet ook dat mensen vanuit buurlanden plannen maken om een eventuele oversteek te maken. Die berichten krijgen we, maar de aantallen zijn moeilijk te voorspellen', vertelt de mede-oprichter van hulporganisatie Movement on the Ground in West Wordt Wakker op Radio West.

'We zien de verslagenheid in de ogen bij Afghanen die hier zijn en nog familieleden in Afghanistan hebben. Mensen zijn bang dat Afghanistan twintig jaar terug in de tijd wordt geworpen, naar de tijd van de Taliban, het fundamentalistische regime. Dat de rechten van vrouwen en kinderen weer keihard terug worden geworpen.'