GroenLinks Den Haag wil wijzigen van slavernij-achternaam gratis maken

De nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij
De nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij © ANP
DEN HAAG - Achternamen als Bloemendaal, Bladheuvel of Kenswil. Ze klinken misschien onschuldig, maar komen voort uit de slavernij en kunnen een verwijzing zijn naar een slavenhouder of plantage. Nakomelingen van slaven met zo'n naam zouden daardoor dagelijks worden geconfronteerd met het slavernijverleden. GroenLinks Den Haag wil daarom dat wijzigen van achternamen met een slavernijverleden gratis wordt.
'Mensen met zo'n achternaam worden eraan herinnerd dat ze uit die tijd komen, dat ze uit het slavernijverleden komen', zegt GroenLinks-raadslid Serpil Ates in West Wordt Wakker. 'Als we als mens bevrijd willen worden van een gedwongen situatie of naam, dan pas kunnen we echt afrekenen met ons slavernijverleden.'
GroenLinks volgt hiermee de stappen die de gemeenteraad van Utrecht momenteel aan het zetten is. Daar werd een motie aangenomen om het makkelijker te maken voor Nederlanders om hun achternaam te wijzigen als die een link met het slavernijverleden heeft.
Toen de slavernij in 1863 werd afgeschaft moesten alle tot slaaf gemaakten in een klap een achternaam krijgen. Vaak bedacht de plantagehouder of de ambtenaar ter plekke een naam. Achternamen waren regelmatig een verbastering van de eigen Europese naam van de slavenhouder, een geografische naam of een fantasiecombinatie van Nederlandse woorden. Zo ontstonden namen als Vriesde (De Vries), Kenswil (omdraaiing van Wilkens), Bloemendaal of Bladheuvel.

Hoge kosten

Ates pleit er daarom voor om de omslachtige en dure procedure voor het veranderen van je achternaam aan te pakken. 'Als eerste moet je een aanvraag indienen bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. En alleen die aanvraag kost al 835 euro', legt Ates uit. 'En daarbij moet je een psychologisch onderzoek doen om te laten zien dat je er heel veel last van hebt, dan praten we al over duizenden euro's.'
Na de aanvraag en het psychologisch onderzoek wordt gekeken of de achternaam veranderd mag worden. 'En dan kan het dus zijn dat het verzoek wordt afgewezen', aldus Ates. 'Dan krijg je je geld niet terug en ben je alles kwijt.'

Andere achternamen

Ates snapt dat er ook andere mensen zijn die graag hun achternaam willen veranderen om heftige redenen, bijvoorbeeld als die naam hen herinnert aan huiselijk geweld waarmee ze te maken hebben gehad of als de achternaam op zichzelf al raar of gek is. 'Ik vind dat die mensen ook het recht zouden moeten hebben om hun naam zonder problemen en al te veel rompslomp en geld te kunnen veranderen.'
'Maar wat ik ook heb begrepen is dat mensen met een achternaam die op zichzelf al raar, gek of lelijk is, geen psychologisch onderzoek hoeven te doen', gaat Ates verder. 'Daar is meteen duidelijk dat zo'n achternaam niet kan, waardoor de kosten al lager liggen dan bij iemand met een naam die herinnert aan een slavernijverleden.'