Nog een half jaar te gaan, maar de Haagse gemeenteraad voert al een verkiezingsdebat

17 september 2021, 07:01 • 5 minuten leestijd

Het stadhuis van Den Haag © ANP

DEN HAAG - De algemene beschouwingen zijn twee uur bezig als Sebastian Kruis van de PVV aan VVD-fractieleider Frans de Graaf vraagt met welke partijen de liberalen na de verkiezingen een coalitie willen vormen. Met in principe iedereen, antwoordt De Graaf, behalve dan met de PVV. Om daar nog een kleine sneer aan toe te voegen: 'Het is aan u om daar verandering in te brengen.' Voordat het debat zich verder ontrolt, grijpt burgemeester Jan van Zanen in. 'We gaan niet nu al de coalitieonderhandelingen voeren.' Het is nog lang geen maart 2022, wil hij maar zeggen. Maar toch: met nog precies een half jaar te gaan, werpen de gemeenteraadverkiezingen hun schaduwen al wel vooruit.

Want als er iets boven water komt tijdens het uren durende debat dan is het wel waarover die verkiezingen zullen gaan – als er voor die tijd geen grote verrassingen meer opduiken. Alle partijen maken deze donderdag tijdens de algemene beschouwingen duidelijk wat voor hen de belangrijkste thema's zijn: woningbouw en direct daaraan gekoppeld de groei van de stad én de financiën: moeten bijvoorbeeld de komende vier jaar de gemeentelijke belastingen omhoog?

Vrijwel alle partijen in de raad zijn het erover eens dat de crisis op de woningmarkt een van de belangrijkste opdrachten bevat voor de komende jaren. De wachtlijsten voor een sociale huurwoningen lopen op, beleggers kopen massaal woningen op, overbewoning leidt in sommige wijken tot gevaarlijk situaties en troep op straat. Daar moet dringend wat aan gebeuren, vinden veel partijen. Een van de oplossingen is het bouwen van tienduizenden woningen, onder meer in De Binckhorst, in de driehoek tussen de grote stations en Zuidwest.

Toch zijn er ook partijen die twijfelen of bouwen alleen wel de enige remedie is voor de problemen. Want wordt het niet gewoon te druk in Den Haag; zeker met nog vele tienduizenden extra huizen erbij?

Hart voor Den Haag is de partij die donderdagochtend direct de discussie daarover opent. De grootste partij in de stad wil de 'ongeremde bevolkingsgroei' beperken, aldus fractieleider Richard de Mos. Geen statushouders meer opvangen, bijvoorbeeld. De druk op onder meer sociale voorzieningen wordt te groot met de komst van die nieuwkomers. 'We moeten een krachtig signaal geven dat we dit niet meer aankunnen.'

Het leidt direct tot een stortvloed aan interrupties door vooral linkse partijen. Want, stellen die: De Mos gaat daarmee over een grens. 'Ik ben hier heel boos over', briest Mikal Tseggai van de PvdA. Er is geen sprake van dat de nieuwkomers verantwoordelijk zijn voor het woningtekort en ook niet voor het wegvallen van draagvlak onder sociale voorzieningen. Daarvoor zijn de aantal simpelweg niet hoog genoeg, is haar redenering.

Lesley Arp van de SP: 'Dat de verzorgingsstaat onder druk staat, komt door VVD-beleid. Daardoor zijn bijvoorbeeld de zorgtaken over de schutting geflikkerd. De Mos wijst de verkeerde dader aan.' Arjen Kapteijns van GroenLinks: 'U zet een deel van de stad buitenspel.'

De Mos weer: 'Ik heb nooit gezegd dat het aan mensen ligt. Het ligt aan het beleid. En u stopt de vingers in de oren en zegt dat er niets aan de hand is.'

Ondanks de kritiek van de linkerflank, zijn er ook partijen die lieten doorschemeren vroeg of laat wel een discussie te willen aangaan over de bevolkingsgroei. De VVD, bijvoorbeeld en natuurlijk ook de PVV. 'Je hebt in Den Haag een grotere kans om te worden neergestoken dan op een huis', aldus PVV-fractieleider Sebastian Kruis, die en passant ook aankondigt dat hij lijsttrekker is bij de aanstaande verkiezingen. 'Ik ga de partij naar een eclatante overwinning leiden.'

Het CDA in de Haagse raad heropent ook de discussie die in de regio tot flinke trauma's heeft geleid: annexaties. Den Haag heeft binnen de eigen gemeentegrenzen nog erg weinig ruimte om te bouwen. Raadslid Cees Pluimgraaff had recent al een nog niet succesvol voorschotje genomen door te opperen dat een stukje Wassenaar waarop nu nog het hoofdkantoor van de ANWB is gevestigd bij Den Haag te trekken. Dit om ervoor te zorgen dat de stad invloed krijgt op wat er straks wordt gebouwd.

Fractieleider Kavish Partiman stelt nu dat het misschien tijd wordt om ook iets breder te kijken. Annexaties horen wat hem betreft 'tot de mogelijkheden'. Hij laat ook doorschemeren dat het nog te verschijnen verkiezingsprogramma van zijn partij daarover meer duidelijkheid bevat.

Een ander groot onderwerp wordt ongetwijfeld de gemeentelijke financiën. Vorige week werd duidelijk dat Den Haag er niet gezond voorstaat. Onder meer omdat de stad volgens wethouder Anne Mulder (VVD, financiën) te weinig geld krijgt van het Rijk, dreigen in de toekomst flinke tekorten te ontstaan. Voor volgend jaar kon de begroting onder meer door meevallers en een greep in de reserves nog net sluitend worden gemaakt. De jaren erna dreigt een tekort van 19 miljoen euro.

Ook donderdag zijn alle partijen het erover eens dat het stadsbestuur vooral een dringend beroep moet doen op het Rijk om met meer geld over de brug te komen.

Tot blijft het daar niet bij. Want D66 en GroenLinks maken duidelijk dat er meer moet gebeuren. De lokale belastingen moet omhoog, zoals de onroerendezaakbelasting (OZB). 'Den Haag is een stad waar veel te doen is, die veel te bieden heeft. Daar mag best een verhoging tegenover staan', vindt Arjen Kapteijns van GroenLinks. Maar daar voelen CDA en VVD helemaal niets voor. Sterker: de VVD wil de lasten zelfs verlagen. Volgens de liberale fractieleider Frans de Graaf is het niet uit te leggen aan de grote groep mensen met een bescheiden hypotheek dat de gemeente straks op de stoep staat om geld te vragen. 'Omdat wij anders de begroting niet rondkrijgen.'

Hoewel nog slechts één partij in Den Haag een programma heeft gepresenteerd en de kieslijsten nog moeten worden samengesteld, worden daarmee deze algemene beschouwingen het eerste verkiezingsdebat in de aanloop naar 16 maart 2022.