Stijgende gasprijzen groot probleem voor kwekers: 'Eten wordt onbetaalbaar'

Producenten van bloemen, planten en groenten in de glastuinbouw worden het hardste getroffen door de enorme prijsstijging op gas en ook elektriciteit. 'Het is voor sommigen niet meer vol te houden als dit nog langer duurt', gaat Ter Laak verder. 'Ik verwacht zelfs schaarste in de supermarkten, omdat er er gewoon hele sectoren stoppen met hun productie. Het is niet meer te betalen. Maandag was de dagprijs nog 0,70 euro, vandaag 1,20 euro, dat is een stijging van veertig procent.'

Volgens Ter Laak is er ook geen goede oplossing. 'Onze bloemen worden anderhalf jaar van tevoren geteeld. We kunnen niet opeens minder lampen aanzetten, dan loopt het hele productieproces in de war en kunnen we een deel van onze teelt weggooien. Dan kunnen we net zo goed meteen stoppen.' Volgens de kweker komt zijn bedrijf wél door deze crisis heen. 'Maar het is een grote streep door de rekening. We kunnen de kostprijs namelijk ook niet doorberekenen in de verkoopprijs, zo werkt het gewoon niet in de tuinbouw, het gaat op vraag een aanbod.'

Wouter Duijvesteijn van Beyond Chrysant uit Naaldwijk is zich op dit moment beraden welke strategie ze gaan hanteren om de crisis te lijf te gaan. 'De productie verlagen zou een oplossing kunnen zijn, maar we zijn voor een groot deel ook al toekomstige verplichtingen aangegaan. Die zullen we sowieso moeten nakomen.'

Volgens hem moet er in elk geval íets gebeuren. 'De prijs valt niet bij te benen. Daar kan onze opbrengst nooit tegenop. We zijn gelukkig redelijk goed voorbereid, doordat we al veel doen met duurzaam kweken, zoals met ledlampen. Uiteindelijk willen we naar gasloos kweken, maar in dit geval kan de techniek deze extreme kosten niet bijbenen.' Glastuinbouw Nederland vreest dan ook dat kwekers gaan omvallen als de situatie nog langer dan drie maanden aanhoudt óf nog erger wordt.

'Deze prijzen zorgen voor een zware crisis in de tuinbouw', zegt Jacco Vooijs, voorzitter van Glastuinbouw Westland. 'Maar ook daarbuiten; in alle voedselbranches waarin veel energie verbruikt wordt. Ons eten gaat gewoon veel duurder worden. Want ook voor het produceren van de verpakkingsmaterialen, zoals kartonnendozen of plasticzakjes van groente en fruit en ander voedsel, is energie nodig. Ondernemers zullen geen risico meer durven nemen, dan ontstaat er schaarste.'

Volgens hem moet er samen met de overheid naar een oplossing worden gezocht om er voor te zorgen dat we ons eten in januari nog kunnen betalen. In andere Europese landen is inmiddels een plafond voor de gasprijs vastgesteld. Of dat ook in Nederland moet gebeuren, weet de glastuinbouwvoorzitter niet. Vooijs: 'Ik weet niet of dat de oplossing is. Misschien wel, misschien subsidiering. De overheid moet eerst inschatten wat de gevolgen zijn en denken in worstcasescenario's.' Bij Lugt Lisianthius in Monster staan ze er nuchter in. 'We hebben ons er op ingesteld dat het voor dit jaar zo blijft, en dat vanaf 1 januari de gasprijs gewoon weer gaat dalen.'