Donaties en giften? Drie Haagse partijen zwijgen over herkomst geld

11 oktober 2021, 07:03 • 5 minuten leestijd

Het stadhuis van Den Haag © John van der Tol

DEN HAAG - Vrijwel de gehele Haagse gemeenteraad was het er in maart van dit jaar over eens: politieke partijen in de raad moeten voortaan elk jaar aan de stad laten zien of ze giften en donaties hebben ontvangen en welke andere inkomsten ze kregen. Een motie van de Haagse Stadspartij daarover werd aangenomen. Maar een paar maanden later blijkt dat de mate van openheid per partij verschilt. Drie partijen hebben zelfs helemaal geen financiële verantwoording afgelegd.

Landelijke partijen zijn wettelijk verplicht om donaties van meer dan 4500 euro te melden, maar op lokaal niveau zijn er geen regels. 'En dat werkt ongewenste praktijken in de hand', zei raadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij. Daarom stelde zijn partij samen met GroenLinks, SP en de PvdA dit voorjaar voor om in Den Haag donaties boven de 500 euro voortaan openbaar te maken. Ook andere inkomsten 'die ten goede komen' aan de lokale partijen moeten openbaar worden, vinden de partijen. Het gaat dan bijvoorbeeld over bijdrages die landelijke partijen aan hun lokale afdelingen geven. De motie kreeg veel steun, alleen de PVV en Hart voor Den Haag/Groep de Mos stemden tegen.

De kwestie 'partijfinanciering' leidt in de Haagse gemeenteraad al jarenlang tot discussies, vooral rondom Hart voor Den Haag/Groep de Mos. Groep de Mos botst regelmatig met andere partijen, omdat De Mos donateurs zoals de eigenaar van zalencentrum Opera zou voortrekken. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) hebben de voormalige wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui zich zelfs schuldig gemaakt aan corruptie, onder meer vanwege het regelen van nachtvergunningen voor de Opera. De twee ontkennen. Volgens De Mos misbruikte hij zijn positie niet om zaken voor donateurs te regelen, maar voerde hij slechts zijn verkiezingsprogramma uit. Bovendien, zo stelt hij, hebben lokale partijen sponsors nodig om de campagnekas te vullen, omdat zij niet zoals landelijke partijen subsidie krijgen.

Via de motie legde de gemeenteraad zichzelf op dat de financiële informatie voor 1 juni van dit jaar openbaar moest worden. Dat hebben alle partijen gedaan op de PVV, Nida, de Islam Democraten en de Partij voor de Eenheid na. Zij leverden niets in.

Fractievoorzitter Adeel Mahmood van Nida deed dat deze week alsnog nadat Omroep West navraag deed. Mahmood zei dat hij was vergeten om de informatie te verstrekken. Tahsin Çetinkaya van de Islam Democraten gaf als reden op dat de partij überhaupt geen donaties, giften of andere inkomsten heeft gekregen. Bovendien bestaat zijn partij binnenkort niet meer omdat de Islam Democraten met de komende gemeenteraadsverkiezingen opgaat in Denk. Sebastian Kruis van de PVV zegt dat hij publicatie onzin vindt. 'Mijn partij houdt zich aan de regels die landelijk zijn vastgesteld.' De PvdE heeft niet gereageerd op vragen van Omroep West.

De partijen die wel financiële informatie hebben verstrekt geven ieder een eigen uitleg aan openheid. Een aantal partijen zoals de Haagse Stadspartij, GroenLinks, SP en de PvdA - de indieners van de motie - publiceert hun gehele jaarrekening over het jaar 2020 met soms daarbij een uitgebreide toelichting.

Vaak melden deze partijen dat er geen giften boven de 500 euro zijn geweest. Als die er wel waren dan zijn de gevers raadsleden of wethouders. Volgens afspraak staan zij periodiek een vastgesteld bedrag af aan de partij. Voor de PvdA heeft in 2020 wethouder Martijn Balster bijvoorbeeld in totaal 3950 euro afgedragen. De drie PvdA-raadsleden elk 925 euro. D66 heeft eenzelfde soort regeling, waarbij de wethouders Van Asten (3876 euro) en Bruines (4776 euro) het meeste afstaan. De D66-raadsleden komen uit op een bedrag van 1129 euro per persoon.

Overigens is de financiële informatie van D66 een stuk minder omvangrijk dan van sommige andere partijen. Het past op een A4'tje en beschrijft enkel de inkomsten die de lokale afdeling krijgt. 'De inkomsten van de afdeling D66 Den Haag over 2020 bestaan volledig uit de bijdrage van (interim) raadsleden, wethouders en de bijdrage vanuit het D66 landelijk bureau (8695 euro)', staat er. Al die bedragen zijn per politicus uitgewerkt in het verslag.

Hart voor Den Haag/Groep de Mos geeft ook inzicht in de partijfinanciering, maar laat achterwege of de partij giften of donaties heeft gekregen. Bij de post 'opbrengsten' worden alle inkomsten bij elkaar geveegd en omschreven als: lidmaatschap/sponsoring/etc. In 2020 had Hart voor Den Haag 37.472 euro aan opbrengsten.

De VVD heeft het financieel jaarverslag 2020 ingeleverd compleet met een winst- en verliesrekening en een toelichting. Volgens de partij zijn er in 2020 geen giften 'rechtstreeks' binnen gekomen. Ook waren er geen subsidies of 'andere' inkomsten aan de orde. 'De inkomsten van de Haagse VVD bestaan voor het leeuwendeel uit contributie van leden en bijdragen van deelnemers aan trainingen', beschrijft de partij. Deze bedragen komen in 'geen enkel geval' boven de 500 euro uit.

Verder is er een aantal partijen die een paar zinnen in de mail heeft gezet. Zo schrijft de Partij voor de Dieren dat de partij geen Haagse afdeling heeft en voor 'Haagse gemeentelijke activiteiten' ook geen specifieke giften heeft ontvangen, de SGP meldt dat de partij in totaal een bedrag van 312 euro aan giften kreeg en de ChristenUnie schrijft geen giften te hebben ontvangen, maar noemt geen bedragen bij de inkomsten. 'Onze inkomsten bestonden dat jaar uit alleen inkomsten verworven uit de vaste contributiegelden van leden van de partij', staat in de mail.

Het was de bedoeling dat de effectiviteit van de afspraken over de partijfinanciering elk jaar geëvalueerd zouden worden tijdens de raadsconferentie. Maar bij de raadsconferentie die eind september werd gehouden is het niet besproken. Peter Bos van de Haagse Stadspartij wil de kwestie daarom tijdens de komende begrotingsbehandeling in november alsnog aan de orde stellen.

Via deze link kan je de financiële verantwoording van de partijen bekijken.