Delftse moskee verdenkt onderzoekers wel degelijk van infiltratie: 'Gekke dingen gebeurd'

Beeld ter illustratie
Beeld ter illustratie © ANP
DELFT - In Delftse moskeeën is toch onderzoek gedaan, hoewel de gemeente dat vorige week ontkende. Dat stelt de Delftse islamitische stichting Al Ansaar na intern onderzoek. 'Er zijn gekke dingen gebeurd binnen onze stichting. We hebben aanwijzingen dat NTA bij ons binnen is geweest.' NTA (Nuance door Training en Advies) is een onderzoeksbureau dat in opdracht van de overheid moskeeën en andere islamitische organisaties heeft doorgelicht.
Eerder onthulde de NRC dat verschillende gemeenten, waaronder Delft, opdracht zouden hebben gegeven tot een geheim onderzoek naar radicalisering binnen verschillende moskeeën in Nederland. Onderzoekers zouden de moskeeën hebben geïnfiltreerd zonder zichzelf kenbaar te maken. Delft ontkent echter dat het onderzoek heimelijk is uitgevoerd en claimt dat het onderzoek volgens de wet is verlopen.
Abdelmonim Maanaoui, voorzitter van stichting Al Ansaar, heeft veel moeite met het onderzoek van NTA. Hij kan geen geldige reden bedenken. 'We hebben namelijk altijd in goed vertrouwen met elkaar samengewerkt. Dit voelt wel vervelend, ik vind het ook moeilijk. De gemeente gaf ons het gevoel dat de gemeenschap als onderdeel van de oplossing voor het probleem werd gezien, terwijl ze ons tegelijk als onderdeel van het probleem zagen.'

Delft niet uniek

Maanaoui is er daarnaast wel zeker van dat het onderzoek niet volgens de wet- en regelgeving is uitgevoerd. De voorzitter ziet dat in andere steden waar NTA onderzoek deed ook sprake was van infiltratie op basis van berichtgeving van de NRC, en heeft te horen gekregen dat de onderzoeksopdracht aan NTA niet anders was ten opzichte van andere steden.
'Waarom zou het onderzoek in Delft in die zin uniek zijn?', vraagt Maanaoui zich hardop af over de rechtmatigheid van het onderzoek van NTA. 'Het lijkt mij bijzonder dat de onderzoeken hier wel correct volgens de wet zijn uitgevoerd, terwijl in andere steden met dezelfde opdracht voor NTA is gebleken dat de wet is overtreden. Ik snap niet dat je als Gemeente Delft tot deze ontkenning komt', gaat hij verder.

'Zijn er camera's opgehangen?'

De aandacht voor het NTA-rapport heeft ook veel teweeggebracht binnen de gemeenschap in en rond de moskee. 'Of het nu een jongen van tien jaar oud is die Arabische lessen volgt, of een man van 83 die iedere dag komt voor zijn dagelijkse gebed. Iedereen is ontzettend geschrokken van dit verhaal', vertelt Maanaoui.
'Diezelfde jonge jongen van tien vroeg zich af of ze ook camera’s hadden opgehangen. Ik krijg kippenvel van zo’n opmerking, daar wil je zo’n jochie niet mee opzadelen. Ik denk daarom dat de gemeente de impact van dit verhaal niet in het vizier heeft gehad. Een onderzoek als dit vergroot juist de kloof en werkt polarisatie in de hand', gaat de voorzitter verder.

Onderzoek onnodig

Bovendien gelooft Maanaoui dat de onderzoekers wel degelijk binnen zijn geweest in de moskee, ook zonder zich kenbaar te maken. 'We hebben intern meerdere mensen gesproken en hebben genoeg aanleiding om te geloven dat er mensen binnen zijn geweest om informatie te krijgen uit onze gemeenschap over radicalisering. Daar zijn genoeg aanwijzingen voor', aldus Maanaoui.
Volgens de voorzitter was deze vorm van onderzoek helemaal niet nodig geweest. 'Alle informatie van en over ons is gewoon beschikbaar voor de gemeente en te verkrijgen via het bestuur. We hebben en hadden toen niks te verbergen. Het onderzoek had dus niet gehoeven. We hebben altijd geprobeerd transparant te zijn naar onze eigen bezoekers', legt Maanaoui uit.

Ontkenning blijft vreemd

Ook Liedewei Timmermans, raadslid voor Onafhankelijk Delft, snapt niet dat de gemeente tot de huidige ontkenning is gekomen. Zij vindt het opvallend dat de verklaring van de gemeente volledig indruist tegen de claims die zijn gemaakt in het onderzoek van de NRC. 'Ik kan mij echt niet voorstellen dat de betrokken journalisten bij de NRC achteloos hebben gehandeld', vertelt zij aan mediapartner Omroep Delft.
'Wat ik met name lastig vind is dat de NRC meldt dat eerst een heimelijke werkwijze vermeld stond op de website, maar dat deze later weg is gehaald na publicatie van het artikel in de krant. Ik vind de verklaring van NTA tegenover de gemeente daarom lastig', besluit zij.

Geen heimelijk onderzoek

Het gaat volgens de islamitische stichting Al Ansaar vooral om de onderzoeksmethode ‘participatief observeren op openbare publiekstoegankelijke plaatsen’ zonder de gemeenschap daarover te informeren. Dat is iets dat niet mag: een onderzoeker moet zich kenbaar maken bij de organisatie die hij onderzoekt.
In de schriftelijke beantwoording van vragen die de Delftse fracties van Onafhankelijk Delft, GroenLinks, de PvdA en het CDA hebben gesteld, is het onduidelijk op wat voor openbare publiekstoegankelijke plaatsen wél onderzoek is uitgevoerd door NTA, gezien een moskee ook onder deze definitie valt. Op navraag moet de gemeente toch bekennen dat er in de nabije omgeving van de gebedshuizen onderzoek is gepleegd. Juist omdat het in de aard ligt van de onderzoeksmethoden van NTA, is het een noodzaak.

Antwoorden van gemeente onduidelijk

In een rapport van NTA uit 2020 staat eerder genoemde methode ook beschreven. Daarin valt te lezen dat het bij deze onderzoeksmethoden belangrijk is om hetgeen wat online gevonden wordt te toetsen aan de realiteit. Het zorgt voor een betrouwbaar resultaat volgens NTA.
Bij dat onderzoek horen formele en informele interviews en er wordt daarnaast ook op locatie onderzoek gedaan naar het gedrag binnen de organisatie middels participerende observatie. Volgens het onderzoeksbureau zijn de gemeenschap, de plaats en de bezoekers allen een integraal onderdeel van het onderzoek bij participerende observatie.

Onderzoek om te kijken of ze op hun plek zitten

Volgens een woordvoerder van de gemeente was het uitgevoerde onderzoek nabij de moskeeën puur om te bepalen of de islamitische organisaties en moskeeën ook echt op hun plek te vinden zijn, zoals zij online vermelden. Dat gebeurde eveneens na online onderzoek middels open bronnen.
Anders dan NTA in haar rapport uit 2020 meldt, horen de bezoekers en de gemeenschap daar niet bij volgens de gemeente. 'Om er op die manier zeker van te zijn dat er geen brievenbusfirma’s zijn of iets dergelijks.'

Duidelijk dat mensen zijn aangesproken

Voor Maanaoui is het in ieder geval wel duidelijk dat mensen zijn aangesproken: 'Vanuit de verklaringen van NTA, de gesprekken met de gemeente en ons eigen interne onderzoek weet ik in ieder geval zeker dat er gekke dingen zijn gebeurd binnen onze organisatie.'
De gemeente houdt op navraag vol dat het onderzoek conform wet- en regelgeving is verlopen. 'NTA geeft aan dat zij op openbare publiektoegankelijke plaatsen zijn geweest tijdens de uitvoering van de krachtenveldanalyse uit 2017. Daaronder wordt een moskee niet gerekend. Voor het bezoeken van openbare publiektoegankelijke plaatsen is geen toestemming nodig zolang er geen interactie plaatsvindt tussen onderzoeker en personen', laat de gemeente weten in een schriftelijke reactie.

Alles op tafel krijgen

Timmermans van Onafhankelijk Delft rekent er in ieder geval op dat de kwestie nog besproken zal worden tijdens de commissie Economie, Financiën en Bestuur op 25 november. 'Ik denk dat het ’t waard is om alles op tafel te krijgen, het is wat dat betreft goed om erover te debatteren', sluit Timmermans af.