Onderwijzers vrezen voor sociale achterstanden bij leerlingen als scholen moeten sluiten

'De leerlingen zijn de schooldiscipline al kwijt', zegt rector Rob de Kleijn van het Fioretti-college in Lisse. Op zijn eigen school ziet de rector hoe sommige studenten steeds verder achterop raken. 'Als je puur kijkt naar het gemiddelde, valt het nog wel mee. Dan doen ze het niet slechter dan andere jaren. Maar het is nu wel heel uiteenlopend. De ene student scoort hartstikke goed, de ander juist weer heel laag.'

Volgens De Kleijn zijn bij veel leerlingen belangrijke vaardigheden weggezakt, zoals het voorbereiden van een toets en het toepassen van de lesstof. 'En als je ziet dat ze nu al het ritme kwijt zijn, dan zou een schoolsluiting heel slecht zijn voor het onderwijs', vervolgt de rector. 'Als we nu twee weken dicht moeten, dan weer een paar weken open mogen en vervolgens de vakantie krijgen, kun je de leerlingen en de collega's hier wel opvegen.'

Ook onderwijsdirecteur Toon van Velzen van het PCPO Westland, een scholengroep met vijftien basisscholen, denkt er zo over. Ook zijn scholen hebben te maken met forse uitval door corona. 'Op sommige scholen zijn al twee of drie klassen uitgevallen vanwege oplopende besmettingscijfers in de klas. Het lijkt voorlopig ook niet minder te gaan worden, dus de situatie is zeer zorgelijk.'

Van Velzen hoopt dat een eventuele schoolsluiting nog even op zich laat wachten om leerlingen toch nog wat uit de feestdagen te laten halen. 'Het Sinterklaasfeest is voor veel kinderen het hoogtepunt van het jaar. Mijn inschatting was eigenlijk dat we ongeveer twee weken voor de kerstvakantie dichtgaan. Dan is het vier weken even rustig en kunnen de kinderen les krijgen via het beeldscherm. Maar met de huidige cijfers, weet ik niet of we dat gaan halen. Het wordt wel spannend.'

Taco Jacobs, docent aan het Oranje Nassau College in Zoetermeer, hoopt juist dat de scholen zo lang mogelijk openblijven zodat leerlingen nog fysiek les kunnen krijgen. ' Dan kun je contact leggen met die kinderen. Met het beeldscherm mis je toch een bepaalde manier van aanpakken.'

Net als zijn collega's vreest ook Jacobs voor de achterstanden die kinderen opbouwen door de almaar terugkerende maatregelen, met name op sociaal vlak. 'Kinderen ontwikkelen een enorme sociale achterstand. Dingen die voor ons allemaal heel vanzelfsprekend waren in onze jeugd, maken zij nu niet mee. Denk bijvoorbeeld aan schoolfeesten, klassenuitjes, kampen. Al die randzaken zijn er al af. Wat je overhoudt is puur het vaste onderwijs, en je merkt dan dat kinderen dat sociale aspect wel erg missen.'

Stichting De Haagse Scholen, met in totaal 44 reguliere basisscholen, 3 scholen voor speciaal basisonderwijs en 5 scholen voor voortgezet speciaal onderwijs, ziet nog wel wat problemen in een sluiting van de scholen. Al helemaal als deze vrijdag wordt aangekondigd en maandag ingaat. 'Overschakelen op thuisonderwijs vergt echt wel de nodige voorbereiding. Dat kunnen we niet zomaar even regelen', zegt Eke Wolters, woordvoerster voor De Haagse Scholen.

Ondanks het feit dat de scholen inmiddels wel ervaring hebben met onderwijs op afstand, is de omslag niet voor iedere school even makkelijk gemaakt. 'Sommige scholen hebben al laptops voor kinderen, maar andere niet. Ook wordt er bij thuisonderwijs toch een bepaalde ondersteuning van de ouders gevraagd. Binnen onze scholen zijn er relatief veel ouders die de Nederlandse taal niet machtig zijn, en dat maakt het moeilijk om de kinderen die ondersteuning te bieden.'

De meeste onderwijzers zien nu al dat veel kinderen thuisblijven omdat ze besmet zijn, of omdat zij bij iemand wonen die besmet is. Dat zorgt ervoor dat klassen regelmatig halfvol zitten of helemaal uitvallen. 'We proberen zoveel mogelijk over te stappen op digitaal onderwijs. De school draait wel nog steeds', zegt Jacobs.

Op het Fioretti-college van De Kleijn zit al zo'n 10 procent van de leerlingen thuis. Hoe hoog dat percentage bij De Haagse Scholen ligt is niet helemaal duidelijk. 'Wij hebben 52 scholen, en die zijn allemaal anders. Dat heeft invloed op hoe je je afstandsonderwijs inricht', zegt Wolters. 'Ik kan natuurlijk niet voor iedere school spreken.'

Donderdag bracht het OMT (Outbreak Management Team) het advies aan het kabinet naar buiten om de scholen toch open te houden, mogelijk met aanvullende maatregelen. Begin deze week gaf het OMT al aan om strengere regels voor het onderwijs te willen vermijden. De PO-raad, woordvoerder voor het basisonderwijs, hoopt dat het kabinet dat advies opvolgt.

'Tijdens eerdere schoolsluitingen hebben we gezien dat het voor kinderen ontzettend belangrijk is om samen met klasgenootjes naar school te gaan', zegt voorzitter Freddy Weima. De scholen hebben al te kampen met het hoge ziekteverzuim onder zowel leerlingen als docenten en een gebrek aan vervangers door het landelijke lerarentekort. Volgens Weima staan de scholen voor 'ongekende uitdagingen'.