Haagse PvdA-wethouder Balster door het stof: toch zegt oppositie vertrouwen op

'Ik heb ruis veroorzaakt bij de raad en in de stad. Dat betreur ik en daar bied ik mijn excuses voor aan.' Met deze woorden probeerde wethouder Balster donderdagmiddag na een urenlang debat de verhoudingen met een uitermate kritische gemeenteraad te lijmen. Maar het was voor veel partijen niet genoeg. 'Wij hebben de excuses en zelfreflectie uit de wethouder moeten trekken', zei SP-fractievoorzitter Lesley Arp. De Haagse Stadspartij, SP, Hart voor Den Haag/Groep de Mos, Partij voor de Dieren en de PVV dienden daarom een motie van wantrouwen in.

Het debat liep donderdag hoog op en draaide om een pre-advies van de Welstand- en Monumentencommissie over de sloopplannen in de Drevenbuurt in Den Haag Zuidwest. Daar staan duizend woningen op de nominatie om gesloopt te worden en plaats te maken voor nieuwe huizen. Volgens Balster is sloop noodzakelijk omdat de woningen in zeer slechte staat verkeren.

Maar de Drevenbuurt is gemeentelijk beschermd stadsgezicht vanwege de cultuurhistorisch waarde van de wijk en die beschermde status moet worden opgeheven om te kunnen slopen. De welstandscommissie is tegen het intrekken van die status en heeft afgelopen maart op eigen initiatief een negatief pre-advies gegeven aan wethouder Balster. 'Het beschermd stadsgezicht staat vernieuwing of verdichting niet in de weg', concludeerde de commissie. 'Binnen en met gebruikmaking van de cultuurhistorische kernwaarden kunnen opgaven van deze tijd ingepast worden.'

Dit pre-advies kwam de gemeenteraad pas maanden later, in oktober, onder ogen, terwijl de voorzitter van de welstandscommissie al in juli bij de wethouder had aangedrongen op het versturen van dit pre-advies naar de raad. 'Daarmee kan in de zorgvuldige belangenafweging niet alleen het college maar ook de raad dit onafhankelijk preadvies ten aanzien van de intrekking van het beschermd stadsgezicht betrekken', schreef Marianne Loof, voorzitter van de Welstands- en Monumentencommissie op 23 juli in een mail aan Balster.

Volgens Peter Bos van de Haagse Stadspartij heeft de wethouder belangrijke informatie 'vakkundig buiten beeld gehouden'. Bos: 'De wethouder verstopt een cruciaal advies onderin de kast, alleen om megalomane sloopplannen door te drukken. Het achterhouden van informatie is een politieke doodzonde. De rode haan van de PvdA heeft drie keer gekraaid.' Ook de SP reageerde verbolgen en sprak van 'regentenpolitiek'. 'Er is niets mis met wethouders met ambitie, maar als hij echt overtuigd is van zijn plannen dan verdedigt hij ze met open vizier, zonder een rookgordijn op te trekken.'

Vanuit de coalitiepartijen klonk ook kritiek. VVD-raadslid Jan Pronk zei 'serieuze' vragen te hebben, omdat de wethouder eerder in een commissievergadering zei dat de welstandscommissie zelf had kunnen beslissen om het pre-advies naar de raad te sturen. Maar later moest Balster erkennen dat welstand deze bevoegdheid helemaal niet heeft. 'De opmerking van de wethouder voelt daarom als afschuiven', zei Pronk. 'Het is jammer dat een mooi project bezoedelt dreigt te worden door gesteggel over procedures.'

Volgens wethouder Balster heeft hij de raad 'naar eer en geweten' willen informeren en heeft hij de gebruikelijke procedure doorlopen. 'Maar het pre-advies dat wij in maart kregen is een type advies dat wij niet kennen', zei Balster. 'Het is een vreemde eend in de bijt en heeft geen formele status.' Daarom is het pre-advies pas bij de raad terecht gekomen, toen het college een voorlopig intrekkingsbesluit over het beschermd stadsgezicht nam, aldus de wethouder. 'Dat was geen bewuste strategie.'

Toch erkende de wethouder na een paar uur debatteren dat hij met de kennis van nu anders zou hebben gehandeld en bood hij zijn excuses aan. 'Ik heb goed naar de raad geluisterd en ik realiseer mij dat ik onrust heb veroorzaakt', zei hij. 'Daar bied ik mijn excuses voor aan. Als u mij vraagt of ik het de volgende keer weer zo zou doen dan is mijn antwoord: nee. Ook betreur ik het dat ik de indruk heb laten ontstaan dat de welstandscommissie zelf zou kunnen beslissen over het versturen van adviezen aan de raad.' Balster wil de procedure tegen het licht houden.

Voor de coalitie en drie oppositiepartijen was deze mea culpa genoeg, maar voor een deel van de oppositie niet. 'Ik koop niets voor deze excuses', zei William de Blok van Hart voor Den Haag. En volgens de PVV komt de spijtbetuiging te laat. 'De excuses komen pas als het doek voor de wethouder begint te vallen', zei PVV-fractievoorzitter Sebastian Kruis.

De PvdA was juist blij met de spijtbetuiging. 'Het is belangrijk dat de wethouder zelfreflectie heeft getoond', zei PvdA-fractievoorzitter Mikal Tseggai. 'En hij heeft gezegd dat hij dit de volgende keer niet meer zo zou doen.' Ook VVD’er Pronk toonde zich gevoelig voor de excuses. 'Ik waardeer de knieval van de wethouder en het doet mij wat dat de wethouder zo door het stof gaat.' Maar Pronk wilde nog geen politiek oordeel vellen. Eerst wil hij de gespreksverslagen zien van de contacten tussen het stadhuis en de Welstandscommissie. 'Pas dan kan ik oordelen over het handelen van de wethouder.' Balster beloofde die verslagen, als ze er zijn, naar de raad te sturen. De motie van wantrouwen werd met 16 stemmen voor en 27 stemmen tegen verworpen.