Middeleeuwse muur ontdekt op Binnenhof

De bakstenen muur van 1,5 bij 1,5 meter werd maandag bij toeval ontdekt. 'Vanwege de komende verbouwing graven we op allerlei plekken op het Binnenhof putten om te zien of er kabels en leidingen liggen, of funderingen', vertelt Andjelko Pavlovic, archeoloog bij de gemeente Den Haag.

'Op die manier weten we straks bij de werkelijke renovatie precies hoe diep we ergens moeten graven, of juist niet.' Tijdens het graven van zo'n put werd de muur ontdekt, ter hoogte van de galerij langs de Eerste Kamer.

Volgens Pavlovic gaat het om een stuk fundering uit de dertiende eeuw. Dat is ook de tijd waarin de Ridderzaal is gebouwd. Maar bij welk pand de fundering precies hoorde, is niet bekend. 'We weten dat er in die tijd op deze plek een complex stond van de graven van Holland. Aan de kant waar de muur is gevonden stonden vermoedelijk poortgebouwen, mogelijk in combinatie met verblijven voor de edelen en ridders van Holland.'

Maar omdat er door de eeuwen heen op het huidige Binnenhof heel veel is gebouwd, gesloopt en weer opgebouwd, is het lastig te zeggen waar de fundering precies bij hoorde. 'Het is nog maar een klein stukje van een veel grotere puzzel. We hopen de komende jaren meer stukjes te kunnen blootleggen en zo de samenhang te zien.'

De fundering is opgebouwd uit grote bakstenen. 'Kloostermoppen heten die stenen, al weten we niet precies waarom. Het zijn hele vroege bakstenen, die in de late Middeleeuwen in Nederland ook zijn verwerkt in kloosters, kerken en kastelen', vertelt Pavlovic.

'In de dertiende eeuw kon je het aantal bakstenen gebouwen in Den Haag op één hand tellen. Huizen waren toen nog van hout met leem en hadden een rieten dak. Want baksteen was een waanzinnig duur bouwmateriaal. Ze zijn gemaakt van klei, die moest worden gewonnen, in mallen gedaan en gebakken op 800 tot 900 graden. Daarbij was ongelooflijk veel hout nodig. En voor grote gebouwen heb je duizenden, zo niet tienduizenden bakstenen nodig. Dat kost ongelooflijk veel geld en was voor de gewone man niet te betalen. Dat konden alleen de edelen, zoals de graven van Holland.'

Begin november werd er tijdens de voorbereidingen op de renovatie ook al een opgraving gedaan op het Binnenhof. Toen ging het om de zware fundering van een middeleeuwse traptoren. Archeoloog Pavlovic: 'Dat was op een iets hoger niveau, vermoedelijk daterend uit de vroege vijftiende eeuw. We denken dat die fundering zo zwaar was omdat het mogelijk de trapopgang naar een soort galerij ondersteunde.'

Hoe dat er toen uitzag, zullen de archeologen nooit precies weten, omdat uit die tijd geen tekeningen of andere documentatie bestaat. Wel verwacht Pavlovic dat er tijdens de voorbereidende werkzaamheden en de renovatie van het Binnenhof zelf nog het nodige zal worden gevonden.

De oude fundering blijft voorlopig behouden, maar zal niet zichtbaar zijn voor publiek. De put met de vondst wordt voorlopig weer volgestort met grond.