De bonte en kleurrijke patronen van beeldend kunstenaar Christie van der Haak: 'Het is altijd uniek'

Christie van der Haak
Christie van der Haak © Omroep West
DEN HAAG - Wie van bont en kleurrijk houdt, is bij de Haagse ontwerper en beeldend kunstenaar Christie van der Haak (71) aan het juiste adres. Met een overdaad aan kleur en onverwachte combinaties van patronen creëert ze met stoffen, tapijten, behang, keramiek en glaswerk een heel eigen wereld. Dat is bij het Stedelijk Museum in Kampen niet onopgemerkt gebleven, want nadat Van der Haak het gebouw omtoverde tot een suikerpaleis ontving het museum afgelopen weekend de 10.000ste bezoeker.
Hoewel Christie van der Haak geen bekende naam is bij het grote publiek, blijkt ze een cijfercanon: nooit eerder had het prachtige museum in Kampen zoveel bezoekers over de vloer. Daarbij moet ze het vooral hebben van mond-op-mondreclame. Maar de lovende reacties in het gastenboek spreken wat dat betreft boekdelen. Zo schrijft ene Steven: 'Na de explosie van kleur ontstaat de verstilling. Groots.'
De bonte wereld van Christie van der Haak: 'Toch past het allemaal'
De Haagse kunstenaar is regelmatig aanwezig in het museum. Ook omdat ze haar atelier in Den Haag tijdelijk heeft opgetrokken in de nabijgelegen synagoge van Kampen. Ze is blij verrast met de grote belangstelling en wordt regelmatig aangesproken: 'De één na de ander zegt: oh, u heeft me zo gelukkig gemaakt. Het is een heel rare ervaring, maar het is wel heel mooi.'

Spiegeling

Rond 2003 is Van der Haak namelijk overgestapt van het schilderen naar het ontwerpen van textielpatronen. Op één van haar schilderijen is te zien hoe een man gemarteld wordt. 'Het waren altijd schilderijen waar ik me heel erg aansloot bij alle ellende die in de wereld gebeurde.' Tegenwoordig maakt ze kleurrijke, abstracte patronen waar mensen zichtbaar vrolijk van worden. 'Ik ben nu heel erg blij dat mensen gelukkig worden.'
Door te spiegelen ontstaat een symmetrisch motief
Door te spiegelen ontstaat een symmetrisch motief © Omroep West
In haar atelier laat ze ons zien hoe ze te werk gaat. Op een papiertje, formaat A5, omlijnt ze een rechthoek, waarin ze met dikke en dunne markeerstiften een patroon tekent. Telkens weer houdt ze er twee spiegels bij om te kijken welk symmetrisch motief ontstaat. Gevoelsmatig voelt ze aan wanneer het klaar is en welke kleuren daarbij horen. Ze laat zich daarbij verrassen. 'Ik weet nooit wat het gaat worden. Ik wil ook niet dat het iets wordt. Daar ben ik eigenlijk niet mee bezig. Het gaat echt om de abstractie, om de vorm.'

Vloeken

De tentoonstelling van Van der Haak is een totaalbeleving. Bij het betreden van de museumzalen word je overvallen door een een bombardement van patronen en kleuren. Op de stopcontacten en beveiligingscamera na is alles aangekleed met het werk van de beeldend kunstenaar. Toch is het spreekwoord overdaad schaadt vreemd genoeg niet van toepassing hier. 'Mensen zeggen ook: het is heel raar om zoveel kleuren en dingen bij elkaar te zien die eigenlijk vloeken. En toch past het allemaal, toch kan het allemaal.'
Terwijl we onze ogen uitkijken in één van de zalen moet ik denken aan de pracht en praal ten tijde van zonnekoning Lodewijk XIV. Maar Van der Haak heeft zich opvallend genoeg laten inspireren door Russische folklore. 'Ik had een film gezien waarin mensen in Siberië heel erg arm waren, maar waar de krant opengevouwen op tafel lag als een soort tafelkleed. Want er waren mooie patronen in de krant gedrukt. Mensen zoeken altijd naar troost, naar het verfraaien door patronen.'

Art Deco

De designs van de Haagse kunstenaar doen ook heel erg denken aan de kunststroming Art Deco, eind negentiende eeuw, ook wel Jugendstil genoemd. Het is geen toeval, want zij heeft jarenlang les gegeven aan de kunstacademie in Kampen, dat nog steeds een opmerkelijk aantal zeer goed bewaard gebleven Art Nouveau-panden kent. De tentoonstelling heet dan ook: Nouveau Deco.
Een design van Christie van der Haak
Een design van Christie van der Haak © Omroep West
Maar de ontwerpen roepen eigenlijk de meest verschillende associaties op. 'Sommige mensen zeggen: het zou zo in Zuid-Amerika gemaakt kunnen zijn. Dan komt iemand anders die zegt: dat vind ik nou typisch iets uit het noorden van Zweden, waar ze heel veel tapijten maken. En weer een ander zegt: Afrika. Maar geen Nederland. Terwijl je hier ook prachtige folklore hebt. Staphorst bijvoorbeeld. Dat is prachtig versierd. Er zijn een aantal dingen hier in de buurt die zijn zo mooi, maar mensen moeten vooral naar Kampen komen. Je weet gewoon niet wat je ziet.'

Balletdanser

Hoewel ze moderne technieken niet schuwt, zweert ze bij het handmatig tekenen. De computer is wat dat betreft verboden terrein. 'Juist dat handmatige is voor mij heel erg belangrijk. Doordat ik het met de hand doe, is het altijd uniek. Het is iets wat alleen ik gemaakt kan hebben. En iemand anders doet het met de hand weer anders. Je zou zo'n lijn kunnen vergelijken met een balletdanser.'
Ondanks haar leeftijd maakt ze elke dag weer nieuwe ontwerpen. Ze ziet dat ook als een soort van noodzaak. 'Eigenlijk moet je elke minuut dat je aan het tekenen of ontwerpen bent, voelen alsof het je laatste minuut is. Stel dat het zo meteen ophoudt, wat kan ik nog maken om naar buiten te brengen waar de wereld wat aan heeft? Een soort noodzaak daarbij voelen. Het is een prettig gevoel dat je met een belangrijke zaak bezig bent, dat je iets te vertellen hebt.'
De tentoonstelling Nouveau Deco is nog te zien tot 30 januari in het Stedelijk Museum Kampen. Voor wie daar niet naar toe kan, bij uitgeverij Jap Sam Books is de publicatie Celebrating Patterns verschenen, met een overzicht van haar recente werk.