Opnieuw gaat Haagse traditie niet door: waarom zijn de vreugdevuren zo belangrijk?

Corona is net als voor heel veel andere dingen de grote spelbreker. Tot een paar weken geleden zag de komende jaarwisseling er nog rooskleurig uit. Burgemeester Jan van Zanen verleende eind september de evenementenvergunning voor de vuurstapels op het strand van Duindorp en Scheveningen en in Laak en Escamp, omdat hij er vertrouwen in had dat ze veilig ontstoken kunnen worden. Maar toen brak er opnieuw een coronagolf uit, liepen de besmettingscijfers op en deed de omikronvariant zijn intrede en ging er een streep door alle evenementen na 17.00 uur.

Dat klopt, maar daar komt hij van terug. Zijn idee was dat het kabinet evenementen in de avond tijdens de jaarwisseling wel zou toestaan, zodat mensen wat te doen hebben en ze eventuele opgekropte frustratie niet zullen omzetten in rottigheid. Hij zei zich zorgen te maken over 'het ventiel', ook gezien het afgekondigde vuurwerkverbod.

Maar inmiddels is duidelijk dat het kabinet weinig ruimte bied voor versoepelingen en als die er al komen deze pas op 14 december bekend worden. Daarom heeft Van Zanen ervoor gekozen om de organisatoren duidelijkheid te bieden en een streep door de vuren te zetten.

Daarnaast speelt mee dat omliggende gemeenten alle oud en nieuwactiviteiten hebben afgelast. Als de vreugdevuren wel zouden doorgaan, betekent dat een 'onbeheersbare toestroom van publiek vanuit de Haagse regio naar de vuren', zei Van Zanen. 'Omdat de vreugdevuren een eerlijke kans verdienen, is dat een onaanvaardbaar risico.'

Het is een traditie die al ver terug gaat en is ontstaan uit het kerstbomen rausen. Dit liep in de jaren tachtig steeds verder uit de hand, waardoor de jaarwisseling in Den Haag een soort veldslag werd met miljoenen euro's aan schade en tientallen gewonden. Halverwege de jaren negentig is daarom besloten om in de stad nog maar een paar vreugdevuren toe te staan, waaronder de vuren op Scheveningen en Duindorp. Het werd daardoor aanzienlijk rustiger in de stad tijdens oud en nieuw.

De eerste jaren zeker. Hele families deden tussen kerst en oud en nieuw mee met het stapelen van de vuurtorens, opgezweept door de strijd die inmiddels was ontstaan tussen Duindorp en Scheveningen om het bouwen van de hoogste toren.

Na gedane arbeid ging om 0.00 de brand in de stapel en liep de stad uit om de vreugdevuren te zien branden. Met een fles champagne op het strand kijken naar de vlammenzee van de vreugdevuren: Haagser kun je het niet krijgen.

Dat was in de nieuwjaarsnacht van 2018-2019. Talloze brandende stukken en stukjes hout, afkomstig van het vreugdevuur op het Scheveningse strand, vlogen door de lucht en zetten daken, auto's en straatmeubilair op Scheveningen in brand. Er vielen geen slachtoffers maar de schade was enorm.

Uit onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) bleek een paar maanden later dat de stapels vele malen hoger waren dan was afgesproken. Bovendien was er iets grondig mis in de verhouding tussen de organisatoren en de autoriteiten zoals de politie, brandweer en gemeente. De bouwers hielden zich niet aan de afspraken met de autoriteiten, concludeerde de OvV. En de autoriteiten op hun beurt zagen dat de afspraken werden geschonden, maar grepen niet in. Pauline Krikke stapte na de vernietigende conclusies op als burgemeester van Den Haag.

De OvV verbaasde zich er verder over dat de vreugdevuren op basis van een convenant werden georganiseerd. Er hoefde geen evenementenvergunning aangevraagd te worden. Dat moet anders vond de OvV en die adviseerde de gemeente Den Haag om de vuren in de toekomst wel vergunningsplichtig te maken.

Ja. Toenmalig waarnemend burgemeester Johan Remkes stelde een vergunning verplicht voor de jaarwisseling van 2019-2020. Maar omdat het OvV-rapport pas in oktober uitkwam bleef er weinig tijd over voor de organisatoren om aan alle vergunningseisen te kunnen voldoen. Dat lukte dus ook niet. Begin december 2019 zette Remkes een streep door de vreugdevuren van dat jaar. Daarna was het een paar avonden op rij onrustig in de stad.

Het jaar daarna konden de vuren weer niet doorgaan. Dit keer stonden de seinen op groen voor de vergunningen en werd de omvang van de torens naar maximaal 10 bij 10 bij 10 meter teruggebracht. Daarmee gaat een deel van het plezier verloren, want de strijd Duindorp-Scheveningen was een wezenlijk onderdeel van de traditie. Toch gingen de bouwers akkoord.

Maar corona belette in 2020 dat de bouwers de vreugdevuren 'nieuwe stijl' konden tonen. En de komende jaarwisseling zijn er weer geen vuren. 'Het is voor alle partijen een domper', reageerde Jan van Zanen. Hij heeft de bouwers donderdag het slechte nieuws gebracht en die hadden er volgens de burgemeester 'flink de zeik in'.