Gevangenen Alphen aan den Rijn maken bajeseditie van monopoly

Dat de gedetineerden in Alphen aan den Rijn op het idee zijn gekomen om een eigen variant te maken van het bekende bordspel, is eigenlijk per ongeluk gebeurd. 'Op één van de afdelingen werd al een bestaande versie van monopoly gespeeld door de gedetineerden, namelijk ''boer-opoly''. Ik kende het zelf ook niet', lacht Jelika Thomas van Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). 'En toen is bij hen spontaan het idee ontstaan om een bajeseditie te maken als gezamenlijk project.'

Voor deze bajesvariant hebben de gevangenen echt alles uit de kast getrokken om het gezelschapsspel zoveel mogelijk op een penitentiaire inrichting (PI) te laten lijken. 'De stations zijn luchtplaatsen geworden en straatnamen zijn vervangen voor disciplines binnen de PI. Dus je hebt een straatje dat bestaat uit sport, onderwijs en bibliotheek. En een andere straat gaat bijvoorbeeld over religie en levensbeschouwing. Daar kan je naar de imam, boeddhist of kerk', legt Thomas uit.

Daarnaast hebben de andere vakjes op het bordspel ook een heuse 'PI-metamorfose' ondergaan. 'Het startvakje heet nu het ''BAD-vakje''. Die afkorting staat bij ons voor de inkomstenafdeling. Dus de plek waar je binnenkomt en je geregistreerd wordt als je voor het eerst de gevangenis betreedt. Het "op bezoek-vakje" is de ISO, de isoleercel, geworden. ''Vrij parkeren'' is ''verlof''. En de gevangenis is ''Gaat u meewerken? Anders naar de ISO''', gaat Thomas verder met de uitleg over het bajesspel.

Ook de Kans- en Algemeen fondskaarten zijn helemaal aangepast in gevangenisstijl. 'De kaarten zijn nu vervangen voor ''directeursbeslissingskaarten'' en ''zwarte bakkaarten''. En die laatste kaartjes staan dan voor de zwarte bakjes waarin de magnetronmaaltijden worden geserveerd in de PI', licht Thomas toe.

Het geld waarmee je gebruikelijk betaalt tijdens een potje monopoly, is ook vervangen in de bajeseditie. 'In de PI mag er namelijk geen fysiek geld aanwezig zijn. En je mag ook niet gokken of betalen met geld in de PI. Dus bij de bajesmonopoly is het geld vervangen voor gekleurde kaarten met punten.'

Maar wat is er gebeurd met het kaartje 'Verlaat de gevangenis zonder te betalen'? 'Die kaart zit er niet bij', zegt Thomas lachend. 'Die kaartjes zijn vervangen: ''Tijdens een celinspectie hebben de honden contrabande, ook wel smokkelwaar genoemd, aangetroffen. Dit kost je 2.000 punten.'' Dat soort teksten staat nu op die kaarten.'

Of MONO-pi-LY zich verder zal verspreiden naar andere gevangenissen weet Thomas niet. 'Het spel wordt volgens mij in Alphen aan den Rijn vaak gespeeld. Maar het wordt nog niet gespeeld in andere PI's.' Daarbij vertelt zij wel dat andere gevangenissen deze variant van Monopoly makkelijk kunnen overnemen. 'MONO-pi-LY is namelijk speelklaar.'