Een voor Nederland 'uniek' project kan beginnen: geld voor aanpak Den Haag Zuidwest is geregeld

De komende twintig tot dertig jaar worden in Zuidwest 2000 woningen gesloopt om er nieuwe voor terug te bouwen. Daarnaast komen er nog eens 3500 nieuwe huizen in het gebied bij. Verder wordt geïnvesteerd in plek voor groen, voorzieningen, bedrijven, sport en zorg. Staedion investeert voor bijna een miljard euro in het gebied, het Rijk levert een bijdrage van dertig miljoen en de gemeente investeert zelf ook nog eens dertig miljoen uit de Eneco-gelden. Ook levert bouwer Heijmans een financiële bijdrage.

De gemeenteraad moet in februari volgend jaar nog instemmen met de plannen. Maar als dat is gebeurd, is de weg vrij voor, volgens Balster (PvdA, wonen), de grootste vernieuwingsoperatie in Nederland met een garantie voor huidige bewoners op een betaalbare nieuwe woning. 'Daarmee is dit een uniek project', zei de wethouder vrijdag tijdens een presentatie van het definitieve akkoord.

Een van de punten van kritiek op de plannen is dat een bijzonder deel van de stad met kenmerkende eigenschappen deels wordt gesloopt. De Dreven werden midden jaren vijftig van de vorige eeuw gebouwd volgens een toen uniek systeem dat is gebaseerd op montage van geprefabriceerde elementen voor vloeren en wanden. Die werden vervolgens bekleed met gevels van metselwerk en voorzien van betonnen sierelementen. Ook wordt het stratenplan met veel groen vaak geprezen. Daarom werd het gebied in 2004 een beschermd stadsgezicht.

Maar volgens de wethouder en de bestuursvoorzitter van Staedion, Gijsbert van Herk, zijn de woningen niet meer te redden. Ze zijn vochtig, koud en vooral ook gehorig. 'Bewoners op de derde etage kunnen letterlijk horen wat de buren op de eerste zeggen.' Verder is het een bijna onmogelijke opgave om ze te verduurzamen. Dat zou bijna even veel geld kosten als complete nieuwbouw. 'Wij kiezen voor welzijn en woongenot voor mensen', zegt Balster. 'Wij willen woningen neerzetten die voor de komende vijftig jaar duurzaam en betaalbaar zijn.'

Zuidwest bestaat uit de Haagse wijken Moerwijk, Morgenstond, Vrederust en Bouwlust Er wonen in totaal ongeveer 70.000 mensen, evenveel als in Gouda. De afgelopen decennia is een deel van het gebied al op de schop gegaan, maar mede door de woningbouwcisis van tien jaar geleden en de problemen bij Vestia werd de aanpak van de problemen lastiger. Dit terwijl de leefbaarheid onder grote druk staat en een fors deel van de woningen nu echt op is, zegt Balster. 'Daarom moeten we nu fiks vernieuwen om hoop en perspectief terug te brengen.'

De bedoeling is dat uiteindelijk iedereen die dat wil terug kan keren in een betaalbare woning. Mede om dat mogelijk te maken komt er meer sociale huur dan nu het geval is. Balster erkent wel dat mensen in sommige gevallen iets meer huur moeten gaan betalen, maar dat wordt dan weer gecompenseerd door een veel lagere energierekening. 'Ik ken mensen die nu soms wel 200 tot 300 euro per maand kwijt zijn aan energielasten', zegt hij.

Daarnaast komen er middeldure huurwoningen, betaalbare koopwoningen en vrije sectorhuurwoningen bij. Dat zorgt ervoor dat mensen die dat willen naar een ander type huis kunnen zonder dat zij het gebied hoeven te verlaten.

De bedoeling is dat de hoeveelheid groen gelijk blijft, maar dat het wel mooier en aantrekkelijker wordt. Verder wil Staedion er ook tal van voorzieningen realiseren, zoals ruimte voor bedrijvigheid en zorg.

Nu de plannen financieel rond zijn en de vernieuwing gaat beginnen, breekt voor de huidige bewoners een spannende tijd aan, erkennen gemeente en woningbouwcorporatie. Sommige mensen wonen al decennia in hun huidige woningen en willen wellicht liever helemaal geen nieuw huis. Bij de presentatie van de eerste plannen, maakt een aantal mensen dat ook al duidelijk aan de wethouder. 'Ik heb een prachtig huis, een eengezinswoning met een tuin. Ik woon er prima en ik heb wereldburen om mij heen', zei een van hen in mei van dit jaar.

Daarom doen Staedion en de gemeente er naar eigen zeggen veel aan om de bewoners van het gebied zoveel mogelijk bij de plannen te betrekken. Er zijn voorlichtingsbijeenkomsten, de corporatie trekt met een bakfiets de wijk in. Toch is het ook een moeilijk gebied om de bewoners te bereiken. Daarom blijft dit een punt van aandacht. ‘We gaan daarin veel investeren’, zegt Van Herk. Zo worden ook huisbezoeken afgelegd.

De huidige bewoners krijgen zoveel mogelijk invloed op de plek waar ze straks weer gaan wonen. Als dat mogelijk is kunnen ze er zelfs voor kiezen om met de mensen uit hetzelfde portiek in een complex terecht te komen. Maar mochten ze uiteindelijk toch het gevoel hebben dat ze niet worden gehoord of serieus genomen dan kunnen ze terecht bij een onafhankelijke bemiddelaar die wordt aangesteld.

Balster: 'Een opknapbeurtje is echt niet meer voldoende. Als ik daar rondloop, schrik ik soms van de omstandigheden waaronder mensen moeten wonen. Met deze plannen krijgen we weer de kwaliteit die we willen.'