Arts LUMC: geneeskunde voor kinderen in gevaar als kinderhartchirurgie verdwijnt

Chirurgen opereren een pasgeboren baby in het LUMC
Chirurgen opereren een pasgeboren baby in het LUMC © ANP
LEIDEN - 'Als je de kinderhartchirurgie hier weghaalt, komt gespecialiseerde kindergeneeskunde in de hele regio in gevaar.' Nico Blom is kindercardioloog in het LUMC in Leiden en hij hekelt het besluit demissionair gezondheidsminister Hugo de Jonge om hartchirurgie bij kinderen weg te halen uit het LUMC. 'Dat heeft bijvoorbeeld gevolgen voor de gespecialiseerde Kinder Intensive Care en dat weer voor de kindertraumazorg die nodig is als een kindje onder een auto terechtkomt.'
'Wij hebben het altijd goed gedaan en waren voor het ministerie een voorbeeld van hoe concentratie van specialistische zorg zou moeten gaan. En dan dit.' De verbijstering is nog altijd te horen bij de kindercardioloog. Blom is hoofd kindercardiologie van CAHAL, het Centrum voor Aangeboren Hartafwijkingen Amsterdam Leiden. Dat is een samenwerkingsverband tussen LUMC en Amsterdam UMC.
In een brief aan de Tweede Kamer kondigde demissionair minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de sluiting van de afdeling in Leiden vorige week aan. Nederland telt nu vier afdelingen voor kinderhartchirurgie. Dat zijn er te veel, en daarom wil het ministerie de afdelingen in Groningen en het gecombineerde centrum van Leiden en Amsterdam te sluiten. Volgens Blom en het LUMC is dat een onbegrijpelijke keuze.

Samenwerking sinds 1995

In 1995 besloten het LUMC en de toenmalige Amsterdamse ziekenhuizen AMC en VU Medisch Centrum te gaan samenwerken. Dat resulteerde in het CAHAL, het Centrum Aangeboren Hartafwijkingen Amsterdam Leiden. Het centrum behoort tot de grotere centra in Europa, er worden per jaar zo'n 450 hartoperaties, en vierhonderd katherisatiebehandelingen bij kinderen uitgevoerd.
De kinderhartchirurgie zit 'traditioneel' in Leiden. De eerste hartoperatie bij een kind vond daar plaats in 1955. Tegenwoordig bestaat het team uit onder andere zestien kindercardiologen en drie cardiologen die zijn gespecialiseerd in het opsporen en behandelen van hartafwijkingen bij ongeboren kinderen.

'Beste jongetje van de klas'

En juist die samenwerking werd altijd geroemd door het ministerie van VWS. 'Er is altijd gezegd: kijk naar het CAHAL dat is een voorbeeld van hoe je samenwerking organiseert', zegt Blom. Er was volgens hem ook nooit discussie over het sluiten van dit centrum. 'Het voelt een beetje alsof je het beste jongetje van de klas bent, en dan ziet dat anderen een beloning krijgen.'
Daarmee doelt hij met name op het universitair ziekenhuis Utrecht dat de kinderhartchirurgie volgens de minister moet gaan doen. 'Het is evident dat het besluit zeer onzorgvuldig is genomen', zegt Nico Blom. 'De minister schrijft aan de kamer dat er vijf criteria zijn, maar dat geen enkel criterium doorslaggevend is. Dat riekt dan gewoon naar een slecht besluit.'

'We zijn heel erg goed'

En dat 'slechte besluit' is dus de concentratie van de gespecialiseerde zorg in Utrecht en Rotterdam. Voor Blom en het LUMC is dat onbegrijpelijk. 'Wij hebben een unieke positie in Nederland', vertelt de cardioloog over het belang van het LUMC in deze tak van sport. 'Ik zeg dit niet om arrogant te zijn, maar wij zijn heel erg goed. We hebben een uniek programma, wij kunnen bijvoorbeeld in de baarmoeder al opereren.'
En ook internationaal speelt het LUMC mee. Uit heel Europa komen er mensen naar Leiden om getraind te worden. En er is bijvoorbeeld ook het programma waarbij een compleet team twee weken per jaar naar Suriname reist om daar kinderen met een aangeboren hartafwijking te behandelen. 'Dat zal dan ook verdwijnen, want het is gewoon nu een enorm geolied team en dat heb je nodig.'

Gevolgen voor andere zorg

De gevolgen voor de algemene kindergeneeskunde in de regio kunnen volgens Blom ook groot zijn. Dat heeft te maken met de vertakkingen die de gespecialiseerde kinderhartchirurgie heeft. Daar werken specialisten, specialistische verpleegkundigen en er is bijvoorbeeld een speciale kinder IC in Leiden. Blom: 'De meeste patiëntjes die daar liggen, komen van onze afdeling. En die IC wordt te groot als alles naar Utrecht gaat.' Dat kan dus volgens hem betekenen dat die afdeling opgedoekt moet worden. En zo zijn er meer voorbeelden.
Een petitie tegen het besluit van de minister is inmiddels bijna twintigduizend keer ondertekend. Blom verwacht dat het aantal nog verder op gaat lopen. 'We hebben zo veel hartverwarmende reacties gekregen. Van patiënten en hun familie, maar ook van collega's uit de hele wereld. Allemaal hebben ze gevraagd wat ze kunnen doen om te helpen. We zijn Eerste Kerstdag begonnen, dus ik verwacht dat het aantal handtekeningen nog wel gaat groeien.'