Wisten vier mannen dat ze met een gestolen partij laptops te maken hadden?

Het is rond 17 mei 2020 als vier mannen - één uit Voorhout, twee uit Utrecht en één uit Bussum - worden aangehouden op verdenking van het witwassen van 119 Chromebooks en twee fietsen. De spullen worden gevonden in een autobedrijf in Alphen aan den Rijn, maar zijn gekocht via een locatie in Beverwijk.

In eerste instantie zijn alleen twee van de verdachten op komen dagen. De advocaat van Khalil (34) vindt het verstandiger als zijn cliënt er niet bij is. Hij is net vrij van een andere strafzaak, heeft koorts en psychisch gaat het niet goed. De rechter begint de persoonlijke data van de personen door te nemen en zegt nog dat ze doorgaat met de zaak, ook al is de laatste verdachte er niet.

Dan wordt er opeens op de deur geklopt: de laatste verdachte is toch gekomen. De 34-jarige Bahssin, met een net jasje aan, neemt nu ook plaats. Hij is zo te zien zonder advocaat gekomen en gaat achter de twee andere verdachten zitten, omdat er naast hen geen plaats meer is. De 48-jarige Daoud, met een baardje, en de 48-jarige Assil, met een kaal achterhoofd, hebben allebei dezelfde vrouwelijke advocaat.

Allemaal wordt ze hetzelfde strafbare feit verweten: het witwassen van 119 Chromebooks en twee fietsen, aldus de officier van justitie. De verdachten zeggen alleen nooit te hebben geweten dat de spullen gestolen waren. Het zijn naar hun eigen zeggen ervaren handelaars. Daoud doet direct zijn verhaal: 'We gaan bijna elk weekend naar Beverwijk, daar zijn altijd acties en kun je van alles kopen, zoals telefoons en andere producten. Dat stuur ik naar mijn broer in Spanje om te verhandelen. Het is in de buurt van de groothandel in Beverwijk, daar komen veel mensen die inkopen via groothandels. Twee mensen hadden een busje vol met deze producten.' Deze twee mensen hebben Daoud en Assil wel vaker gezien op deze plek.

De rechter kijkt peinzend naar de drie mannen. 'Maar vindt u niet dat u hebt moeten weten dat dit geen zuivere koffie was?', vraagt ze fel. 'Ik heb er zelf één gecontroleerd op de Stop Heling app. Ik check altijd of dat zo is', zegt de verdachte terug. Op de app verschijnt geen exacte melding over dat de spullen daadwerkelijk gestolen zijn, maar later besluit de 34-jarige Bahssin ook nog contact op te nemen met de politie. Alleen hebben ze dan al een soort van deal gemaakt.

De rechter lijkt nog niet klaar te zijn met het busje, voordat ze verder wil gaan. 'Vindt u het normaal dat iemand 119 Chromebooks in een busje heeft?' 'Ja, bij een groothandel vind ik dat normaal', aldus Daoud. Assil valt hem bij. 'Het gaat om Medi Center in Beverwijk. U moet het zien als allemaal kleine pandjes waar ze bijvoorbeeld Playstations, televisies en telefoons verkopen. Daar komen allemaal mensen die kopen en verkopen van groothandels. We gaan elk weekend naar Beverwijk om spullen op te kopen en door te sturen.'

'Mediacenter?', aldus de rechter, die nog geen weet heeft van deze praktijken. 'Nee, Medi Center', herhaalt Assil. Het gaat om een bedrijventerrein tegenover De Bazaar. 'Maar de Chromebooks had u niet opgestuurd', zegt ze weer fel. 'Ja, hij had die niet nodig. Ik had gevraagd of er handel voor is', aldus Assil, die toen weer in contact kwam met Khalil, die er nu niet bij is. In Nederland bleek er misschien wel interesse.

De rechter laat duidelijk merken heel veel vragen te hebben. 'Maar u vindt het niet verdacht dat daar een pallet staat met al die Chromebooks en ook nog eens twee fietsen?' De verdachten vinden van niet. 'Vindt u echt niet dat u daar voorzichtiger mee had moeten zijn?', vraagt de rechter weer verhit. 'Ja, nu u het zo zegt. Maar we hebben één stuk gecontroleerd bij de app Politie Heling en er stond niks officieels bij, alleen iets heel onduidelijks', reageert een van de verdachten terug.

'Dat begrijp ik niet', aldus de rechter. Daarna heeft ook een van de verdachten dus nog de politie gebeld om het extra te checken. 'Die adviseerde: als ik jou was zou ik het nu niet aankopen. Ze zei: ik kan niks vinden in het systeem, maar ik ga het navragen en bel je terug. Ook heel onduidelijk', aldus Bahssin.

De mannen besluiten toch met de deal door te gaan, omdat ze denken dat het wel goed zit. Even later staat de politie voor de deur van de plek waar ze alles hebben opgeslagen. Eerder hadden ze de spullen al aangeboden via Facebook, een eigen bedrijfswebsite en Marktplaats. Toen had een anonieme tipgever aan de bel getrokken bij de politie en melding gedaan dat het ging om gestolen goederen. Daardoor zijn de mannen hier ook vooral. Hij of zij kon blijkbaar wel zien dat het om onzuivere koffie ging.

'Waarom toch doorgaan?', vraagt de rechter weer. 'De politie gaf aan dat er te veel onzekerheid was over of de partij laptops van diefstal afkomstig waren. Het advies was geen aankoop uit te voeren. Vinden jullie het echt niet gek dat die spullen daar zo in een busje stonden? Heeft u niet gehoord van vrachtwagens waarvan spullen gestolen worden?', aldus de rechter. Maar alle mannen vinden een advies nog geen reden om het niet te doen. 'De agent zei: ik zou het persoonlijk niet doen. Als het niet gestolen is, waarom zou ik het dan niet aanschaffen', aldus een van de verdachten.

Er klinkt opeens gezucht en gekreun in de zaal. Het komt uit de borst van de advocaat van Khalil. Hij kan zijn geduld niet langer bewaren. 'U gaat nu al de hele tijd klakkeloos uit van de melding van de anonieme tipgever!', roept hij nu ook verhit. 'Klakkeloos? Nee niet klakkeloos!', roept de rechter terug. 'Pas op, pas op!', roept ze, terwijl ze met haar vinger naar hem wijst. 'Ik hoorde u al zuchten en kreunen.' Na nog een kleine woordenwisseling gaat de zaak weer verder. De mannen blijven bij hun verhaal en zeggen echt geen weet te hebben van de gestolen goederen. Anders zouden ze dat echt niet doen, zegt één van hen weer.

De officier van justitie vindt hen toch schuldig bewezen, omdat ze 'redelijkerwijs' hadden moeten weten dat het niet goed zat. Ze eist voor een aantal verdachten 70 uur, waarvan 40 uur voorwaardelijk, en voor een ander een werkstraf van 60 uur, waarvan 40 uur voorwaardelijk.

Hoewel de rechter tijdens de hele rechtszaak behoorlijk argwaan bleek te hebben naar de mannen toe, slaat ze opeens om als een blad aan een boom. 'Het is duidelijk geworden dat ik een aantal handelaren voor me zie zitten. Met dit handeltje is het misgegaan. Misschien was dit een te groot handeltje voor jullie? Ik weet niet hoe jullie het normaal doen', begint ze haar uitspraak. 'Er komt naar voren dat jullie de politie hebben gebeld en de app Stop Heling hebben gebruikt, eigenlijk komt er uit het gesprek met de politie niks naar voren, behalve alleen een advies.'

Ze kan naar eigen zeggen niks doen met de verklaring van de anonieme getuige. 'Als de rest dit niet had kunnen onderzoeken, ook de politie niet, of het gestolen was, is het toch raar. Ook dat die getuige anoniem wil blijven is raar, ik ga het daarom niet gebruiken. Ik heb twijfels over of jullie wisten dat het gestolen was. En in twijfel, in dubio pro reo noemen ze dat, moet ik jullie vrijspreken. Dus ik spreek u vrij, u vrij, u vrij en uw verdachte vrij', zegt ze als laatste tegen de mannelijke advocaat. Iedereens schouders lijken 10 centimeter omlaag te zakken door de stressvermindering. De mannen zijn opgelucht.